+<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
+<utwor>
+ <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
+ <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Krasicki/Satyry/Cz%C4%99%C5%9B%C4%87_druga/Pochwa%C5%82y_milczenia">
+ <dc:creator xml:lang="pl">Krasicki, Ignacy</dc:creator>
+ <dc:title xml:lang="pl">Satyry - Część 2 - (1) Pochwały milczenia</dc:title>
+ <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
+ <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sobczyński, Mariusz</dc:contributor.technical_editor>
+ <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
+ <dc:subject.period xml:lang="pl">Oświecenie</dc:subject.period>
+ <dc:subject.type xml:lang="pl">Epika</dc:subject.type>
+ <dc:subject.genre xml:lang="pl">Satyra</dc:subject.genre>
+ <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
+ <dc:identifier.url xml:lang="pl">LINK DO STRONY W SERWISIE WOLNELEKTURY.PL</dc:identifier.url>
+ <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=3761&from=&from=generalsearch&dirids=1&lang=pl</dc:source.URL>
+ <dc:source xml:lang="pl">Krasicki, Ignacy (1735-1801), Satyry i listy, oprac. Zbigniew Goliński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, wyd. 1, Wrocław 1958</dc:source>
+ <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Ignacy Krasicki zm. 1801</dc:rights>
+ <dc:date.pd xml:lang="pl">1801</dc:date.pd>
+ <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
+ <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
+ <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
+ <dc:date xml:lang="pl">2008-02-12</dc:date>
+ <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
+ <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
+ </rdf:Description>
+ </rdf:RDF>
+ <liryka_l>
+ <extra>
+ <!--<elementy_poczatkowe>-->
+ </extra>
+ <autor_utworu>Ignacy Krasicki</autor_utworu>
+ <nazwa_utworu>Pochwały milczenia</nazwa_utworu>
+ <extra>
+ <!--</elementy_poczatkowe>-->
+ </extra>
+ <extra>
+ <!--<tekst_glowny>-->
+ </extra>
+ <strofa><begin id="b1201602352726"/><motyw id="m1201602352726">Słowo</motyw><wers_akap>Co nie jest do istności<pr><slowo_obce>Co nie jest do istności</slowo_obce> --- to, czego nie możemy zaliczyć do rzeczy istniejących; to, czego się nie da wymierzyć ani zliczyć.</pr>, co brak w liczby rzędzie,</wers_akap>/
+ Tym mniemamy milczenie --- i jesteśmy w błędzie./
+ Pozór go<pe><slowo_obce>go</slowo_obce> --- je: milczenie.</pe> tak osądził, ale pozór zdradny./
+ Jest w nim przymiot istotny, jest przymiot dokładny;/
+ Zgoła jest rzeczą dobrą, zdatną, pożyteczną./
+ <wers_akap>Pisarze i gadacze, znam waszą myśl sprzeczną,</wers_akap>/
+ Przecież na was powstanę. Ty, co ci się marzy,/
+ Ty, co bredzisz, co zmyślasz, czasem ci się zdarzy,/
+ Że utrudzony krzykiem, którym drugich nudzisz,/
+ Umilkniesz, a że płochą powieścią nie trudzisz,/
+ Żeś dał uszom spoczynek, wielbią cię słuchacze,/
+ Oddawaj hołd milczeniu.<end id="e1201602352726"/> <begin id="b1201602613242"/><motyw id="m1201602613242">Kłamstwo</motyw>Wy, sławni matacze,/
+ Wy, szalbierze z rzemiosła, wy, zdrajcy z urzędu,/
+ Profesy dzieł nieprawych, wy, niegodni względu,/
+ Wy, co słowem, co piórem umiecie kaleczyć,/
+ Wy, których dziełem, trudem: łgać, zdradzać, złorzeczyć,/
+ Zbyt poznani<pr><slowo_obce>Zbyt poznani</slowo_obce> --- przejrzani.</pr>, milczycie, a głupi wam wierzy./
+ Hipokryty! wśród waszych wzdychań i pacierzy/
+ Zdradne milczenie wtenczas, gdy cnota nie milczy,/
+ Pod jagnięcym pozorem ukrywa jad wilczy./
+ <begin id="b1194353484259"/><motyw id="m1194353484259">Cnota</motyw>Wiecie, jak zdradniej milczyć niźli jawnie szczekać;/
+ Wiecie, a cnota jęczy: stąd zasługi tajne<pr><slowo_obce>tajne</slowo_obce> --- zatajone przed społeczeństwem.</pr>,/
+ Stąd talenta w pogardzie, stąd dusze przedajne,/
+ Stąd nieszczęście poczciwych, a przeciw naturze/
+ Cnota w podłej siermiędze, występek w purpurze.<end id="e1194353484259"/>/
+ <begin id="b1194353531434"/><motyw id="m1194353531434">Dworzanin, Maska, Podstęp, Pozory</motyw><wers_akap>Dworaki! w nieprawości wyćwiczeni szkole,</wers_akap>/
+ Wy, co w sztucznej a zdradnej podstępów mozole/
+ Kładniecie cały polor, strzeżcie się widoku./
+ Maszka<pe><slowo_obce>Maszka</slowo_obce> --- maska; dawniej: maszkaron.</pe>, coście przywdziali, patrzających wzroku/
+ Nie osłabi, odkryją zdradę omamienia./
+ Dusze podłe, nurzcie się w otchłaniach milczenia!<end id="e1194353531434"/>/
+ Trwożliwa jest poczciwość: nie jest jej kunszt głuszyć<pr><slowo_obce>nie jest jej kunszt głuszyć</slowo_obce> --- nie trudno zmusić ją do milczenia.</pr>,/
+ Jakże ją z zaniedbanych kryjówek wyruszyć<pr><slowo_obce>wyruszyć</slowo_obce> --- wydobyć na światło dzienne.</pr>?/
+ Mógłbyś, Pawle, bo czujesz, choć pełen szkarady,/
+ Mógłbyś, bo masz czołgaczów, coś wysłał na zwiady,/
+ Mógłbyś, bo w twoim ręku los prawego człeka;/
+ <begin id="b1201599686534"/><motyw id="m1201599686534">Cnota</motyw>Czegóż się cnota, Pawle, od ciebie doczeka?/
+ Milczeniem ją przytłumisz, więc skromna i cicha,/
+ Nieznajoma u dworów, narzeka i wzdycha./
+ Wzdycha nie tak o siebie, bo sobie wystarczy,/
+ Ale gdy na nią podstęp niegodziwy warczy,/
+ Gdy wydziera sposobność, aby zdatną była./
+ Jęczy, iż chcąc nie może, by uszczęśliwiła.<end id="e1201599686534"/>/
+ <begin id="b1194353597149"/><motyw id="m1194353597149">Obywatel, Ojczyzna</motyw><wers_akap>Niegdyś służyć ojczyźnie hasłem było człeka.</wers_akap>/
+ Święte hasło, gdzieżeś jest? Zmilczane od wieka./
+ Odgłosie serc poczciwych, niezmazanej<pe><slowo_obce>niezmazanej</slowo_obce> --- czystej, niepokalanej.</pe> duszy,/
+ Już się o nasze płoche nie obijasz uszy./
+ Dobrze milczyć, bo płacą; szukaj wpośród wiela ---/
+ Jest gmin, ale kto znajdzie w nim obywatela?<end id="e1194353597149"/>/
+ <begin id="b1201599973638"/><motyw id="m1201599973638">Ksiądz, Obowiązek, Odwaga, Prawda</motyw><wers_akap>O wy, których powinność prawdę mówić jawnie,</wers_akap>/
+ Mocnić<pr><slowo_obce>Mocnić</slowo_obce> --- umacniać.</pr> słowo przykładem dzielnie a ustawnie,/
+ Milczenie was potępia, gdy myśl świecka trwoży:/
+ <begin id="b1201603561453"/><motyw id="m1201603561453">Religia</motyw>Świętą śmiałość, bezwzględną, niesie zakon boży.<end id="e1201603561453"/>/
+ Zbyt trwożliwą roztropność nie godzicie z stanem:/
+ Znać, czuć, mówić, dać przykład --- to jest być kapłanem.<end id="e1201599973638"/>/
+ <wers_akap>Milczenie, w skutkach bywasz złe, lecz nie w istocie;</wers_akap>/
+ Zrzuć barwę<pr><slowo_obce>barwa</slowo_obce> --- tu: cecha, znamię.</pr>, co cię podli, a towarzysz cnocie ---/
+ W świetnym się blasku wydasz. --- <begin id="b1201602925718"/><motyw id="m1201602925718">Pochlebstwo, Władza</motyw>O świętowymowne/
+ Wtenczas, gdy uszy podchlebstw wdziękom niewarowne,/
+ <begin id="b1201603076790"/><motyw id="m1201603076790">Niebezpieczeństwo, Słowo</motyw>Uszy pieszczone panów, do pochwał przywykłe,/
+ Za korzyść biorąc brzęki łudzące i znikłe,/
+ Słyszą pochwałę zbrodni, jak by cnotą była<end id="e1201602925718"/>:/
+ Wieleż dzielność<pr><slowo_obce>dzielność</slowo_obce> --- władza, siła.</pr> milczenia zbrodni poprawiła!/
+ Zdało się być przystępne, lecz umysł, co błądził,/
+ Świętą niemotę z czasem, czym była, osądził./
+ <wers_akap>Serc niewinnych okraso, skromności i wstydzie,</wers_akap>/
+ Nie daj się szerzyć słowom ku twojej ohydzie,/
+ Wznoś żądze<pr><slowo_obce>żądza</slowo_obce> --- żądanie.</pr> ku milczeniu, ażeby cię strzegło./
+ Mniej od miecza rażonych na placu poległo/
+ Niż tych, co w jadzie dzielne, w złych skutkach zamożne<pr><slowo_obce>zamożne</slowo_obce> --- przemożne, potężne.</pr>,/
+ Zgubiło jedno słowo, wolne<pr><slowo_obce>wolne</slowo_obce> --- swobodnie wypowiedziane, niehamowane.</pr>, nieostrożne.<end id="e1201603076790"/>/
+ <begin id="b1201600129582"/><motyw id="m1201600129582">Upadek, Śmiech, Zbrodnia</motyw>Niegdyś zbrodnią to było, co dziś żartem mienią.<end id="e1201600129582"/>/
+ <begin id="b1201600265883"/><motyw id="m1201600265883">Kobieta, Upadek</motyw>Płochość z głupstwem nie znają, co wielbią i cenią:/
+ Nieszczęśliwie uwolnion od cnotliwej dziczy,/
+ Przywykł sprośnym wyrazom słuch czujny, dziewiczy./
+ Stąd młodsze gdy w ubite starszych wchodzą tropy,/
+ Pełno widziem Mesalin<pr>Mesalina --- słynna z rozpusty żona cesarza rzymskiego Klaudiusza, ,,dla niepowściągnionej rozwiązłości śmiercią ukarana od męża swego". (<tytul_dziela>Zbiór potrzebnych wiadomości</tytul_dziela>).</pr>, rzadkie Penelopy<pr>Penelopa --- żona Odyseusza, jednego z głównych bohaterów <tytul_dziela>Iliady</tytul_dziela> i <tytul_dziela>Odysei</tytul_dziela> Homera, wzór wierności małżeńskiej.</pr><pr>W zaniechanej później brulionowej redakcji satyry odczytujemy odmienny fragment zakończenia: Czyta modny literat sprośne w wierszach strofy, / Bluźnią grzecznie a śmiało modne filozofy, / A ciekawość niewieścia, którą wstyd nie tłumi, / Chwali sprośność i bluźni to, co nie rozumie. / Równe stanów i związków najświętszych koleje: / Córka z matki, syn z ojca, mąż z żony się śmieje, / Natrząsa się brat z brata, a kiedy go ściska, / Myśli wtenczas, skąd pochop wziąć na pośmiewiska. (I. Krasicki, <tytul_dziela>Satyry i listy</tytul_dziela>.</pr>.<end id="e1201600265883"/>/
+ <begin id="b1194353813630"/><motyw id="m1194353813630">Zbrodnia</motyw><wers_akap>Święta niemoto, gdybyś opanować chciała</wers_akap>/
+ Te usta, z których zbrodnia szkaradna, zuchwała,/
+ Jak z źródła, gdy obficie w zarazie wytryska,/
+ Śmie z świętości żart czynić, a z cnoty igrzyska.<end id="e1194353813630"/>/
+ Wznieś porę pożądaną i wiekom pamiętną!/
+ <begin id="b1201600394973"/><motyw id="m1201600394973">Zdrada</motyw>Niech zdrajcy, co mądrości znieważyli piętno<pr><slowo_obce>piętno</slowo_obce> --- cecha, właściwość.</pr>,/
+ Piętno właściwe cnocie, które nienawidzą,/
+ Niech poznają, co szpecą, i niechaj się wstydzą;/
+ A jeśli głos wznieść śmieją, daj tego doczekać,/
+ Niech mają dar mówienia, ażeby odszczekać.<end id="e1201600394973"/>/
+ <begin id="b1201600471780"/><motyw id="m1201600471780">Mądrość</motyw><wers_akap>Milczenie, sprawco myśli! w twoim łonie, żywa,</wers_akap>/
+ Wznosi się, działa, krzewi, poznaje, odkrywa,/
+ Z twych łożysk buja; wolna od zmyślnej<pr><slowo_obce>zmyślnej</slowo_obce> --- wymyślnej.</pr> katuszy,/
+ Wywyższona, poznaje, jaka dzielność duszy;/
+ Szuka celu, choć widzi wyższy nad jej silność,/
+ Nie objęty żądaniem, tłumiący usilność,/
+ Przecież się lotem wzmaga, a w zapędy płodna,/
+ Poznaje przyszłą istność, czuje, czego godna.<end id="e1201600471780"/>
+</strofa>
+ </liryka_l>
+</utwor>
fnp / wolnelektury.git / blobdiff