books/01/mickiewicz_sonety_krymskie17_ruiny_zamku.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor><rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   3 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Mickiewicz/Sonety/Ruiny_zamku_w_Ba%C5%82ak%C5%82awie">
   4 <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam </dc:creator>
   5 <dc:title xml:lang="pl">Ruiny zamku w Bałakławie</dc:title>
   6 <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/sonety-krymskie</dc:relation.isPartOf>
   7 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
   8 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
   9 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  10 <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
  11 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  12 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Sonet</dc:subject.genre>
  13 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  14 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sonety-krymskie-ruiny-zamku-w-balaklawie</dc:identifier.url>
  15 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2223&amp;from=editionindex&amp;dirids=4</dc:source.URL>
  16 <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki), wstęp i układ Józefa Kallenbacha, objaśn. zaopatrzył Jan Bystrzycki, Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 popr., druk. W. L. Anczyca, Kraków, 1928</dc:source>
  17 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
  18 <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
  19 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  20 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  21 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  22 <dc:date xml:lang="pl">2008-01-29</dc:date>
  23 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  24 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  25 </rdf:Description>
  26 </rdf:RDF>
  27 <liryka_l>
  28
  29 <extra><!--<elementy_poczatkowe>--></extra>
  30
  31 <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
  32
  33 <dzielo_nadrzedne>Sonety krymskie</dzielo_nadrzedne>
  34
  35 <nazwa_utworu>Ruiny zamku w Bałakławie<pa>Nad zatoką tego imienia stoją gruzy zamku, zbudowanego niegdyś przez Greków, przychodniów z Miletu. Później Genueńczycy wznieśli na tem miejscu twierdzę Cembalo.</pa><pr>Bałakława jest to małe miasteczko, wciśnięte między góry, o zatoce rozlewającej się wąską szyją między dwoma skałami. Na jednej z nich wznoszą się rozwaliny zamku obronnego, którego mury spuszczają się ze skały aż na sam brzeg morza. Wznieśli go najpierw Grecy, odbudowali i na stopie groźnej potęgi postawili następni panowie Bałakławy, Wenecjanie, później Genueńczycy, którzy też pierwotną nazwę zatoki Symbolon przekształcili na Cembalo a później na Bellachiave (Piękny klucz), co Tatarzy przerobili po swojemu na Bałakławę. W r. 1475 wypędzili Turcy Genueńczyków i zajęli pod swoje panowanie Bałakławę. Po nich zawładnęli w 1524 r. Krymem Tatarzy i dzierżyli go aż do zajęcia tej krainy przez Rosję w r. 1783, po zrzeczeniu się tronu przez ostatniego chana Schachin--Giraja.</pr></nazwa_utworu>
  36
  37 <extra><!--</elementy_poczatkowe>--></extra>
  38
  39 <extra><!--<tekst_glowny>--></extra>
  40
  41
  42
  43 <strofa><begin id="b1195863280135"/><motyw id="m1195863280135">Historia, Przemijanie, Ruiny</motyw>Te zamki, połamane w zwaliska bez ładu,/
  44 Zdobiły cię i strzegły, o niewdzięczny Krymie!/
  45 Dzisiaj stérczą na górach jak czaszki olbrzymie,/
  46 W nich gad mieszka, lub człowiek podléjszy od gadu.</strofa>
  47
  48 <strofa>Szczeblujmy<pr><slowo_obce>Szczeblujmy</slowo_obce> --- wyraz stworzony przez Trembeckiego, a przez Mickiewicza, wielbiciela jego języka, powtórnie użyty w znaczeniu wstępowania na wyższe stopnie.</pr> na wieżycę, szukam herbów śladu;/
  49 Jest i napis, tu może bohatéra imię,/
  50 Co było wojsk postrachem, w zapomnieniu drzymie,/
  51 Obwinione jak robak liściem winogradu.</strofa>
  52
  53 <strofa>Tu Grek dłutował w murach ateńskie ozdoby,/
  54 Stąd Italczyk Mongołom narzucał żelaza,/
  55 I mekkański przybylec nucił pieśń namaza.</strofa>
  56
  57 <strofa><begin id="b1196203459341"/><motyw id="m1196203459341">Śmierć</motyw>Dziś sępy czarném skrzydłem oblatują groby,/
  58 Jak w mieście, które całkiem wybije zaraza,/
  59 Wiecznie z baszt powiewają chorągwie żałoby.<end id="e1196203459341"/><end id="e1195863280135"/></strofa>
  60
  61
  62 <extra><!--</tekst_glowny>--></extra>
  63
  64 </liryka_l></utwor>