books/oppman_biala_dama.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor>
   3   <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   4     <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Oppman/Legendy_warszawskie">
   5       <dc:creator xml:lang="pl">Oppman, Artur</dc:creator>
   6       <dc:title xml:lang="pl">Biała Dama</dc:title>
   7       <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">Legendy warszawskie</dc:relation.isPartOf>
   8       <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
   9       <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
  10       <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  11       <dc:subject.period xml:lang="pl">Modernizm</dc:subject.period>
  12       <dc:subject.type xml:lang="pl">Epika</dc:subject.type>
  13       <dc:subject.genre xml:lang="pl">Legenda</dc:subject.genre>
  14       <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  15       <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/Bia%C5%82a+DamaL</dc:identifier.url>
  16       <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/799</dc:source.URL>
  17       <dc:source xml:lang="pl">Oppman, Artur (1867-1931), Legendy warszawskie, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, Warszawa [etc.], 1925</dc:source>
  18       <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Artur Oppman zm. 1931</dc:rights>
  19       <dc:date.pd xml:lang="pl">1931</dc:date.pd>
  20       <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  21       <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  22       <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  23       <dc:date xml:lang="pl">2007-08-30</dc:date>
  24       <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
  25       <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  26     </rdf:Description>
  27   </rdf:RDF>
  28   <liryka_lp>
  29     <extra>
  30       <!--<elementy_poczatkowe>-->
  31     </extra>
  32     <autor_utworu>Artur Oppman</autor_utworu>
  33     <nazwa_utworu>Biała dama</nazwa_utworu>
  34     <extra>
  35       <!--</elementy_poczatkowe>-->
  36     </extra>
  37     <extra>
  38       <!--<tekst_glowny>-->
  39     </extra>
  40     <begin id="b1188823900269"/>
  41     <motyw id="m1188823900269">Przywódca, Walka, Władza, Wróg</motyw>
  42     <srodtytul>I</srodtytul>
  43     <strofa>Stanisław August siadł na tronie,/
  44                 Głośne mu ,,Wiwat" lud wykrzyka<pe><slowo_obce>wykrzyka</slowo_obce> --- wykrzykuje.</pe>,/
  45                 I miecz Batorych ujął w dłonie,/
  46                 Lecz to nie dłonie wojownika.</strofa>
  47     <strofa>Nie do pancerza pierś królewska,/
  48                 Ani do hełmu białe czoło, ---/
  49                 A tu się chmurzy toń niebieska/
  50                 I groźne wichry szumią wkoło.</strofa>
  51     <begin id="b1188823625065"/>
  52     <motyw id="m1188823625065">Wróg</motyw>
  53     <strofa>Czyha na Polską cudzoziemiec,/
  54                 Słabnie potęga ojców stara,/
  55                 W Rzeczpospolitej Moskal, Niemiec/
  56                 Rządzi się właśnie, jak gęś szara.</strofa>
  57     <strofa>Wprowadza wojska swoje wraże<pe><slowo_obce>wraże</slowo_obce> --- obce.</pe>,/
  58                 Wolność narodu pcha w mogiłę, ---/
  59                 Niech Polak słucha, gdy on każe,/
  60                 Za nic mu prawo, --- on ma siłę</strofa>
  61     <end id="e1188823625065"/>
  62     <srodtytul>II</srodtytul>
  63     <strofa>Stanisław August krzewi sztuki/
  64                 I o oświatę dba narodu,/
  65                 Ale kraj szarpią, jakby kruki,/
  66                 Sąsiedzi z wschodu i zachodu.</strofa>
  67     <begin id="b1188824330196"/>
  68     <motyw id="m1188824330196">Wróg</motyw>
  69     <strofa>Nie ma kto wydać hasła boju,/
  70                 Z ,,Bogarodzicą" grzmiącą w nieba, ---/
  71                 Taki król dobry w czas pokoju,/
  72                 Teraz Sobieskich Polsce trzeba.</strofa>
  73     <strofa>Z nim by poleciał lotem ptaka/
  74                 Nasz orzeł w polu purpurowym,/
  75                 Znów pod Grunwaldem zgnieść Prusaka,/
  76                 Na łeb Moskala bić pod Pskowem!</strofa>
  77     <end id="e1188824330196"/>
  78     <strofa>Lecz dobrze wiedzą źli sąsiedzi:/
  79                 Król Jan w katedrze śpi krakowskiej,/
  80                 A na warszawskim Zamku siedzi/
  81                 Stanisław August Poniatowski.</strofa>
  82     <srodtytul>III</srodtytul>
  83     <strofa>Król Staś w komnacie swej bogatej/
  84                 Coś tam rozważa, coś tam myśli:/
  85                 Może mu śnią się sławy kwiaty,/
  86                 Lub plan ,,Łazienek" nowych kreśli.</strofa>
  87     <begin id="b1188824380999"/>
  88     <motyw id="m1188824380999">Wojna</motyw>
  89     <strofa>A tu zawzięte wrogi nasze/
  90                 Ojczyznę dwakroć już rozdarły;/
  91                 Huczą armaty, lśnią pałasze,/
  92                 I dzwon grzmi Polsce, jak umarłej.</strofa>
  93     <strofa>Kościuszko wzywa, by rwać pęta,/
  94                 A z nim najlepsze w kraju męże ---/
  95                 I wzwyż przysięga leci święta:/
  96                 ,,Albo polegnę, lub zwyciężę!"</strofa>
  97     <strofa>Lecz po Racławic bitwie chwackiej/
  98                 Znowu się sypią klęski krwawe ---/
  99                 I wojsk carowej tłum żołdacki/
 100                 Wiedzie Suwarów na Warszawę.</strofa>
 101     <end id="e1188824380999"/>
 102     <srodtytul>IV</srodtytul>
 103     <begin id="b1188824456351"/>
 104     <motyw id="m1188824456351">Ojczyzna, Śmierć bohaterska, Walka, Wojna</motyw>
 105     <strofa>Na krwią zbroczonych Pragi wałach/
 106                 Wre bój zacięty, bój ostatni,/
 107                 Mrą kanoniery przy swych działach,/
 108                 Ginie walecznych hufiec bratni.</strofa>
 109     <strofa>Mężny Jasiński, Korsak dzielny/
 110                 Już legli --- męże wiekopomni! ---/
 111                 Nigdy ich sławy nieśmiertelnej/
 112                 Wdzięczna ojczyzna nie zapomni!</strofa>
 113     <strofa>Suwarów z setki armat wali,/
 114                 Napiera podłych zbirów zgrają, ---/
 115                 I lecą kule dalej, dalej,/
 116                 W królewski Zamek uderzają.</strofa>
 117     <end id="e1188824456351"/>
 118     <begin id="b1188824547032"/>
 119     <motyw id="m1188824547032">Wizja, Wyrzuty sumienia</motyw>
 120     <strofa>Zda się, mur Zamku się rozrywa,/
 121                 Zda się, dygoce ziemia sama.../
 122                 Król Staś padł w fotel, twarz zakrywa:/
 123                 Stanęła przed nim --- Biała Dama.</strofa>
 124     <srodtytul>V</srodtytul>
 125     <strofa>Na piersiach ranę ma czerwoną,/
 126                 Z której koralem krew się broczy,/
 127                 I tak żałośnie drży jej łono,/
 128                 I tak się łzami srebrzą oczy.</strofa>
 129     <strofa>Z gorzkim wyrzutem patrzy w króla,/
 130                 A jemu serce mrze od trwogi, ---/
 131                 ,,Tam --- szepce widmo --- Moskal hula,/
 132                 Po moich synach depcą wrogi!</strofa>
 133     <strofa>We krwi się pławi ma kraina/
 134                 I w każdem sercu tyle bólu!/
 135                 Czyjaż to wina? Czyja wina?/
 136                 Uderz się w piersi, słaby królu!</strofa>
 137     <strofa>Mój naród w pęta dziś okuty,/
 138                 Gdzie spojrzeć --- rozpacz, łza i blizna;/
 139                 Iluż to trzeba lat pokuty,/
 140                 By wolną była znów Ojczyzna!..."</strofa>
 141     <end id="e1188824547032"/>
 142     <end id="e1188823900269"/>
 143     <srodtytul>VI</srodtytul>
 144     <begin id="b1188824609870"/>
 145     <motyw id="m1188824609870">Niewola, Powstanie</motyw>
 146     <strofa>Polska w niewoli byt swój wlecze,/
 147                 Trzech ją tyranów uciemiężą,/
 148                 Rdzewieją w pochwach stare miecze ---/
 149                 I niema pola dla oręża.</strofa>
 150     <strofa>Ale się naród nie upodli/
 151                 I łzę ukrywa, co z ócz ścieka,/
 152                 Obój się z wrogiem co dzień modli/
 153                 I na wolności jutrznię czeka.</strofa>
 154     <strofa>A każdy poryw ku swobodzie,/
 155                 Krwią bohaterów okupiony,/
 156                 Skraca twej męki czas, narodzie,/
 157                 Zbliża odrodzin świt wyśniony.</strofa>
 158     <end id="e1188824609870"/>
 159     <begin id="b1188824821193"/>
 160     <motyw id="m1188824821193">Ojczyzna, Wolność, Żołnierz</motyw>
 161     <strofa>A gdy już zda się, zmartwychwstaje/
 162                 Słońce wielkości, gloria chwały, ---/
 163                 W warszawskim Zamku w oknie staje/
 164                 Urocze widmo Damy Białej.</strofa>
 165     <srodtytul>VII</srodtytul>
 166     <strofa>Zapchany ludem plac Zamkowy,/
 167                 A wszyscy patrzą w stronę Wisły,/
 168                 Dumnie wzniesione wolnych głowy,/
 169                 Bo się kajdany w proch rozprysły.</strofa>
 170     <strofa>A tam od mostu pieśni biegą,<pe><slowo_obce>biegą</slowo_obce> --- dziś popr.: biegną.</pe>/
 171                 Ach, nasze pieśni to bojowe! ---/
 172                 I obok Zamku warszawskiego/
 173                 Przeciąga wojsko narodowe</strofa>
 174     <strofa>Jeden za drugim hufiec zbrojny,/
 175                 Piechota, jazda, równym szykiem,/
 176                 W mury stolicy wraca z wojny,/
 177                 Z wojny zwycięskiej z bolszewikiem!</strofa>
 178     <strofa>Serca w takt biją, wzrok się łzawi,/
 179                 I triumfalna stoi brama, ---/
 180                 A z okna Zamku błogosławi/
 181                 Zwycięskim pułkom --- Biała Dama!...</strofa>
 182     <end id="e1188824821193"/>
 183   </liryka_lp>
 184   <extra>
 185     <!--</tekst_glowny>-->
 186   </extra>
 187 </utwor>