Added --force option to importbooks command.
[wolnelektury.git] / books / 01 / mickiewicz_ballady_i_romanse_rybka.xml
1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 <utwor>
3   <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
4 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Mickiewicz/Ballady/Rybka">
5 <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam</dc:creator>
6 <dc:title xml:lang="pl">Rybka</dc:title>
7 <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/ballady-i-romanse</dc:relation.isPartOf>
8 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Kallenbach, Józef</dc:contributor.editor>
10 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
11 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
12 <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
13 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
14 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Ballada</dc:subject.genre>
15 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
16 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/ballady-i-romanse-rybka</dc:identifier.url>
17 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/2222</dc:source.URL>
18 <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 1 (Wiersze młodzieńcze - Ballady i romanse - Wiersze do r. 1824), Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 zwiększone, Kraków, 1922</dc:source>
19 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
20 <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
21 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
22 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
23 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
24 <dc:date xml:lang="pl">2007-09-06</dc:date>
25 <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
26 <dc:audience xml:lang="pl">G</dc:audience>
27 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
28 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
29 </rdf:Description>
30 </rdf:RDF>
31   <liryka_lp>
32
33
34
35 <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
36
37 <dzielo_nadrzedne>Ballady i romanse</dzielo_nadrzedne>
38
39 <nazwa_utworu>Rybka</nazwa_utworu>
40
41 <nota><akap>(ze śpiewu gminnego)</akap></nota>
42
43
44
45 <strofa><begin id="b1189066821708"/><motyw id="m1189066821708">Dziecko, Kochanek, Matka, Miłość, Sługa</motyw><wers_akap>Od dworu, spod lasa, z wioski,</wers_akap>/
46 Smutna wybiega dziewica,/
47 Rozpuściła na wiatr włoski/
48 I łzami skropiła lica.</strofa>
49
50 <strofa><wers_akap>Przybiega na koniec łączki,</wers_akap>/
51 Gdzie w jezioro wpada rzeka;/
52 Załamuje białe rączki/
53 I tak żałośnie narzeka:</strofa>
54
55 <strofa><begin id="b1216129360045"/><motyw id="m1216129360045">Zdrada, Rozczarowanie</motyw><wers_akap>,,O wy, co mieszkacie w wodzie,</wers_akap>/
56 Siostry moje, Świtezianki,/
57 Słuchajcie w ciężkiej przygodzie/
58 Głosu zdradzonej kochanki.</strofa>
59
60 <strofa><wers_akap>Kochałam pana tak szczerze,</wers_akap>/
61 On mię przysięgał zaślubić;/
62 Dziś księżnę za żonę bierze,/
63 Krysię ubogą chce zgubić.<end id="e1216129360045"/></strofa>
64
65 <strofa><wers_akap>Niechże sobie żyją młodzi,</wers_akap>/
66 Niech się z nią obłudnik pieści,/
67 Niech tylko tu nie przychodzi/
68 Urągać<pe><slowo_obce>urągać</slowo_obce> --- naśmiewać się z kogoś.</pe> się z mych boleści.</strofa>
69
70 <strofa><wers_akap>Dla opuszczonej kochanki</wers_akap>/
71 Cóż pozostało na świecie?/
72 Przyjmijcie mię, Świtezianki:/
73 Lecz moje dziecię... ach dziecię!"</strofa>
74
75 <strofa><wers_akap>To mówiąc rzewnie zapłacze,</wers_akap>/
76 Rączkami oczy zasłoni,/
77 I z brzegu do wody skacze,/
78 I w bystrej nurza się toni.</strofa>
79
80 <strofa><wers_akap>Wtem z lasu, gdzie się dwór bieli,</wers_akap>/
81 Tysiączne świecą kagańce,/
82 Zjeżdżają goście weseli,/
83 Muzyka, hałas i tańce.</strofa>
84
85 <strofa><wers_akap>Lecz mimo tego hałasu</wers_akap>/
86 Płacz dziecięcia słychać w lesie;/
87 Wierny sługa wyszedł z lasu,/
88 I dziecię na ręku niesie.</strofa>
89
90 <strofa><wers_akap>Ku wodzie obraca kroki,</wers_akap>/
91 Gdzie łoza gęsto spleciona/
92 Wzdłuż wykręconej zatoki/
93 Okryła rzeki ramiona.</strofa>
94
95 <strofa><wers_akap>Tam staje w ciemnym zakątku,</wers_akap>/
96 Płacze i woła: --- ,,Niestety!/
97 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
98 Ach! gdzie ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
99
100 <strofa><wers_akap>--- ,,Tu jestem, w rzece, u spodu, ---</wers_akap>/
101 Cichy mu głos odpowiada ---/
102 Tutaj drżę cała od chłodu,/
103 A żwir mnie oczki wyjada.</strofa>
104
105 <strofa><wers_akap>Przez żwir, przez ostre kamuszki</wers_akap>/
106 Fale mnie gwałtowne niosą;/
107 Pokarm mój koralki, muszki,/
108 A zapijam zimną rosą".</strofa>
109
110 <strofa><wers_akap>Lecz sługa jak na początku,</wers_akap>/
111 Tak wszystko woła<pr><slowo_obce>wszystko woła</slowo_obce> (z białorus.) --- ciągle woła.</pr>: --- ,,Niestety!/
112 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
113 Ach! gdzież ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
114
115 <strofa><begin id="b1189066938936"/><motyw id="m1189066938936">Kobieta, Woda , Zwierzęta</motyw><wers_akap>Wtem się coś z lekka potrąci</wers_akap>/
116 Śród kryształowej przeźroczy,/
117 Woda się z lekka zamąci,/
118 Rybka nad wodę podskoczy;</strofa>
119
120 <strofa><wers_akap>I jak skałka<pr><slowo_obce>skałka</slowo_obce> --- płaski kamyk nadbrzeżny, umiejętnie rzucony odbija się kilkakroć od powierzchni wody.</pr> płaskim bokiem,</wers_akap>/
121 Gdy z lekkich rąk chłopca pierzchnie,/
122 Tak nasza rybka podskokiem/
123 Mokre całuje powierzchnie.</strofa>
124
125 <strofa><wers_akap>Złotemi plamki nadobna,</wers_akap>/
126 Kraśne ma po bokach piórka,/
127 Główka jak naparstek drobna,/
128 Oczko drobne jak paciórka.</strofa>
129
130 <strofa><wers_akap>Wtem rybią łuskę odwinie,</wers_akap>/
131 Spojrzy dziewicy oczyma;/
132 Z głowy jasny włos wypłynie,/
133 Szyjka cieniuchna się wzdyma.</strofa>
134
135 <strofa><wers_akap>Na licach różana krasa,</wers_akap>/
136 Piersi jak jabłuszka mleczne,/
137 Rybią ma płetwę do pasa,/
138 Płynie pod chrusty nadrzeczne.</strofa>
139
140 <strofa><wers_akap>I dziecię bierze do ręki,</wers_akap>/
141 U łona białego tuli:/
142 --- ,,Luli, woła, mój maleńki,/
143 Luli, mój maleńki, luli". ---</strofa>
144
145 <strofa><wers_akap>Gdy dziecię płakać przestało,</wers_akap>/
146 Zawiesza kosz na gałęzi,/
147 I znowu ściska swe ciało,/
148 I główkę nadobną zwęzi.</strofa>
149
150 <strofa><wers_akap>Znowu ją łuski powleką,</wers_akap>/
151 Od boków wyskoczą skrzelki,/
152 Plusła, i tylko nad rzeką/
153 Kipiące pękły bąbelki.<end id="e1189066938936"/></strofa>
154
155 <strofa><wers_akap>Tak co wieczora, co ranka,</wers_akap>/
156 Gdy sługa stanie w zakątku,/
157 Wraz wypływa Świtezianka,/
158 Żeby dać piersi dzieciątku.</strofa>
159
160 <strofa><wers_akap>Za cóż jednego wieczora</wers_akap>/
161 Nikt nie przychodzi na smugi?/
162 Już zwykła przemija pora:/
163 Nie widać z dziecięciem sługi.</strofa>
164
165 <strofa><wers_akap>Nie może on przyjść tą stroną,</wers_akap>/
166 Musi zaczekać troszeczkę,/
167 Bo właśnie teraz pan z żoną/
168 Poszli przechadzką nad rzeczkę.</strofa>
169
170 <strofa><wers_akap>Wrócił się, czekał z daleka,</wers_akap>/
171 Za gęstym usiadłszy krzakiem:/
172 Lecz próżno czeka i czeka,/
173 Nikt nie powracał tym szlakiem.</strofa>
174
175 <strofa><wers_akap>Wstaje, i dłoń w trąbkę zwinął<pr><slowo_obce>dłoń w trąbkę zwinął</slowo_obce> --- aby lepiej dostrzec z odległości.</pr>,</wers_akap>/
176 I patrzył przez palców szparę,/
177 Ale i dzień już przeminął,/
178 I mroki padają szare.</strofa>
179
180 <strofa><wers_akap>Czekał długo po zachodzie,</wers_akap>/
181 A gdy noc gwiazdy zapala,/
182 Zbliża się z lekka ku wodzie/
183 I śledzi oczyma z dala.</strofa>
184
185 <strofa><begin id="b1189066862261"/><motyw id="m1189066862261">Czary, Kara</motyw><wers_akap>Przebóg! cudy, czy moc piekła?</wers_akap>/
186 Uderza go widok nowy:/
187 Gdzie pierwej rzeczułka ciekła,/
188 Tam suchy piasek i rowy.</strofa>
189
190 <strofa><wers_akap>Na brzegach porozrzucana</wers_akap>/
191 Wala się odzież bez ładu;/
192 Ani pani, ani pana,/
193 Nie widać nigdzie ni śladu.</strofa>
194
195 <strofa><wers_akap>Tylko z zatoki połową<pr><slowo_obce>z zatoki połową</slowo_obce> --- w połowie zatoki.</pr></wers_akap>/
196 Sterczał wielki głazu kawał,/
197 I dziwną kształtu budową,/
198 Dwa ludzkie ciała udawał.<end id="e1189066862261"/></strofa>
199
200 <strofa><wers_akap>Zdumiewa się wierny sługa,</wers_akap>/
201 Rozpierzchłych myśli nie złowił;/
202 Przeszła godzina, i druga,/
203 Nim wreszcie słówko przemówił.</strofa>
204
205 <strofa><wers_akap>,,Krysiu, o Krysiu!" zawoła:</wers_akap>/
206 Echo mu ,,Krysiu" odpowie;/
207 Lecz próżno patrzy dokoła,/
208 Nikt nie pokazał się w rowie.</strofa>
209
210 <strofa><wers_akap>Patrzy na rów i na głazy,</wers_akap>/
211 Otrze pot na licu zbladłem,/
212 I kiwnie głową trzy razy,/
213 Jakby chciał mówić: już zgadłem.</strofa>
214
215 <strofa><wers_akap>Dzieciątko na ręce bierze,</wers_akap>/
216 Śmieje się dzikim uśmiechem,/
217 I odmawiając pacierze,/
218 Wraca do domu z pośpiechem.<end id="e1189066821708"/></strofa>
219
220 </liryka_lp>
221 </utwor>