books/mickiewicz_rybka.xml

   1 <utwor><liryka_lp>
   2
   3 <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#"
   4 xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   5 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Mickiewicz/Ballady/Rybka">
   6 <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam</dc:creator>
   7 <dc:title xml:lang="pl">Rybka</dc:title>
   8 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
   9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Kallenbach, Józef</dc:contributor.editor>
  10 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
  11 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  12 <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
  13 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  14 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Ballada</dc:subject.genre>
  15 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  16 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/Rybka</dc:identifier.url>
  17 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/2222</dc:source.URL>
  18 <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 1 (Wiersze młodzieńcze - Ballady i romanse - Wiersze do r. 1824), Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 zwiększone, Kraków, 1922</dc:source>
  19 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
  20 <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
  21 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  22 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  23 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  24 <dc:date xml:lang="pl">2007-09-06</dc:date>
  25 <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
  26 <dc:audience xml:lang="pl">G</dc:audience>
  27 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  28 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  29 </rdf:Description>
  30 </rdf:RDF>
  31
  32
  33 <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
  34
  35 <nazwa_utworu>Rybka</nazwa_utworu>
  36
  37 <nota><akap>(ze śpiewu gminnego)</akap></nota>
  38
  39
  40
  41 <strofa><begin id='b1189066821708' /><motyw id='m1189066821708'>Dziecko, Kochanek, Matka, Miłość, Sługa</motyw><wers_akap>Od dworu, spod lasa, z wioski,</wers_akap>/
  42 Smutna wybiega dziewica,/
  43 Rozpuściła na wiatr włoski/
  44 I łzami skropiła lica.</strofa>
  45
  46 <strofa><wers_akap>Przybiega na koniec łączki,</wers_akap>/
  47 Gdzie w jezioro wpada rzeka;/
  48 Załamuje białe rączki/
  49 I tak żałośnie narzeka:</strofa>
  50
  51 <strofa><begin id='b1216129360045' /><motyw id='m1216129360045'>Zdrada, Rozczarowanie</motyw><wers_akap>,,O wy, co mieszkacie w wodzie,</wers_akap>/
  52 Siostry moje, Świtezianki,/
  53 Słuchajcie w ciężkiej przygodzie/
  54 Głosu zdradzonej kochanki.</strofa>
  55
  56 <strofa><wers_akap>Kochałam pana tak szczerze,</wers_akap>/
  57 On mię przysięgał zaślubić;/
  58 Dziś księżnę za żonę bierze,/
  59 Krysię ubogą chce zgubić.<end id='e1216129360045' /></strofa>
  60
  61 <strofa><wers_akap>Niechże sobie żyją młodzi,</wers_akap>/
  62 Niech się z nią obłudnik pieści,/
  63 Niech tylko tu nie przychodzi/
  64 Urągać<pe><slowo_obce>urągać</slowo_obce> --- naśmiewać się z kogoś.</pe> się z mych boleści.</strofa>
  65
  66 <strofa><wers_akap>Dla opuszczonej kochanki</wers_akap>/
  67 Cóż pozostało na świecie?/
  68 Przyjmijcie mię, Świtezianki:/
  69 Lecz moje dziecię... ach dziecię!"</strofa>
  70
  71 <strofa><wers_akap>To mówiąc rzewnie zapłacze,</wers_akap>/
  72 Rączkami oczy zasłoni,/
  73 I z brzegu do wody skacze,/
  74 I w bystrej nurza się toni.</strofa>
  75
  76 <strofa><wers_akap>Wtem z lasu, gdzie się dwór bieli,</wers_akap>/
  77 Tysiączne świecą kagańce,/
  78 Zjeżdżają goście weseli,/
  79 Muzyka, hałas i tańce.</strofa>
  80
  81 <strofa><wers_akap>Lecz mimo tego hałasu</wers_akap>/
  82 Płacz dziecięcia słychać w lesie;/
  83 Wierny sługa wyszedł z lasu,/
  84 I dziecię na ręku niesie.</strofa>
  85
  86 <strofa><wers_akap>Ku wodzie obraca kroki,</wers_akap>/
  87 Gdzie łoza gęsto spleciona/
  88 Wzdłuż wykręconej zatoki/
  89 Okryła rzeki ramiona.</strofa>
  90
  91 <strofa><wers_akap>Tam staje w ciemnym zakątku,</wers_akap>/
  92 Płacze i woła: --- ,,Niestety!/
  93 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
  94 Ach! gdzie ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
  95
  96 <strofa><wers_akap>--- ,,Tu jestem, w rzece, u spodu, ---</wers_akap>/
  97 Cichy mu głos odpowiada ---/
  98 Tutaj drżę cała od chłodu,/
  99 A żwir mnie oczki wyjada.</strofa>
 100
 101 <strofa><wers_akap>Przez żwir, przez ostre kamuszki</wers_akap>/
 102 Fale mnie gwałtowne niosą;/
 103 Pokarm mój koralki, muszki,/
 104 A zapijam zimną rosą".</strofa>
 105
 106 <strofa><wers_akap>Lecz sługa jak na początku,</wers_akap>/
 107 Tak wszystko woła<pr><slowo_obce>wszystko woła</slowo_obce> (z białorus.) --- ciągle woła.</pr>: --- ,,Niestety!/
 108 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
 109 Ach! gdzież ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
 110
 111 <strofa><begin id='b1189066938936' /><motyw id='m1189066938936'>Kobieta, Woda , Zwierzęta</motyw><wers_akap>Wtem się coś z lekka potrąci</wers_akap>/
 112 Śród kryształowej przeźroczy,/
 113 Woda się z lekka zamąci,/
 114 Rybka nad wodę podskoczy;</strofa>
 115
 116 <strofa><wers_akap>I jak skałka<pr><slowo_obce>skałka</slowo_obce> --- płaski kamyk nadbrzeżny, umiejętnie rzucony odbija się kilkakroć od powierzchni wody.</pr> płaskim bokiem,</wers_akap>/
 117 Gdy z lekkich rąk chłopca pierzchnie,/
 118 Tak nasza rybka podskokiem/
 119 Mokre całuje powierzchnie.</strofa>
 120
 121 <strofa><wers_akap>Złotemi plamki nadobna,</wers_akap>/
 122 Kraśne ma po bokach piórka,/
 123 Główka jak naparstek drobna,/
 124 Oczko drobne jak paciórka.</strofa>
 125
 126 <strofa><wers_akap>Wtem rybią łuskę odwinie,</wers_akap>/
 127 Spojrzy dziewicy oczyma;/
 128 Z głowy jasny włos wypłynie,/
 129 Szyjka cieniuchna się wzdyma.</strofa>
 130
 131 <strofa><wers_akap>Na licach różana krasa,</wers_akap>/
 132 Piersi jak jabłuszka mleczne,/
 133 Rybią ma płetwę do pasa,/
 134 Płynie pod chrusty nadrzeczne.</strofa>
 135
 136 <strofa><wers_akap>I dziecię bierze do ręki,</wers_akap>/
 137 U łona białego tuli:/
 138 --- ,,Luli, woła, mój maleńki,/
 139 Luli, mój maleńki, luli". ---</strofa>
 140
 141 <strofa><wers_akap>Gdy dziecię płakać przestało,</wers_akap>/
 142 Zawiesza kosz na gałęzi,/
 143 I znowu ściska swe ciało,/
 144 I główkę nadobną zwęzi.</strofa>
 145
 146 <strofa><wers_akap>Znowu ją łuski powleką,</wers_akap>/
 147 Od boków wyskoczą skrzelki,/
 148 Plusła, i tylko nad rzeką/
 149 Kipiące pękły bąbelki.<end id='e1189066938936' /></strofa>
 150
 151 <strofa><wers_akap>Tak co wieczora, co ranka,</wers_akap>/
 152 Gdy sługa stanie w zakątku,/
 153 Wraz wypływa Świtezianka,/
 154 Żeby dać piersi dzieciątku.</strofa>
 155
 156 <strofa><wers_akap>Za cóż jednego wieczora</wers_akap>/
 157 Nikt nie przychodzi na smugi?/
 158 Już zwykła przemija pora:/
 159 Nie widać z dziecięciem sługi.</strofa>
 160
 161 <strofa><wers_akap>Nie może on przyjść tą stroną,</wers_akap>/
 162 Musi zaczekać troszeczkę,/
 163 Bo właśnie teraz pan z żoną/
 164 Poszli przechadzką nad rzeczkę.</strofa>
 165
 166 <strofa><wers_akap>Wrócił się, czekał z daleka,</wers_akap>/
 167 Za gęstym usiadłszy krzakiem:/
 168 Lecz próżno czeka i czeka,/
 169 Nikt nie powracał tym szlakiem.</strofa>
 170
 171 <strofa><wers_akap>Wstaje, i dłoń w trąbkę zwinął<pr><slowo_obce>dłoń w trąbkę zwinął</slowo_obce> --- aby lepiej dostrzec z odległości.</pr>,</wers_akap>/
 172 I patrzył przez palców szparę,/
 173 Ale i dzień już przeminął,/
 174 I mroki padają szare.</strofa>
 175
 176 <strofa><wers_akap>Czekał długo po zachodzie,</wers_akap>/
 177 A gdy noc gwiazdy zapala,/
 178 Zbliża się z lekka ku wodzie/
 179 I śledzi oczyma z dala.</strofa>
 180
 181 <strofa><begin id='b1189066862261' /><motyw id='m1189066862261'>Czary, Kara</motyw><wers_akap>Przebóg! cudy, czy moc piekła?</wers_akap>/
 182 Uderza go widok nowy:/
 183 Gdzie pierwej rzeczułka ciekła,/
 184 Tam suchy piasek i rowy.</strofa>
 185
 186 <strofa><wers_akap>Na brzegach porozrzucana</wers_akap>/
 187 Wala się odzież bez ładu;/
 188 Ani pani, ani pana,/
 189 Nie widać nigdzie ni śladu.</strofa>
 190
 191 <strofa><wers_akap>Tylko z zatoki połową<pr><slowo_obce>z zatoki połową</slowo_obce> --- w połowie zatoki.</pr></wers_akap>/
 192 Sterczał wielki głazu kawał,/
 193 I dziwną kształtu budową,/
 194 Dwa ludzkie ciała udawał.<end id='e1189066862261' /></strofa>
 195
 196 <strofa><wers_akap>Zdumiewa się wierny sługa,</wers_akap>/
 197 Rozpierzchłych myśli nie złowił;/
 198 Przeszła godzina, i druga,/
 199 Nim wreszcie słówko przemówił.</strofa>
 200
 201 <strofa><wers_akap>,,Krysiu, o Krysiu!" zawoła:</wers_akap>/
 202 Echo mu ,,Krysiu" odpowie;/
 203 Lecz próżno patrzy dokoła,/
 204 Nikt nie pokazał się w rowie.</strofa>
 205
 206 <strofa><wers_akap>Patrzy na rów i na głazy,</wers_akap>/
 207 Otrze pot na licu zbladłem,/
 208 I kiwnie głową trzy razy,/
 209 Jakby chciał mówić: już zgadłem.</strofa>
 210
 211 <strofa><wers_akap>Dzieciątko na ręce bierze,</wers_akap>/
 212 Śmieje się dzikim uśmiechem,/
 213 I odmawiając pacierze,/
 214 Wraca do domu z pośpiechem.<end id='e1189066821708' /></strofa>
 215
 216 </liryka_lp></utwor>