books/oppman_kosciol_panny_marii.txt

   1
   2 -----
   3 Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl/). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
   4 Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza, że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać.
   5 Źródło:
   6 -----
   7
   8 AUTOR:
   9 TYTUŁ:
  10
  11
  12
  13
  14
  15
  16
  17
  18 Artur Oppman
  19
  20 Legendy warszawskie
  21
  22 Kościół Panny Marii
  23
  24
  25
  26
  27
  28
  29
  30 I
  31
  32
  33
  34 Przed latami, przed dawnemi,
  35         Pewien młynarz żył w tej ziemi,
  36         A gdzie mieszkał? Prosta sprawa:
  37         Tam gdzie stoi dziś Warszawa.
  38
  39 Domek miał nad Wisłą szarą,
  40         Cieszył się koników parą,
  41         Czwórką wołów pracowitych,
  42         Kur i kaczek rozmaitych
  43         Wielkiem mnóstwem... A miał przytem
  44         Młyn zapchany zawsze żytem
  45         I pszenicą... Z tego zboża,
  46         Ani długo, ani krótko,
  47         Młynarz mąkę mełł bielutką
  48         I sprzedawał aż za morza.
  49
  50 Dobrze płacił cudzoziemiec,
  51         Anglik, Francuz, Szwed, czy Niemiec,
  52         Za tę mąkę życiodajną,
  53         Taką smaczną, choć zwyczajną.
  54
  55 Polskie zboże żną parobcy,
  56         Polski młynarz mąkę miele,
  57         A z tej mąki mają obcy
  58         Pszenny kołacz na niedzielę.
  59
  60 Więc nasz młynarz, z łaski nieba,
  61         Że się trudził najgoręcej,
  62         Miał dla siebie dosyć chleba,
  63         Miał dla biednych jeszcze więcej;
  64         A ponadto w kutej skrzyni
  65         Co dzień się przybytek czyni.
  66 Srebrny talar przy talarze
  67         Leżą sobie w zgodnej parze,
  68         Złoty dukat przy dukacie
  69         Podzwaniają w cichej chacie.
  70
  71 Aż talarów i dukatów
  72         Tyle razem się zebrało,
  73         Ile wiosną w łąkach kwiatów —
  74         I to jeszcze pewnie mało!
  75
  76 Od Warszawy ku Gdańskowi
  77         Można niemi szlak wymościć...
  78
  79 Więc bogactwa młynarzowi
  80         Mógłby książę pozazdrościć!
  81
  82
  83
  84
  85
  86 II
  87
  88
  89
  90 Szumi stary młyn nad rzeką
  91         I trajkoce i terkoce.
  92         Młynarz patrzy, hen, daleko
  93         I w źrenicach łza migoce.
  94
  95 Taka piękna, taka młoda,
  96         Siedzi w izbie młynarzowa,
  97         Czemuż ćmi się jej uroda?
  98         Czemuż smutna, gdyby wdowa?
  99
 100 Skąd ten smutek i tęsknota?
 101         Skąd te w oczach srebrne łezki,
 102         Gdy w alkierzu tyle złota,
 103         Gdy tak jasny strop niebieski?
 104
 105 Są na niebie dla nich chmurki:
 106         Ni im syna, ni im córki!
 107
 108 I cóż przyjdzie z bogactw w domu
 109         Choćbyś pereł wór zarobił,
 110         Gdy zostawić niema komu,
 111         Czego człek się pracą dobił.
 112
 113 Nic dziwnego, że się łzami
 114         Zalewają młynarzowie,
 115         Boć są sami, zawsze sami,
 116         Czy w robocie, czy w alkowie!
 117
 118 Czy dzień zwykły, czy to święto,
 119         Czy mrok idzie, czy blask świta,
 120         Nikt ich buzią uśmiechniętą
 121         Przez okienko nie powita.
 122
 123 Rozchylając ustek wiśnie,
 124         Nie zagwarzy, jak to dzieci,
 125         I tatusia nie uściśnie,
 126         I do mamy nie przyleci.
 127
 128 Głucha cisza w długie noce
 129         I w dzień cisza na dom spada,
 130         Tylko stary młyn turkoce
 131         I z wiślaną falą gada.
 132
 133 Gdybyż w domku życia kwiecie:
 134         Jedno dziecię! Jedno dziecię!
 135
 136
 137
 138
 139
 140 III
 141
 142
 143
 144 Po robocie całodziennej,
 145         Hołd złożywszy świętym Pańskim,
 146         Spać się kładzie młynarz senny
 147         W swoim domku nadwiślańskim.
 148
 149 A nim do snu się ułoży,
 150         Przed obrazem kornie klęka,
 151         Gdzie z Dzieciątkiem w glorii Bożej
 152         Przenajświętsza lśni Panienka.
 153
 154 I tak błaga i tak prosi
 155         O dziecinę dla swej chaty,
 156         Ku niebiosom głos podnosi,
 157         I duch w niebo mknie skrzydlaty.
 158
 159 Zda się, płynie w pozaświecie
 160         Swe zwierzając Bogu żale:
 161         Daj mi, Panie, małe dziecię,
 162         Bym je chował ku Twej chwale!
 163
 164 Noc gwieździsta dookoła
 165         Szatą mroku świat osnuwa,
 166         A pod domkiem straż anioła
 167         Nad snem dobrych ludzi czuwa.
 168
 169 Śpi nasz młynarz utrudzony
 170         A wtem: Boże! Jakież cuda!
 171         Czy to niebios sen wyśniony?
 172         Czy to tylko zmysłów złuda?
 173
 174 W płaszczu modrym, jak niebiosa,
 175         Cała w blaskach, gdyby zorza,
 176         Jasnooka, złotowłosa
 177         Przed nim staje Matka Boża!
 178
 179 A gdy pada na kolana,
 180         Wskroś radością wielką zdjęty,
 181         Głos Jej słyszy: „Wielbij Pana,
 182         Bo twój pacierz w niebo wzięty.
 183
 184 Wzięty w niebo, usłyszany,
 185         Człecze dobry, pracowity,
 186         Więc gdy wstanie świt różany
 187         I wybłyśnie na błękity,
 188
 189 Idź po samym Wisły brzegu
 190         Od swojego domku proga,
 191         A gdzie ujrzysz wzgórek w śniegu,
 192         Zbuduj kościół na cześć Boga.
 193
 194 Bo ci mówię w tej godzinie
 195         I nasz Stwórca tak uczyni,
 196         Że nim jeden rok upłynie,
 197         Ochrzcisz synka w tej świątyni.
 198
 199 W prawdzie, w szczęściu, w łasce Bożej,
 200         Mając w sercu cnót promienie,
 201         Twoje plemię się rozmnoży
 202         Po dziesiąte pokolenie.”
 203
 204 Cudna postać się rozpływa,
 205         Jak marzenie, jak mgła lekka,
 206         Młynarz ze snu się porywa, —
 207         A już niebo świt obleka.
 208
 209
 210
 211
 212
 213 IV
 214
 215
 216
 217 Idzie młynarz Wisły brzegiem,
 218         W śpiewem ptaków ranek gwarny;
 219         Gdzież tu wzgórek kryty śniegiem,
 220         Gdy na świecie lipiec skwarny?
 221
 222 Fale zboża wietrzyk wzdyma,
 223         Słonko parzy, świecąc cudnie,
 224         Toć daleka jeszcze zima!
 225         Toć na śniegi mroźne grudnie!
 226
 227 Ale w wierze niepożytej
 228         Nie zawaha się na chwilę,
 229         Bo, co spojrzy na błękity,
 230         Coś mu w sercu szepce mile:
 231
 232 Niech cię trudność nie przeraża,
 233         Kto nie sieje — ten nie zbiera,
 234         Szczera wiara cuda stwarza,
 235         Góry nosi wiara szczera!
 236
 237 Już przybliża się południe,
 238         Nagle: istne dziwowiska!
 239         Patrz, młynarzu, jakże cudnie
 240         Bliski wzgórek srebrem błyska.
 241
 242 Na szczyt wzgórza młynarz bieży
 243         I przyklęka oniemiały,
 244         A tam śniegu obrus leży,
 245         Obrus śniegu, zimny, biały.
 246
 247 Cud się spełnił z woli nieba,
 248         Więc ku czci Jej nieustannej,
 249         Teraz prędko, prędko trzeba
 250         Stawiać kościół Marii Panny!
 251
 252
 253
 254
 255
 256 V
 257
 258 Jakże pilnie się zwijają
 259         Młynarzowi robotnicy!
 260         Mija miesiąc — mury stają,
 261         Biegnie w niebo krzyż świątnicy.
 262
 263 Mija drugi w pracy Bożej, —
 264         Już i wieża w górę pnie się;
 265         Każdy tydzień coś dołoży,
 266         Każdy tydzień coś przyniesie.
 267
 268 Młynarz złota nie żałuje,
 269         Hojnie sypie dukatami,
 270         Sam pomaga, sam pilnuje,
 271         Sam się trudzi z murarzami!
 272
 273 Aż przyjemnie patrzeć na to,
 274         Aż człekowi serce rośnie!
 275         Przeminęło śliczne lato,
 276         Jesień wiatrem łka żałośnie.
 277
 278 Lecz robota wre na brzegu,
 279         Choć i deszcze z nieba cieką,
 280         Tam, gdzie widniał obrus śniegu,
 281         Na pagórku ponad rzeką.
 282
 283 Mknie na Wisłę pieśń radosna,
 284         Brzmi w tej pieśni Boża chwała,
 285         A gdy przyszła nowa wiosna
 286         I kwiatami świat ubrała,
 287
 288 W pewien złoty blask poranny,
 289         W dzień Jej chwale poświęcony,
 290         Stanął kościół Marii Panny
 291         I zagrały z wieży dzwony.
 292
 293
 294
 295
 296
 297 VI
 298
 299
 300
 301 Od kościoła w dzień niedzieli
 302         Idzie orszak rozśpiewany,
 303         To nasz młynarz się weseli,
 304         Radby prawie skoczyć w tany.
 305
 306 Uśmiechnięta młynarzowa
 307         Dzieciąteczko śliczne tuli, —
 308         Niechże zdrowo im się chowa,
 309         Niech ich kocha jak najczulej!
 310
 311 Wielkiem szczęściem błyszczą oczy,
 312         Duch wzwyż leci, szczęściem zdjęty...
 313         Tak się spełnił sen proroczy,
 314         W dawnych czasach wiary świętej...
 315
 316
 317
 318
 319