books/01/mickiewicz_smierc_pulkownika.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor>
   3   <liryka_l>
   4
   5 <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   6 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/index.php?title=Lektury:Mickiewicz/%C5%9Amier%C4%87_Pu%C5%82kownika/">
   7 <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam</dc:creator>
   8 <dc:title xml:lang="pl">Śmierć Pułkownika</dc:title>
   9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Alaksandra</dc:contributor.editor>
  10 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Bystrzycki, Jan</dc:contributor.editor>
  11 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
  12 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  13 <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
  14 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  15 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Wiersz</dc:subject.genre>
  16 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  17 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/smierc-pulkownika</dc:identifier.url>
  18 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2223&amp;from=&amp;from=generalsearch&amp;dirids=1&amp;lang=pl</dc:source.URL>
  19 <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki), Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 popr., W. L. Anczyc, Kraków, 1928</dc:source>
  20 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
  21 <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
  22 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  23 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  24 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  25 <dc:date xml:lang="pl">2007-12-20</dc:date>
  26 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  27 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  28 </rdf:Description>
  29 </rdf:RDF>
  30
  31 <extra><!--<elementy_poczatkowe>--></extra>
  32
  33 <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
  34
  35 <nazwa_utworu>Śmierć Pułkownika<pr>Pułkownikiem tym jest Emilja hr. Platerówna (1806--1831), od dzieciństwa niemal marząca o odegraniu roli Joanny d'Arc. Umysłowo i---fizycznie przygotowaną zastał ją listopad 1830 r. Na pierwsze hasło zapałem swym porywa mieszkańców Dusiat, organizuje z nich zastęp powstańców, stacza nieszczęśliwą (z powodu braku amunicji) walkę z Moskalami pod Jeziorasami, łączy się naslępnie z partią wolnych strzelców wilkomierskich, walczy z nadzwyczajnem męstwem w bitwie pod Prystawianami przy boku Potockiego. Gdy Chłapowski stanął na Litwie, zamianował ją kapitanem w 25. pułku linjowym; w tym charakterze bierze ona udział w zaciętych walkach pod Kownem i Szawlami. Kiedy zaś Chłapowski postanowił wycofać się do Prus, opuszcza go i usiłuje przedrzeć się do Warszawy; po dziesięciodniowym jednak marszu w chłodzie i głodzie, wyczerpana docna z sił, została w chacie leśnika, skąd za staraniem krewniaka przeniesiona do dworu właściciela wsi, poczęła zwolna przychodzić do sił. Na wieść o upadku Warszawy popadła w rozpacz; wielkie, gorące serce przestało bić, nie chcąc bić na grobie ojczyzny (Straszewicz, <tytul_dziela>l. c. E. Plater</tytul_dziela>).</pr></nazwa_utworu>
  36
  37 <extra><!--</elementy_poczatkowe>--></extra>
  38
  39 <extra><!--<tekst_glowny>--></extra>
  40
  41
  42
  43 <strofa><wers_akap><begin id="b1195865274623"/><motyw id="m1195865274623">Kobieta, Przywódca, Rycerz, Śmierć bohaterska, Żołnierz</motyw>W głuchéj puszczy, przed chatką leśnika,</wers_akap>/
  44 Rota strzelców stanęła zielona;/
  45 A u wrót stoi straż Pułkownika,/
  46 Tam w izdebce Pułkownik ich kona./
  47 Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze:/
  48 Wódz to był wiélkiej mocy i sławy,/
  49 Kiedy po nim lud prosty tak płacze/
  50 I o zdrowie tak pyta ciekawy.</strofa>
  51
  52 <strofa><wers_akap><begin id="b1195865075367"/><motyw id="m1195865075367">Koń</motyw>Kazał konia Pułkownik kulbaczyć,</wers_akap>/
  53 Konia w każdéj sławnego potrzebie;/
  54 Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć,/
  55 Kazał przywieść do izby --- do siebie./
  56 Kazał przynieść swój mundur strzelecki,/
  57 Swój kordelas i pas i ładunki;/
  58 Stary żołnierz, --- on chce, jak Czarniecki,/
  59 Umierając, swe żegnać rynsztunki<pr>Pomysł żegnania się z koniem, towarzyszem bojów, przejęty, zdaje się, z Niemcewicza dumy o Czarnieckim, w której poeta za Kochowskim wprowadził podobną wzruszającą scenę żegnania się wodza z ulubionym rumakiem.</pr>.</strofa>
  60
  61 <strofa><wers_akap>A gdy konia już z izby wywiedli,</wers_akap>/
  62 <begin id="b1195865143665"/><motyw id="m1195865143665">Religia</motyw>Potém do niéj wszedł ksiądz z Panem Bogiem;<end id="e1195865075367"/>/
  63 I żołnierze od żalu pobledli,/
  64 A lud modlił się klęcząc przed progiem./
  65 Nawet starzy Kościuszki żołnierze,/
  66 Tyle krwi swéj i cudzéj wylali,/
  67 Łzy ni jednéj --- a teraz płakali,/
  68 I mówili z księżami<pe><slowo_obce>księżami</slowo_obce> --- dziś popr.: księżmi.</pe> pacierze.</strofa>
  69
  70 <strofa><wers_akap>Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy;</wers_akap>/
  71 Już przed chatą nie było żołnierza,/
  72 Bo już Moskal był w téj okolicy./
  73 Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza./
  74 Na pastuszym tapczanie on leży ---/
  75 W ręku krzyż, w głowach siodło i burka,/
  76 A u boku kordelas, dwururka.<end id="e1195865143665"/></strofa>
  77
  78 <strofa><wers_akap>Lecz ten wódz, choć w żołnierskiéj odzieży,</wers_akap>/
  79 Jakie piękne dziewicze ma lica?/
  80 Jaką pierś? --- Ach, to była dziewica,/
  81 To Litwinka, dziewica--bohater,/
  82 Wódz Powstańców --- Emilija Plater!<pr><tytul_dziela>Śmierć pułkownika</tytul_dziela> ukazała się po raz pierwszy drukiem w paryskim wydaniu z 1836 r.</pr><end id="e1195865274623"/></strofa>
  83
  84 <extra><!--</tekst_glowny>--></extra>
  85
  86 </liryka_l>
  87 </utwor>