books/mickiewicz_sonety_krymskie02_cisza_morska.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor>
   3   <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   4 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Mickiewicz/Sonety/Cisza_morska">
   5 <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam </dc:creator>
   6 <dc:title xml:lang="pl">Cisza morska</dc:title>
   7 <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/sonety-krymskie</dc:relation.isPartOf>
   8 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
   9 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
  10 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  11 <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
  12 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  13 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Sonet</dc:subject.genre>
  14 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  15 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sonety-krymskie-cisza-morska</dc:identifier.url>
  16 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2223&amp;from=editionindex&amp;dirids=4</dc:source.URL>
  17 <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki), wstęp i układ Józefa Kallenbacha, objaśn. zaopatrzył Jan Bystrzycki, Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 popr., druk. W. L. Anczyca, Kraków, 1928</dc:source>
  18 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
  19 <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
  20 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  21 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  22 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  23 <dc:date xml:lang="pl">2008-01-29</dc:date>
  24 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  25 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  26 </rdf:Description>
  27 </rdf:RDF>
  28   <liryka_l>
  29
  30 <extra><!--<elementy_poczatkowe>--></extra>
  31
  32 <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
  33
  34 <dzielo_nadrzedne>Sonety krymskie</dzielo_nadrzedne>
  35
  36 <nazwa_utworu>Cisza morska<pr>Z tym sonetem dopiero rozpoczyna się cykl właściwych <slowo_obce>Sonetów krymskich</slowo_obce>. Wyróżnić możemy wśród nich kilka grup, --- nie na podstawie czasu i kolei powstawania, bo te nie dadzą się oznaczyć ani w przybliżeniu, nie na podstawie też rzeczywistej ruty turystycznej, bo tej się poeta bynajmniej nie trzymał, układając w <slowo_obce>Sonetach</slowo_obce> wrażenia tak, »jak się one ostatecznie w jego głowie ułożyły, a nie tak, jak ich sam podczas podróży krymskiej doświadczał (Windakiewicz, str. 623). Za jedynie pewną podstawę podziału można przyjąć ich treść i pokrewieństwo obrazów. Grupa więc pierwsza, obejmująca sonet II, III i IV, opiewa różne stany morza i odpowiednio do nich różne nastroje psychiczne poety, różne stany jego serca; jest to także pierwszy etap jego podróży, zbliżającej go dopiero do »ponurego, nieużytego i chropawego świata«. --- Ogólny jego widok i pierwsze wywołane nim wrażenie odtwarza sonet V, po czym cztery następne (VI--IX) błądzą po stolicy chanów, Bakczysaraju, snując melancholijne refleksje nad znikomością potęgi i szczęścia ludzkiego. Z sonetem X rozpoczyna się dalsza grupa; poeta, jakby pragnął otrząsnąć z siebie brzemię smutnych myśli i przygnębiających wrażeń, wyrywa się na szeroki świat, »w lasy, doliny«, by »odurzyć się, upić tym wirem obrazów«. I oto od sonetu X do XIV przesuwają się przed oczyma naszymi, jakby w czarodziejskim kalejdoskopie, widoki krainy podgórskiej Krymu, by następnie od sonetu XV do XVIII »wdzierać się na groźne szczyty górskie, przebywać trudne przejścia, wzrok zapuszczać w bezdenne przepaści, deptać chmury« (Komarnicki, str. 217).</pr></nazwa_utworu>
  37
  38 <podtytul>Na wysokości Tarkankut<pr>Tarkankut --- jest to najdalej na zachód wysunięty przylądek Krymu.</pr></podtytul>
  39
  40 <extra><!--</elementy_poczatkowe>--></extra>
  41
  42 <extra><!--<tekst_glowny>--></extra>
  43
  44
  45
  46 <strofa><begin id="b1196200542356"/><motyw id="m1196200542356">Morze </motyw>Już wstążkę pawilonu<pr><slowo_obce>pawilon</slowo_obce> (z franc.) --- oznacza tutaj flagę, banderę okrętową.</pr> wiatr zaledwie muśnie,/
  47 Cichemi gra piersiami rozjaśniona woda;/
  48 Jak marząca o szczęściu narzeczona młoda,/
  49 Zbudzi się, aby westchnąć, i wnet znowu uśnie.</strofa>
  50
  51 <strofa>Żagle, na kształt chorągwi gdy wojnę skończono,/
  52 Drzémią na masztach nagich; okręt lekkim ruchem/
  53 Kołysa się, jak gdyby przykuty łańcuchem;/
  54 Majtek wytchnął, podróżne rozśmiało się grono.</strofa>
  55
  56 <strofa>O morze! pośród twoich wesołych żyjątek/
  57 Jest polip,<pr><slowo_obce>polip</slowo_obce> --- ogólna nazwa morskich zwierzątek niższego typu, tzw. jamochłonów, opatrzonych znaczną ilością kończyn, służących im za narzędzia do zdobywania sobie pokarmu. Przytwierdzone do jednego miejsca, bezustannie poruszają długimi mackami i chwytają nimi drobne żyjątka, które pochłaniają.</pr> co śpi na dnie, gdy się niebo chmurzy,/
  58 A na ciszę długiemi wywija ramiony.<end id="e1196200542356"/></strofa>
  59
  60 <strofa><begin id="b1195861151775"/><motyw id="m1195861151775">Cierpienie, Samotnik, Wspomnienia</motyw>O myśli! w twojéj głębi jest hydra pamiątek,/
  61 Co śpi wpośród złych losów i namiętnéj burzy;/
  62 A gdy serce spokojne, zatapia w niém szpony.<end id="e1195861151775"/></strofa>
  63
  64
  65 <extra><!--</tekst_glowny>--></extra>
  66
  67 </liryka_l>
  68 </utwor>