books/01/oppman_legendy_warszawskie_biala_dama.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor>
   3   <liryka_lp>
   4
   5 <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   6 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Oppman/Legendy_warszawskie">
   7 <dc:creator xml:lang="pl">Oppman, Artur</dc:creator>
   8 <dc:title xml:lang="pl">Biała Dama</dc:title>
   9 <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/legendy-warszawskie</dc:relation.isPartOf>
  10 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
  11 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
  12 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  13 <dc:subject.period xml:lang="pl">Modernizm</dc:subject.period>
  14 <dc:subject.type xml:lang="pl">Epika</dc:subject.type>
  15 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Legenda</dc:subject.genre>
  16 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  17 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/legendy-warszawskie-biala-dama</dc:identifier.url>
  18 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/799</dc:source.URL>
  19 <dc:source xml:lang="pl">Oppman, Artur (1867-1931), Legendy warszawskie, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, Warszawa [etc.], 1925</dc:source>
  20 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Artur Oppman zm. 1931</dc:rights>
  21 <dc:date.pd xml:lang="pl">1931</dc:date.pd>
  22 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  23 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  24 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  25 <dc:date xml:lang="pl">2007-08-30</dc:date>
  26 <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
  27 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  28 </rdf:Description>
  29 </rdf:RDF>
  30
  31 <extra><!--<elementy_poczatkowe>--></extra>
  32
  33 <autor_utworu>Artur Oppman</autor_utworu>
  34
  35 <dzielo_nadrzedne>Legendy warszawskie</dzielo_nadrzedne>
  36
  37 <nazwa_utworu>Biała dama</nazwa_utworu>
  38
  39 <extra><!--</elementy_poczatkowe>--></extra>
  40
  41 <extra><!--<tekst_glowny>--></extra>
  42
  43
  44
  45
  46 <srodtytul><begin id="b1188823900269"/><motyw id="m1188823900269">Przywódca, Walka, Władza, Wróg</motyw>I</srodtytul>
  47
  48
  49
  50 <strofa>Stanisław August siadł na tronie,/
  51         Głośne mu ,,Wiwat" lud wykrzyka<pe><slowo_obce>wykrzyka</slowo_obce> --- wykrzykuje.</pe>,/
  52         I miecz Batorych ujął w dłonie,/
  53         Lecz to nie dłonie wojownika.</strofa>
  54
  55 <strofa>Nie do pancerza pierś królewska,/
  56         Ani do hełmu białe czoło, ---/
  57         A tu się chmurzy toń niebieska/
  58         I groźne wichry szumią wkoło.</strofa>
  59
  60 <strofa><begin id="b1188823625065"/><motyw id="m1188823625065">Wróg</motyw>Czyha na Polską cudzoziemiec,/
  61         Słabnie potęga ojców stara,/
  62         W Rzeczpospolitej Moskal, Niemiec/
  63         Rządzi się właśnie, jak gęś szara.</strofa>
  64
  65 <strofa>Wprowadza wojska swoje wraże<pe><slowo_obce>wraże</slowo_obce> --- obce.</pe>,/
  66         Wolność narodu pcha w mogiłę, ---/
  67         Niech Polak słucha, gdy on każe,/
  68         Za nic mu prawo, --- on ma siłę<end id="e1188823625065"/></strofa>
  69
  70
  71
  72
  73
  74 <srodtytul>II</srodtytul>
  75
  76
  77
  78 <strofa>Stanisław August krzewi sztuki/
  79         I o oświatę dba narodu,/
  80         Ale kraj szarpią, jakby kruki,/
  81         Sąsiedzi z wschodu i zachodu.</strofa>
  82
  83 <strofa><begin id="b1188824330196"/><motyw id="m1188824330196">Wróg</motyw>Nie ma kto wydać hasła boju,/
  84         Z ,,Bogarodzicą" grzmiącą w nieba, ---/
  85         Taki król dobry w czas pokoju,/
  86         Teraz Sobieskich Polsce trzeba.</strofa>
  87
  88 <strofa>Z nim by poleciał lotem ptaka/
  89         Nasz orzeł w polu purpurowym,/
  90         Znów pod Grunwaldem zgnieść Prusaka,/
  91         Na łeb Moskala bić pod Pskowem!<end id="e1188824330196"/></strofa>
  92
  93 <strofa>Lecz dobrze wiedzą źli sąsiedzi:/
  94         Król Jan w katedrze śpi krakowskiej,/
  95         A na warszawskim Zamku siedzi/
  96         Stanisław August Poniatowski.</strofa>
  97
  98
  99
 100
 101
 102 <srodtytul>III</srodtytul>
 103
 104
 105
 106 <strofa>Król Staś w komnacie swej bogatej/
 107         Coś tam rozważa, coś tam myśli:/
 108         Może mu śnią się sławy kwiaty,/
 109         Lub plan ,,Łazienek" nowych kreśli.</strofa>
 110
 111 <strofa><begin id="b1188824380999"/><motyw id="m1188824380999">Wojna</motyw>A tu zawzięte wrogi nasze/
 112         Ojczyznę dwakroć już rozdarły;/
 113         Huczą armaty, lśnią pałasze,/
 114         I dzwon grzmi Polsce, jak umarłej.</strofa>
 115
 116 <strofa>Kościuszko wzywa, by rwać pęta,/
 117         A z nim najlepsze w kraju męże ---/
 118         I wzwyż przysięga leci święta:/
 119         ,,Albo polegnę, lub zwyciężę!"</strofa>
 120
 121 <strofa>Lecz po Racławic bitwie chwackiej/
 122         Znowu się sypią klęski krwawe ---/
 123         I wojsk carowej tłum żołdacki/
 124         Wiedzie Suwarów na Warszawę.<end id="e1188824380999"/></strofa>
 125
 126
 127
 128
 129
 130 <srodtytul>IV</srodtytul>
 131
 132
 133 <strofa><begin id="b1188824456351"/><motyw id="m1188824456351">Ojczyzna, Śmierć bohaterska, Walka, Wojna</motyw>Na krwią zbroczonych Pragi wałach/
 134         Wre bój zacięty, bój ostatni,/
 135         Mrą kanoniery przy swych działach,/
 136         Ginie walecznych hufiec bratni.</strofa>
 137
 138 <strofa>Mężny Jasiński, Korsak dzielny/
 139         Już legli --- męże wiekopomni! ---/
 140         Nigdy ich sławy nieśmiertelnej/
 141         Wdzięczna ojczyzna nie zapomni!</strofa>
 142
 143 <strofa>Suwarów z setki armat wali,/
 144         Napiera podłych zbirów zgrają, ---/
 145         I lecą kule dalej, dalej,/
 146         W królewski Zamek uderzają.<end id="e1188824456351"/></strofa>
 147
 148 <strofa><begin id="b1188824547032"/><motyw id="m1188824547032">Wizja, Wyrzuty sumienia</motyw>Zda się, mur Zamku się rozrywa,/
 149         Zda się, dygoce ziemia sama.../
 150         Król Staś padł w fotel, twarz zakrywa:/
 151         Stanęła przed nim --- Biała Dama.</strofa>
 152
 153
 154
 155
 156
 157 <srodtytul>V</srodtytul>
 158
 159
 160
 161 <strofa>Na piersiach ranę ma czerwoną,/
 162         Z której koralem krew się broczy,/
 163         I tak żałośnie drży jej łono,/
 164         I tak się łzami srebrzą oczy.</strofa>
 165
 166 <strofa>Z gorzkim wyrzutem patrzy w króla,/
 167         A jemu serce mrze od trwogi, ---/
 168         ,,Tam --- szepce widmo --- Moskal hula,/
 169         Po moich synach depcą wrogi!</strofa>
 170
 171 <strofa>We krwi się pławi ma kraina/
 172         I w każdem sercu tyle bólu!/
 173         Czyjaż to wina? Czyja wina?/
 174         Uderz się w piersi, słaby królu!</strofa>
 175
 176 <strofa>Mój naród w pęta dziś okuty,/
 177         Gdzie spojrzeć --- rozpacz, łza i blizna;/
 178         Iluż to trzeba lat pokuty,/
 179         By wolną była znów Ojczyzna!..."<end id="e1188824547032"/><end id="e1188823900269"/></strofa>
 180
 181
 182
 183
 184
 185 <srodtytul>VI</srodtytul>
 186
 187
 188
 189 <strofa><begin id="b1188824609870"/><motyw id="m1188824609870">Niewola, Powstanie</motyw>Polska w niewoli byt swój wlecze,/
 190         Trzech ją tyranów uciemiężą,/
 191         Rdzewieją w pochwach stare miecze ---/
 192         I niema pola dla oręża.</strofa>
 193
 194 <strofa>Ale się naród nie upodli/
 195         I łzę ukrywa, co z ócz ścieka,/
 196         Obój się z wrogiem co dzień modli/
 197         I na wolności jutrznię czeka.</strofa>
 198
 199 <strofa>A każdy poryw ku swobodzie,/
 200         Krwią bohaterów okupiony,/
 201         Skraca twej męki czas, narodzie,/
 202         Zbliża odrodzin świt wyśniony.<end id="e1188824609870"/></strofa>
 203
 204 <strofa><begin id="b1188824821193"/><motyw id="m1188824821193">Ojczyzna, Wolność, Żołnierz</motyw>A gdy już zda się, zmartwychwstaje/
 205         Słońce wielkości, gloria chwały, ---/
 206         W warszawskim Zamku w oknie staje/
 207         Urocze widmo Damy Białej.</strofa>
 208
 209
 210
 211
 212
 213 <srodtytul>VII</srodtytul>
 214
 215
 216
 217 <strofa>Zapchany ludem plac Zamkowy,/
 218         A wszyscy patrzą w stronę Wisły,/
 219         Dumnie wzniesione wolnych głowy,/
 220         Bo się kajdany w proch rozprysły.</strofa>
 221
 222 <strofa>A tam od mostu pieśni biegą<pe><slowo_obce>biegą</slowo_obce> --- dziś popr.: biegną.</pe>,/
 223         Ach, nasze pieśni to bojowe! ---/
 224         I obok Zamku warszawskiego/
 225         Przeciąga wojsko narodowe</strofa>
 226
 227 <strofa>Jeden za drugim hufiec zbrojny,/
 228         Piechota, jazda, równym szykiem,/
 229         W mury stolicy wraca z wojny,/
 230         Z wojny zwycięskiej z bolszewikiem!</strofa>
 231
 232 <strofa>Serca w takt biją, wzrok się łzawi,/
 233         I triumfalna stoi brama, ---/
 234         A z okna Zamku błogosławi/
 235         Zwycięskim pułkom --- Biała Dama!...<end id="e1188824821193"/></strofa>
 236
 237 <extra><!--</tekst_glowny>--></extra>
 238
 239 </liryka_lp>
 240 </utwor>