Tracking book counts for shelves.

[wolnelektury.git] / books / 01 / kochanowski_tren16.xml

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<utwor>
  <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
<rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Kochanowski/Treny/Tren_XVI">
<dc:creator xml:lang="pl">Kochanowski, Jan</dc:creator>
<dc:title xml:lang="pl">Tren XVI (Nieszczęściu k'woli a swojej żałości...)</dc:title>
<dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/treny</dc:relation.isPartOf>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Krzyżanowski, Julian</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Otwinowska, Barbara</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Gałecki, Dariusz</dc:contributor.technical_editor>
<dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
<dc:subject.period xml:lang="pl">Renesans</dc:subject.period>
<dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
<dc:subject.genre xml:lang="pl">Tren</dc:subject.genre>
<dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
<dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/treny-tren-xvi-nieszczesciu-kwoli-a-swojej-zalosci</dc:identifier.url>
<dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/1501</dc:source.URL>
<dc:source xml:lang="pl">Kochanowski, Jan (1530-1584), Dzieła polskie, tom 2, Państwowy Instytut Wydawniczy, wyd. 8, Warszawa, 1976</dc:source>
<dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584</dc:rights>
<dc:date.pd xml:lang="pl">1584</dc:date.pd>
<dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
<dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
<dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
<dc:date xml:lang="pl">2007-08-30</dc:date>
<dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
<dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
</rdf:Description>
</rdf:RDF>
  <liryka_l>

<autor_utworu>Jan Kochanowski</autor_utworu>

<dzielo_nadrzedne>Treny</dzielo_nadrzedne>

<nazwa_utworu>Tren XVI</nazwa_utworu>



<strofa><begin id="b1188561029511"/><motyw id="m1188561029511">Córka, Filozof, Kondycja ludzka, Los, Mądrość, Ojciec, Poeta, Poezja, Śmierć, Upadek</motyw>Nieszczęściu k'woli a swojej żałości<pe><slowo_obce>Nieszczęściu k'woli a swojej żałości</slowo_obce> - z powodu swojego nieszczęścia i żalu.</pe>,/
Która mię prawie przejmuje do kości,/
Lutnią<pe><slowo_obce>Lutnią</slowo_obce> --- lutnię; tu w znaczeniu przenośnym: twórczość poetycką.</pe> i wdzięczny rym porzucić muszę./
<wers_wciety>Ledwie nie duszę.</wers_wciety></strofa>

<strofa><begin id="b1219232780553"/><motyw id="m1219232780553">Błądzenie, Rozum, Sen</motyw>Żyw-em? Czy mię sen obłudny frasuje?/
Który kościanym oknem wylatuje,/
A ludzkie myśli tym i owym bawi,/
<wers_wciety>Co błąd na jawi.</wers_wciety></strofa>

<strofa>O błędzie ludzki! O szalone dumy<pe><slowo_obce>dumy</slowo_obce> --- marzenia.</pe>!/
Jako to łacno pisać się z rozumy<pr><slowo_obce>pisać się z rozumy</slowo_obce> --- popisywać się rozumem.</pr>,/
Kiedy po woli świat mamy<pe><slowo_obce>Kiedy po woli świat mamy</slowo_obce> --- kiedy mamy świat po swojej stronie; wszystko nam sprzyja, układa się według naszej woli.</pe>, a głowa/
<wers_wciety>Człowieku zdrowa.<end id="e1219232780553"/></wers_wciety></strofa>

<strofa>W dostatku będąc, ubóstwo chwalemy,/
W rozkoszy --- żałość lekce szacujemy,/
A póki wełny skąpej prządce zstaje<pr><slowo_obce>póki wełny skąpej prządce zstaje</slowo_obce> --- dopóki wystarcza przędzy Parce przędącej nić ludzkiego życia (a więc dopóki jeszcze życie przed nami).</pr>,/
<wers_wciety>Śmierć nam za jaje<pr><slowo_obce>za jaje</slowo_obce> --- za nic.</pr>.</wers_wciety></strofa>

<strofa>Lecz kiedy nędza albo żal przypadnie,/
Ali żyć nie tak, jako mówić, snadnie<pr><slowo_obce>żyć nie tak, jako mówić, snadnie</slowo_obce> --- żyć nie tak łatwo, jak mówić.</pr>,/
A śmierć dopiero wtenczas nam należy<pr><slowo_obce>śmierć... nam należy</slowo_obce> --- przestaje być niczym, nabiera znaczenia.</pr>,/
<wers_wciety>Gdy już k'nam bieży.</wers_wciety></strofa>

<begin id="b1188561077178"/><motyw id="m1188561077178">Bezdomność, Filozof</motyw><strofa>Przecz<pe><slowo_obce>Przecz</slowo_obce> --- dlaczego.</pe> z płaczem idziesz, Arpinie<pe>Arpin --- przydomek Cycerona (Tullius Cicero 106--43 p.n.e.), sławnego mówcy rzymskiego, wyznawcy filozofii stoicyzmu.</pe> wymowny,/
Z miłej ojczyzny? Wszak nie Rzym budowny,/
Ale świat wszytek miastem jest mądremu/
<wers_wciety>Widzeniu twemu.</wers_wciety><end id="e1188561077178"/></strofa>

<strofa>Czemu tak barzo córki swej żałujesz?/
Wszak się ty tylko sromoty<pe><slowo_obce>sromota</slowo_obce> --- hańba, wstyd.</pe> wiarujesz;/
Insze wszelakie u ciebie przygody/
<wers_wciety>Ledwie nie gody!<pe><slowo_obce>gody</slowo_obce> --- wesele.</pe></wers_wciety></strofa>

<strofa>Śmierć --- mówisz --- straszna tylko niezbożnemu./
Przeczże się tobie umrzeć, cnotliwemu,/
Nie chciało, kiedyś prze dotkliwą mowę<pr><slowo_obce>prze dotkliwą mowę</slowo_obce> --- Cycero zginął z rąk siepaczy Antoniusza, którego naraził sobie gwałtownymi mowami politycznymi (''Filipikami'') w obronie republiki.</pr>/
<wers_wciety>Miał podać głowę?<pr>Poeta polemizuje z Cyceronem (<slowo_obce>Arpinem</slowo_obce>, bo z Arpinum pochodził), który zalecał zachowanie równowagi ducha zarówno w szczęściu, jak w nieszczęściu. Sam jednak po wygnaniu z Rzymu i stracie córki Tulii w listach do przyjaciół rozpaczał nad swym losem.</pr></wers_wciety></strofa>

<strofa><begin id="b1219234020426"/><motyw id="m1219234020426">Czyn , Słowo</motyw>Wywiodłeś wszytkim, nie wywiodłeś sobie;/
Łacniej rzec, widzę, niż czynić i tobie,/
Pióro anielskie<pr><slowo_obce>Pióro anielskie</slowo_obce> --- wyraz podziwu dla piękności stylu Cycerona.</pr>, duszę toż w przygodzie,/
<wers_wciety>Co i mnie bodzie.<end id="e1219234020426"/></wers_wciety></strofa>

<strofa><begin id="b1206258718488"/><motyw id="m1206258718488">Los</motyw>Człowiek nie kamień, a jako się stawi/
Fortuna<pe><slowo_obce>Fortuna</slowo_obce> --- los.</pe>, takich myśli nas nabawi./
Przeklęte sczęście! Czyż snadź<pe><slowo_obce>snadź</slowo_obce> --- przecież.</pe> gorzej duszy,/
<wers_wciety>Kto rany ruszy?<end id="e1206258718488"/></wers_wciety></strofa>

<strofa><begin id="b1206258790584"/><motyw id="m1206258790584">Czas, Przemijanie </motyw>Czasie, pożądnej<pe><slowo_obce>pożądnej</slowo_obce> --- pożądanej, upragnionej.</pe> ojcze niepamięci<pr><slowo_obce>pożądnej ojcze niepamięci</slowo_obce> --- ojcze upragnionego (pożądanego) zapomnienia.</pr>!/
W co ani rozum, ani trafią święci<pr><slowo_obce>W co... ani trafią święci</slowo_obce> --- czego nie potrafią pojąć nawet święci.</pr>,/
Zgój smutne serce, a ten żal surowy/
<wers_wciety>Wybij mi z głowy!</wers_wciety><end id="e1206258790584"/><end id="e1188561029511"/></strofa>

</liryka_l>
</utwor>