books/01/kochanowski_piesni1_XVIII.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor><rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   3 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Kochanowski/Pieśni/Pieśń_XVIII_(1)">
   4 <dc:creator xml:lang="pl">Kochanowski, Jan</dc:creator>
   5 <dc:title xml:lang="pl">Pieśń XVIII (Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie...)</dc:title>
   6 <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze</dc:relation.isPartOf>
   7 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
   8 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Krzyżanowski, Julian</dc:contributor.editor>
   9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Otwinowska, Barbara</dc:contributor.editor>
  10 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Gałecki, Dariusz</dc:contributor.technical_editor>
  11 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  12 <dc:subject.period xml:lang="pl">Renesans</dc:subject.period>
  13 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  14 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Pieśń</dc:subject.genre>
  15 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  16 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze-piesn-xviii-czolem-za-czesc-laskawy-m</dc:identifier.url>
  17 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/1499</dc:source.URL>
  18 <dc:source xml:lang="pl">Kochanowski, Jan (1530-1584), Dzieła polskie, tom 1, oprac. Julian Krzyżanowski, wyd. 8, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1976</dc:source>
  19 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584 </dc:rights>
  20 <dc:date.pd xml:lang="pl">1584</dc:date.pd>
  21 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  22 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  23 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  24 <dc:date xml:lang="pl">2007-08-31</dc:date>
  25 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  26 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  27 </rdf:Description>
  28 </rdf:RDF>
  29 <liryka_l>
  30
  31 <autor_utworu>Jan Kochanowski</autor_utworu>
  32
  33 <dzielo_nadrzedne>Pieśni, Księgi pierwsze</dzielo_nadrzedne>
  34
  35 <nazwa_utworu>Pieśń XVIII</nazwa_utworu>
  36
  37
  38
  39 <strofa><begin id="b1188558684886"/><motyw id="m1188558684886">Pijaństwo</motyw>Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie,/
  40 Boże nie daj u ciebie bywać na biesiedzie!/
  41 Każesz mi pić przezdzięki twe przemierzłe piwo,/
  42 Że do dna nie wypijam, patrzysz na mię krzywo.</strofa>
  43
  44 <strofa>Wszytkoć wadzi: być na nos biedna mucha padła,/
  45 Miecesz głową i mniemasz, że cię do krwie zjadła/
  46 Od stołu żenię każesz, fukasz na pachołki,/
  47 Wyciskałeś talerze, wyciskasz i stołki.</strofa>
  48
  49 <strofa>Patrzaj, diable, że się tu i gościom dostanie:/
  50 Gniewaj się, jako raczysz, jeno nie bij, panie,/
  51 Bo ja w tym piwie twoim rozkoszy nie czuję;/
  52 Zdrowie rad mam<pr><slowo_obce>Zdrowie rad mam</slowo_obce> --- życzenie (toast).</pr> chętnie przyjmuję, od ciebie kufla nie przyjmuję.</strofa>
  53
  54 <strofa>Jeslić o sławę idzie, kto więcej pić może,/
  55 Dajęć przodek w tym męstwie, sam pójdę na łoże/
  56 Już ty bądź tym rycerzem, co piwo usieczesz<pr><slowo_obce>piwo usieczesz</slowo_obce> --- piwo sieczono, tj. pito duszkiem z dużych naczyń.</pr>,/
  57 Tego nie wiem, jeśli przed chłopem<pr><slowo_obce>przed chłopem</slowo_obce> --- rycerz był dobrze uzbrojony i walczył konno, pieszy chłop miał lichą broń i zbroję.</pr> nie ucieczesz.</strofa>
  58
  59 <strofa>Jeśli też tak rozumiesz, żebyś mię częstował,/
  60 Męczysz mię, nie częstujesz; tociem podziękował./
  61 Chcesz mię uczcić? Daj że mi dobrą wolą<pr><slowo_obce>dobrą wolą</slowo_obce> --- swobodę, bez przymusu spełniania częstych kielichów.</pr> w domu,/
  62 A niechaj po niewoli nie pełnię nikomu.</strofa>
  63
  64 <strofa>Próżno mi skwarne dawasz. Ja nie będę gonił<pr><slowo_obce>Ja nie będę gonił</slowo_obce> --- nie będę polował jak ptak myśliwski, któremu dano środek na wymioty.</pr>,/
  65 Bych też nabarziej piwa wczorajszego zronił;/
  66 Wiem, żeby mię psi przedsię twoi pilnowali,/
  67 Bych się układł, wnet by mi gębę ulizali.</strofa>
  68
  69 <strofa>Alem prosto nie myśliw. Ci się na to godzą,/
  70 Co szperki niedopiekłe i twardy ser głodzą,/
  71 Co sobie gardła ostrzą na niewinne piwo/
  72 Rydzem, śledziem, ogórkiem; nie wiem, co im krzywo.</strofa>
  73
  74 <strofa>I tak we łbie rozumu po trzeźwiu niewiele,/
  75 A ostatek chcą zalać w to miłe wesele./
  76 Niech raczej nic nie będzie, ma li go być mało;/
  77 Rado by niebożątko z mózgu oszalało<pr><slowo_obce>Rado by niebożątko z mózgu oszalało</slowo_obce> --- niejasny wiersz związany z nazywaniem szaleńca mózgowcem.</pr>.</strofa>
  78
  79 <strofa>Więc też wojna bez wici<pr><slowo_obce>wojna bez wici</slowo_obce> --- bez wypowiedzenia, nagła bójka.</pr>: gospodarz się wierci,/
  80 Porwoniście zabitej na ostatek śmierci<pr><slowo_obce>Porwoniście zabitej... śmierci</slowo_obce> --- niech was nagła (przez zabójstwo) śmierć porwie.</pr>!/
  81 Do tyłam was rozwadzał, aż mi się dostało;/
  82 Bijcie się, póki chcecie, mnie tam na tym mało!</strofa>
  83
  84 <strofa>Kufle lecą jako grad; a drugi już jęczy,/
  85 Wziął konwią, aż mu na łbie zostały obręczy./
  86 Potym do arkabuzów. A więc to biesiada?/
  87 Jeśliście tak weseli, jakaż u was zwada?</strofa>
  88
  89 <strofa>Nazajutrz się jednają: przedsię go<pr><slowo_obce>go</slowo_obce> --- piwa.</pr> nalewaj,/
  90 A kto z nieżadnym głosem, przed pany zaśpiewaj:/
  91 ,,Chciejże pomnieć, a dobrze baczyć, namilejsza<pr><slowo_obce>namilejsza</slowo_obce> --- w pierwodruku: namilsza.</pr>!"/
  92 ,,W czerwonej czapce chodził" zda mi się cudniejsza.</strofa>
  93
  94 <strofa>Usłyszysz tam pięć basów, dwanaście dyszkantów,/
  95 Sześć altów, ośm tenorów, dwanaście wagantów,/
  96 Potym od melodyjej aż posną na stole,/
  97 Ali drudzy wołają: ,,Na dwór, na dwór, wole<pr><slowo_obce>wole</slowo_obce> --- wersja przyjęta za pierwodrukiem <tytul_dziela>Pieśni</tytul_dziela>.</pr>!"</strofa>
  98
  99 <strofa>Bodajże wam smród w gębę, mili pijanice,/
 100 A trąd na twarz; bo żona lubi takie lice./
 101 Krzywej nogi na starość, nieobrotnej szyje,/
 102 Krom klątwy, kto będzie żyw, snadnie się dopije.<end id="e1188558684886"/></strofa>
 103
 104 </liryka_l></utwor>