books/Sonety_krymskie_02_Cisza_morska.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor>
   3   <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   4     <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Mickiewicz/Sonety/Cisza_morska">
   5       <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam </dc:creator>
   6       <dc:title xml:lang="pl">Sonety krymskie - (02) Cisza morska</dc:title>
   7       <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">Sonety krymskie</dc:relation.isPartOf>
   8       <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
   9       <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
  10       <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  11       <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
  12       <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  13       <dc:subject.genre xml:lang="pl">Sonet</dc:subject.genre>
  14       <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  15       <dc:identifier.url xml:lang="pl">LINK DO STRONY W SERWISIE WOLNELEKTURY.PL</dc:identifier.url>
  16       <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2223&amp;from=editionindex&amp;dirids=4</dc:source.URL>
  17       <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki), wstęp i układ Józefa Kallenbacha, objaśn. zaopatrzył Jan Bystrzycki, Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 popr., druk. W. L. Anczyca, Kraków, 1928</dc:source>
  18       <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
  19       <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
  20       <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  21       <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  22       <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  23       <dc:date xml:lang="pl">2008-01-29</dc:date>
  24       <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  25       <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  26     </rdf:Description>
  27   </rdf:RDF>
  28   <liryka_l>
  29     <extra>
  30       <!--<elementy_poczatkowe>-->
  31     </extra>
  32     <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
  33     <nazwa_utworu>Cisza morska<pr>Z tym sonetem dopiero rozpoczyna się cykl właściwych <slowo_obce>Sonetów krymskich</slowo_obce>. Wyróżnić możemy wśród nich kilka grup, --- nie na podstawie czasu i kolei powstawania, bo te nie dadzą się oznaczyć ani w przybliżeniu, nie na podstawie też rzeczywistej ruty turystycznej, bo tej się poeta bynajmniej nie trzymał, układając w <slowo_obce>Sonetach</slowo_obce> wrażenia tak, »jak się one ostatecznie w jego głowie ułożyły, a nie tak, jak ich sam podczas podróży krymskiej doświadczał (Windakiewicz, str. 623). Za jedynie pewną podstawę podziału można przyjąć ich treść i pokrewieństwo obrazów. Grupa więc pierwsza, obejmująca sonet II, III i IV, opiewa różne stany morza i odpowiednio do nich różne nastroje psychiczne poety, różne stany jego serca; jest to także pierwszy etap jego podróży, zbliżającej go dopiero do »ponurego, nieużytego i chropawego świata«. --- Ogólny jego widok i pierwsze wywołane nim wrażenie odtwarza sonet V, po czym cztery następne (VI--IX) błądzą po stolicy chanów, Bakczysaraju, snując melancholijne refleksje nad znikomością potęgi i szczęścia ludzkiego. Z sonetem X rozpoczyna się dalsza grupa; poeta, jakby pragnął otrząsnąć z siebie brzemię smutnych myśli i przygnębiających wrażeń, wyrywa się na szeroki świat, »w lasy, doliny«, by »odurzyć się, upić tym wirem obrazów«. I oto od sonetu X do XIV przesuwają się przed oczyma naszymi, jakby w czarodziejskim kalejdoskopie, widoki krainy podgórskiej Krymu, by następnie od sonetu XV do XVIII »wdzierać się na groźne szczyty górskie, przebywać trudne przejścia, wzrok zapuszczać w bezdenne przepaści, deptać chmury« (Komarnicki, str. 217).</pr></nazwa_utworu>
  34     <podtytul>Na wysokości Tarkankut<pr>Tarkankut --- jest to najdalej na zachód wysunięty przylądek Krymu.</pr></podtytul>
  35     <extra>
  36       <!--</elementy_poczatkowe>-->
  37     </extra>
  38     <extra>
  39       <!--<tekst_glowny>-->
  40     </extra>
  41     <strofa><begin id="b1196200542356"/><motyw id="m1196200542356">Morze </motyw>Już wstążkę pawilonu<pr><slowo_obce>pawilon</slowo_obce> (z franc.) --- oznacza tutaj flagę, banderę okrętową.</pr> wiatr zaledwie muśnie,/
  42 Cichemi gra piersiami rozjaśniona woda;/
  43 Jak marząca o szczęściu narzeczona młoda,/
  44 Zbudzi się, aby westchnąć, i wnet znowu uśnie.</strofa>
  45     <strofa>Żagle, na kształt chorągwi gdy wojnę skończono,/
  46 Drzemią na masztach nagich; okręt lekkim ruchem/
  47 Kołysa się, jak gdyby przykuty łańcuchem;/
  48 Majtek wytchnął, podróżne rozśmiało się grono.</strofa>
  49     <strofa>O morze! pośród twoich wesołych żyjątek/
  50 Jest polip,<pr><slowo_obce>polip</slowo_obce> --- ogólna nazwa morskich zwierzątek niższego typu, tzw. jamochłonów, opatrzonych znaczną ilością kończyn, służących im za narzędzia do zdobywania sobie pokarmu. Przytwierdzone do jednego miejsca, bezustannie poruszają długimi mackami i chwytają nimi drobne żyjątka, które pochłaniają.</pr> co śpi na dnie, gdy się niebo chmurzy,/
  51 A na ciszę długiemi wywija ramiony.<end id="e1196200542356"/></strofa>
  52     <strofa><begin id="b1195861151775"/><motyw id="m1195861151775">Cierpienie, Samotnik, Wspomnienia</motyw>O myśli! w twojej głębi jest hydra pamiątek,/
  53 Co śpi wpośród złych losów i namiętnej burzy;/
  54 A gdy serce spokojne, zatapia w niem szpony.<end id="e1195861151775"/></strofa>
  55     <extra>
  56       <!--</tekst_glowny>-->
  57     </extra>
  58   </liryka_l>
  59 </utwor>