Added user shelves column to main page.

[wolnelektury.git] / books / mickiewicz_smierc_pulkownika.xml

<utwor><liryka_l>

<rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#"
xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
<rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/index.php?title=Lektury:Mickiewicz/%C5%9Amier%C4%87_Pu%C5%82kownika/">
<dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam</dc:creator>
<dc:title xml:lang="pl">Śmierć Pułkownika</dc:title>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Alaksandra</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Bystrzycki, Jan</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
<dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
<dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
<dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
<dc:subject.genre xml:lang="pl">Wiersz</dc:subject.genre>
<dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
<dc:identifier.url xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/%C5%9Amier%C4%87+Pu%C5%82kownika</dc:identifier.url>
<dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2223&amp;from=&amp;from=generalsearch&amp;dirids=1&amp;lang=pl</dc:source.URL>
<dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki), Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 popr., W. L. Anczyc, Kraków, 1928</dc:source>
<dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
<dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
<dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
<dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
<dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
<dc:date xml:lang="pl">2007-12-20</dc:date>
<dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
<dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
</rdf:Description>
</rdf:RDF>

<extra><!--<elementy_poczatkowe>--></extra>

<autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>

<nazwa_utworu>Śmierć Pułkownika<pr>Pułkownikiem tym jest Emilja hr. Platerówna (1806--1831), od dzieciństwa niemal marząca o odegraniu roli Joanny d'Arc. Umysłowo i---fizycznie przygotowaną zastał ją listopad 1830 r. Na pierwsze hasło zapałem swym porywa mieszkańców Dusiat, organizuje z nich zastęp powstańców, stacza nieszczęśliwą (z powodu braku amunicji) walkę z Moskalami pod Jeziorasami, łączy się naslępnie z partią wolnych strzelców wilkomierskich, walczy z nadzwyczajnem męstwem w bitwie pod Prystawianami przy boku Potockiego. Gdy Chłapowski stanął na Litwie, zamianował ją kapitanem w 25. pułku linjowym; w tym charakterze bierze ona udział w zaciętych walkach pod Kownem i Szawlami. Kiedy zaś Chłapowski postanowił wycofać się do Prus, opuszcza go i usiłuje przedrzeć się do Warszawy; po dziesięciodniowym jednak marszu w chłodzie i głodzie, wyczerpana docna z sił, została w chacie leśnika, skąd za staraniem krewniaka przeniesiona do dworu właściciela wsi, poczęła zwolna przychodzić do sił. Na wieść o upadku Warszawy popadła w rozpacz; wielkie, gorące serce przestało bić, nie chcąc bić na grobie ojczyzny (Straszewicz, <tytul_dziela>l. c. E. Plater</tytul_dziela>).</pr></nazwa_utworu>

<extra><!--</elementy_poczatkowe>--></extra>

<extra><!--<tekst_glowny>--></extra>



<strofa><wers_akap><begin id='b1195865274623' /><motyw id='m1195865274623'>Kobieta, Przywódca, Rycerz, Śmierć bohaterska, Żołnierz</motyw>W głuchéj puszczy, przed chatką leśnika,</wers_akap>/
Rota strzelców stanęła zielona;/
A u wrót stoi straż Pułkownika,/
Tam w izdebce Pułkownik ich kona./
Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze:/
Wódz to był wiélkiej mocy i sławy,/
Kiedy po nim lud prosty tak płacze/
I o zdrowie tak pyta ciekawy.</strofa>

<strofa><wers_akap><begin id='b1195865075367' /><motyw id='m1195865075367'>Koń</motyw>Kazał konia Pułkownik kulbaczyć,</wers_akap>/
Konia w każdéj sławnego potrzebie;/
Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć,/
Kazał przywieść do izby --- do siebie./
Kazał przynieść swój mundur strzelecki,/
Swój kordelas i pas i ładunki;/
Stary żołnierz, --- on chce, jak Czarniecki,/
Umierając, swe żegnać rynsztunki<pr>Pomysł żegnania się z koniem, towarzyszem bojów, przejęty, zdaje się, z Niemcewicza dumy o Czarnieckim, w której poeta za Kochowskim wprowadził podobną wzruszającą scenę żegnania się wodza z ulubionym rumakiem.</pr>.</strofa>

<strofa><wers_akap>A gdy konia już z izby wywiedli,</wers_akap>/
<begin id='b1195865143665' /><motyw id='m1195865143665'>Religia</motyw>Potém do niéj wszedł ksiądz z Panem Bogiem;<end id='e1195865075367' />/
I żołnierze od żalu pobledli,/
A lud modlił się klęcząc przed progiem./
Nawet starzy Kościuszki żołnierze,/
Tyle krwi swéj i cudzéj wylali,/
Łzy ni jednéj --- a teraz płakali,/
I mówili z księżami<pe><slowo_obce>księżami</slowo_obce> --- dziś popr.: księżmi.</pe> pacierze.</strofa>

<strofa><wers_akap>Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy;</wers_akap>/
Już przed chatą nie było żołnierza,/
Bo już Moskal był w téj okolicy./
Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza./
Na pastuszym tapczanie on leży ---/
W ręku krzyż, w głowach siodło i burka,/
A u boku kordelas, dwururka.<end id='e1195865143665' /></strofa>

<strofa><wers_akap>Lecz ten wódz, choć w żołnierskiéj odzieży,</wers_akap>/
Jakie piękne dziewicze ma lica?/
Jaką pierś? --- Ach, to była dziewica,/
To Litwinka, dziewica--bohater,/
Wódz Powstańców --- Emilija Plater!<pr><tytul_dziela>Śmierć pułkownika</tytul_dziela> ukazała się po raz pierwszy drukiem w paryskim wydaniu z 1836 r.</pr><end id='e1195865274623' /></strofa>

<extra><!--</tekst_glowny>--></extra>

</liryka_l></utwor>