books/01/kochanowski_piesni2_XIII.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor><rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   3 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Kochanowski/Pieśni/Pieśń_XIII_(2)">
   4 <dc:creator xml:lang="pl">Kochanowski, Jan</dc:creator>
   5 <dc:title xml:lang="pl">Pieśń XIII (Panu dzięki oddawajmy...)</dc:title>
   6 <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/piesni-ksiegi-wtore</dc:relation.isPartOf>
   7 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
   8 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Krzyżanowski, Julian</dc:contributor.editor>
   9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Otwinowska, Barbara</dc:contributor.editor>
  10 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Gałecki, Dariusz</dc:contributor.technical_editor>
  11 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  12 <dc:subject.period xml:lang="pl">Renesans</dc:subject.period>
  13 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  14 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Pieśń</dc:subject.genre>
  15 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  16 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-wtore-piesn-xiii-panu-dzieki-oddawajmy</dc:identifier.url>
  17 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/1499</dc:source.URL>
  18 <dc:source xml:lang="pl">Kochanowski, Jan (1530-1584), Dzieła polskie, tom 1, oprac. Julian Krzyżanowski, wyd. 8, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1976</dc:source>
  19 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584 </dc:rights>
  20 <dc:date.pd xml:lang="pl">1584</dc:date.pd>
  21 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  22 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  23 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  24 <dc:date xml:lang="pl">2007-08-31</dc:date>
  25 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  26 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  27 </rdf:Description>
  28 </rdf:RDF>
  29 <liryka_l>
  30
  31 <autor_utworu>Jan Kochanowski</autor_utworu>
  32
  33 <dzielo_nadrzedne>Pieśni, Księgi wtóre</dzielo_nadrzedne>
  34
  35 <nazwa_utworu>Pieśń XIII</nazwa_utworu>
  36
  37
  38
  39 <strofa><begin id="b1219006651802"/><motyw id="m1219006651802">Bóg, Pokora, Pycha</motyw>Panu dzięki oddawajmy,/
  40 Jego łaskę wspominajmy,/
  41 Który hardym miesza rzeczy,/
  42 A skromne ma na swej pieczy.<end id="e1219006651802"/></strofa>
  43
  44 <strofa><begin id="b1219006884886"/><motyw id="m1219006884886">Car, Klęska, Pycha, Siła</motyw>On hardy<pe><slowo_obce>hardy</slowo_obce> --- pyszny, pełan pogardy.</pe>, nieunoszony,/
  45 On tyran północnej strony,/
  46 Któremu, jako sam mniema,/
  47 Świat tak wielki równia nie ma,</strofa>
  48
  49 <strofa>Car moskiewski plac mężnemu/
  50 Puścił<pr><slowo_obce>plac... puścił</slowo_obce> --- ustąpił.</pr> królowi polskiemu;/
  51 Nie oparł się aż o lody/
  52 Niepławnej północnej wody<pr><slowo_obce>Niepławnej północnej wody</slowo_obce> --- Oceanu Lodowatego,a raczej Morza Białego.</pr>.</strofa>
  53
  54 <strofa>Granic i zamków<pr><slowo_obce>Granic i zamków</slowo_obce> --- w Inflantach.</pr> budownych/
  55 Odbieżał, i miast warownych;/
  56 Płatna to, kiedy o duszę,/
  57 I sam go obmówić muszę.</strofa>
  58
  59 <strofa>Obróć swój koń prędkonogi,/
  60 Nieścigniony carze srogi<pr><slowo_obce>srogi</slowo_obce> --- w pierwodruku błędnie: drogi.</pr>!/
  61 Chcesz być groźnym, a uciekasz;/
  62 Jeśliś płochy, hardzie nie każ<pe><slowo_obce>hardzie nie każ</slowo_obce> --- nie przemawiaj dumnie (od <slowo_obce>kazać</slowo_obce> --- mówić, przemawiać).</pe>!</strofa>
  63
  64 <strofa>Teraz był czas porokować<pr><slowo_obce>porokować</slowo_obce> --- przeprowadzać układy. Począwszy od wydania z r. 1586 mamy tu ,,prorokować", co nie kłóci się z tekstem.</pr>,/
  65 Komu szłyk naprzód zdejmować;/
  66 Teraz się było dowiadać,/
  67 Kto ma naprzód z konia spadać.</strofa>
  68
  69 <strofa><begin id="b1219007162016"/><motyw id="m1219007162016">Król</motyw>Bóg pomóż, królu jedyny/
  70 Szerokiej polskiej krainy!/
  71 Umiesz ty hardym dogodzić/
  72 Ani się im dasz rozwodzić.</strofa>
  73
  74 <strofa><begin id="b1219007033096"/><motyw id="m1219007033096">Maska</motyw>Zdjąłeś maszkarę<pe><slowo_obce>maszkarę</slowo_obce> --- maskę.</pe> butnemu/
  75 Tyranowi moskiewskiemu./
  76 Okazałeś, że nie kąsa,/
  77 Chocia to porożem wstrząsa.<end id="e1219007033096"/></strofa>
  78
  79 <strofa>W zamcech<pe><slowo_obce>W zamcech</slowo_obce> --- W zamkach.</pe> nadzieję pokładał,/
  80 Ale i tych prędko stradał;/
  81 Nie przyszło mu do odsieczy;/
  82 Głowy ostrzec barziej g'rzeczy.<end id="e1219006884886"/></strofa>
  83
  84 <strofa>Znowu tedy, skąd był wyszedł,/
  85 W ręce polskie Połock<pr>Połock został zdobyty przez wojska moskiewskie w r. 1564, przez Batorego w r. 1580.</pr> przyszedł,/
  86 Za powodem szczęśliwego/
  87 Stefana, króla polskiego.</strofa>
  88
  89 <strofa>Nie pomogły kule częste,/
  90 Zręby mocne, baszty gęste;/
  91 Puściły żelazne brony,/
  92 A ty, królu niezmożony,</strofa>
  93
  94 <strofa>Nie tylko zamki budowne/
  95 I twierdze bierzesz warowne,/
  96 Ale co chwalniejsza w tobie,/
  97 Jesteś silen i sam sobie.</strofa>
  98
  99 <strofa>Nie puściłeś wódz gniewowi<pe><slowo_obce>puszczać wodze gniewowi</slowo_obce> --- pozwalać gniewowi, aby zapanował nad nami; w wyrażeniu tym zwiera sie obraz metaforyczny: chodzi o takie popuszczenie wodzy, jakie powoduje, że jeździec pozwala koniowi biec wedle jego woli, nie kierując nim i nie panując nad jazdą.</pe>,/
 100 Łaskęś nieprzyjacielowi/
 101 Uczynił; masz i dzielnością,/
 102 Masz już nadeń i ludzkością.</strofa>
 103
 104 <strofa>Zdrów bądź, królu niezwalczony!/
 105 Ciebie moje wdzięczne strony/
 106 Nie zmilczą między sławnymi/
 107 Bohatery walecznymi.<end id="e1219007162016"/></strofa>
 108
 109 </liryka_l></utwor>