+++ /dev/null
----
-title: "Morfologia bajki prawnie chronionej"
-order: 2
-author: 'Aymeric Mansoux'
-author_add: 'tłumaczka: Katarzyna Makaruk'
----
-
-{% block lead %}
-Na podstawie _morfologii bajki magicznej_
-[Władimira Proppa](http://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adimir_Propp) (1928).
-Badania tradycyjnych rosyjskich bajek ludowych pozwoliły Proppowi
-rozłożyć narracyjną strukturę bajki na trzydzieści jeden funkcji,
-a dokładniej – okryć recepturę pozwalającą tworzyć historie
-nowe i pochodne.
-
-Tekst zdobył pierwszą nagrodę w konkursie Future of Copyright 2012
-organizowanym przez Fundację Nowoczesna Polska.
-{% endblock %}
-
-
-
-{% block text %}
-
-1. Odejście
------------
-
-Dawno, dawno temu w cudownej Bajkowej Dolinie żyła
-była twórczyni bajek, która przemyślawszy kwestię stosowności
-memetycznego dziedzictwa, postanowiła zrezygnować z anonimowych
-praktyk swojej społeczności.
-
-2. Zakaz
---------
-
-Gigantyczny napis ostrzega twórczynię: „Kiepski pomysł”.
-
-3. Naruszenie zakazu
---------------------
-
-Mimo wiralowej przestrogi twórczyni opuszcza swą
-społeczność i zaczyna podpisywać prace, aby w ten
-sposób potwierdzić indywidualny wkład w rozwój domeny bajki.
-
-4. Wywiadywanie się
--------------------
-
-Na drodze ku autorstwu twórczyni spotyka Prawnika
-i Wydawcę.
-
-5. Przekazanie
---------------
-
-Prawnik przekazuje twórczyni prawa.
-
-6. Podstęp
-----------
-
-Twórczyni staje się Autorką.
-
-7. Wspomaganie
---------------
-
-Autorka i Wydawca zaczynają propagować w Bajkowej
-Dolinie ideę prawa autorskiego.
-
-8. Szkodzenie
--------------
-
-Wydawca z pomocą Prawnika wykorzystuje Autorkę,
-by przekształcić Dolinę w dochodową fabrykę bajek.
-
-9. Pośrednictwo
----------------
-
-Do Autorki wydzwania inna twórczyni, którą prześladuje Wydawca, doprowadzając do rozpaczy oskarżeniami o tworzenie pochodnych bajek objętych prawem autorskim.
-
-10. Początek przeciwdziałania
------------------------------
-
-Autorka słyszy dźwięk fletu. Wolna muzyka dobiega
-z obozowiska znajdującego się poza Bajkową Doliną.
-
-11. Wyprawa
------------
-
-Podążając za muzyką, Autorka opuszcza opanowaną
-przez prawo autorskie Dolinę i rusza w kierunku obozowiska. W pewnej odległości za nią idzie Prawnik.
-
-12. Pierwsza funkcja donatora
------------------------------
-
-Przybywszy do obozowiska, Autorka spotyka Mężczyznę
-z Brodą, od którego dowiaduje się, że wszelkie użyteczne informacje powinny być wolne, choć nie darmowe.
-Ukryty Prawnik nadstawia ucha. Mężczyzna z Brodą
-wraca do gry na flecie.
-
-13. Reakcja bohatera
---------------------
-
-Opuszczając obozowisko, Autorka zastanawia się, czy
-formy kulturowej ekspresji także mogą być wolne i czy
-da się je jakoś oswobodzić od prawa autorskiego.
-
-14. Przekazanie/otrzymanie środka magicznego
---------------------------------------------
-Przed Autorką pojawia się Prawnik i wręcza jej wolne
-licencje.
-
-15. Przemieszczenie przestrzenne między dwoma królestwami
----------------------------------------------------------
-
-Z pomocą kultury remiksu Prawnik wykorzystuje
-Autorkę, by przekształcić Bajkową Dolinę w techniczno-prawny labirynt, obszar nieskrępowanej biurokracji.
-
-16. Walka
----------
-
-W zalewie licencji Autorka nie potrafi poradzić sobie
-z coraz większą złożonością swej twórczej domeny.
-Czuje, że zupełnie straciła kontrolę nad dziełami, które Prawnik i Wydawca wykorzystują jako pożywkę dla
-rozrastającej się wciąż sieci informacji.
-
-17. Znamię
-----------
-Niezależnie od pierwotnych intencji wszystkie dzieła
-Autorki zostają ometkowane różnymi logo – ikoniczną reprezentacją zrozumiałych ponoć dla ludzi aktów
-prawnych. Akty te wspierają sprzeczne ideologie,
-interesy handlowe i przekonania, które dzięki prawu
-autorskiemu i próbom ich obejścia (inspirowanym ideą
-copyleft) zyskały teraz uzasadnienie.
-
-18. Zwycięstwo
---------------
-
-Jedyną drogą ucieczki jest ignorowanie prawa autorskiego bez względu na konsekwencje. Trzeba zostawić
-wszystko, by odnieść maleńkie indywidualne zwycięstwo
-nad techniczno-prawną machiną i zrobić pierwszy krok
-na drodze do wyzwolenia Bajkowej Doliny.
-
-19. Likwidacja nieszczęścia lub braku
--------------------------------------
-
-W rezultacie Autorka staje się Piratką – dzieł własnych
-i cudzych. Zakłada na oko przepaskę.
-
-20. Powrót bohatera
--------------------
-
-Piratka wraca do Baśniowej Doliny, całkowicie już teraz
-rozparcelowanej i podzielonej przez najrozmaitsze formy licencji: copyfree, copyright, copyleft i copyfarleft.
-Wydawca i Prawnik dbają, by wszystko działało sprawnie i gładko. _Morfologia bajki magicznej_ Władimira
-Proppa zostaje opatentowana i zamieniona w algorytm
-do produkcji freemium automatycznie karmiącego się
-całą otwartą treścią wytwarzaną w Dolinie.
-
-Piratka ma na ten temat coś do powiedzenia.
-
-21. Prześladowanie bohatera
----------------------------
-
-Dla imperium informacji, które stworzyli Wydawca
-i Prawnik, obecność Piratki stanowi poważne zagrożenie. Dlatego obaj rozpoczynają kampanię dezinformacji,
-która ma podważyć zasadność wypowiedzi Piratki jako
-bezprawnych i tym samym moralnie nagannych.
-
-Kampanii tej towarzyszą coraz bardziej agresywne mechanizmy nieuzasadnionej represji, działania wymierzone
-przeciwko twórcom, którzy chcieliby pójść w ślady Piratki.
-
-22. Ocalenie bohatera
----------------------
-
-Dzięki podziemnej siatce tuneli i jaskiń pod Doliną – teraz już w pełni zinwigilowaną, na każdym kroku
-wymagającą uwierzytelniania, w całości objętą przez chmurę i podporządkowaną zasadzie grywalizacji – Piratce
-udaje się umknąć Wydawcy i Prawnikowi.
-
-23. Nierozpoznane przybycie
----------------------------
-
-Wreszcie jednak, zamiast do końca swych dni żyć jak
-szczur, Piratka decyduje się stawić czoło sytuacji na
-powierzchni. Pojawia się nagle w samym środku szablonowych opowieści i tłumu zaskoczonych twórców,
-którym wyprano mózgi.
-
-24. Nieuzasadnione roszczenia
------------------------------
-
-Na scenę wkraczają Wydawca i Prawnik. Wygłaszają
-zwyczajową moralizatorską przemowę, dzięki której
-udaje im się zamknąć usta twórcom i utrzymać sytuację pod kontrolą. We wszystkich bajkach daje się
-wyczuć lęk przed kradzieżą, Dolina znajduje się na
-krawędzi paniki.
-
-25. Trudne zadanie
-------------------
-
-Wydawca i Prawnik rzucają Piratce wyzwanie. Twierdzą,
-że nie ma prawa wypowiadać się na temat sytuacji
-w Dolinie. Jest pasożytem, gapowiczem, który nie ma
-pojęcia, o jaką stawkę toczy się gra.
-
-26. Wykonanie zadania
----------------------
-
-Piratka zdejmuje przepaskę.
-
-27. Rozpoznanie
----------------
-
-W jednej chwili wszyscy twórcy rozpoznają Autorkę –
-tę, która swego czasu zaczęła podpisywać bajki dziś
-wykorzystywane jako licencjonowane szablony w fabrykach Prawnika i Wydawcy.
-
-Twórcy nadstawiają uszu...
-
-28. Zdemaskowanie uzurpatora
-----------------------------
-
-Autorka opowiada swoją historię. Gdy obudziła się w niej
-twórczyni, zaczęła eksperymentować z metodami zaczerpniętymi z innych dziedzin. Wykorzystywała je
-bezpośrednio i nie wprost, a metodologii, które ją interesowały, było tyle, ile gwiazd na niebie. Kiedy zaś jej
-umiejętności wzrosły, poczuła potrzebę, by jakoś oznaczyć swe dzieła. Ten niespodziewany paradoks mocno
-ją zdezorientował: z jednej strony chciała być zwykłym
-ogniwem w łańcuchu twórczej aktywności, z drugiej
-czuła instynktowną potrzebę, by stanąć ponad równymi, zabłysnąć, stać się widoczną i znaną dzięki
-indywidualnemu wkładowi. Chciała też po prostu zarobić na
-życie i dlatego uwierzyła, że prawo autorskie to model
-uczciwy, nieszkodliwy dla innych twórców i użytkowników. Nie rozumiała, że żadne prawa kontraktowe, bez
-względu na intencje, przyświecające im, nie
-mogą naśladować wolności, jaką mieszkańcy Doliny
-cieszyli się jako wspólnota twórców.
-
-Na każdym etapie dążenia do zrozumienia samej tkanki kultury, eksperymenty Autorki umożliwiali
-i wspierali Wydawca i Prawnik. Obaj jednak powoli rośli w siłę, aż wreszcie wymknęli się Autorce spod
-kontroli. Dlatego czuje się odpowiedzialna przede wszystkim za to, że pozwoliła im decydować o warunkach
-wytwarzania i konsumowania jej dzieł i kultury w ogóle.
-
-Autorka przeprasza mieszkańców Doliny.
-
-29. Transfiguracja
-------------------
-
-Autorka znowu staje się twórczynią.
-
-30. Ukaranie wroga
-------------------
-
-Dzieło Wydawcy i Prawnika zostaje zniszczone.
-Społeczność Bajkowej Doliny zakazuje praw autorskich.
-
-31. Wesele
-----------
-
-Twórczyni zaślubia innego twórcę i żyją razem długo
-i szczęśliwie, płodząc wiele nowych bajek magicznych.
-
-Jeśli zaś chodzi o Mężczyznę z Brodą, to słyszałam, że
-zamienił swe obozowisko w browar. Ale to zupełnie
-inna historia...
-
-{% endblock %}
\ No newline at end of file
fnp / static.git / blobdiff