X-Git-Url: https://git.mdrn.pl/wolnelektury.git/blobdiff_plain/b04ca1fa4810c0555ace62be67d7593b496d5647..fb52d042ed0aedb15729f4dcf2a8a2538a77243d:/books/mickiewicz_sonety_krymskie06_bakczysaraj.xml?ds=sidebyside diff --git a/books/mickiewicz_sonety_krymskie06_bakczysaraj.xml b/books/mickiewicz_sonety_krymskie06_bakczysaraj.xml new file mode 100755 index 000000000..fde7005e3 --- /dev/null +++ b/books/mickiewicz_sonety_krymskie06_bakczysaraj.xml @@ -0,0 +1,66 @@ + + + + +Mickiewicz, Adam +Bakczysaraj +http://www.wolnelektury.pl/lektura/sonety-krymskie +Sekuła, Aleksandra +Sutkowska, Olga +Fundacja Nowoczesna Polska +Romantyzm +Liryka +Sonet +Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. +http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sonety-krymskie-bakczysaraj +http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2223&from=editionindex&dirids=4 +Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki), wstęp i układ Józefa Kallenbacha, objaśn. zaopatrzył Jan Bystrzycki, Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 popr., druk. W. L. Anczyca, Kraków, 1928 +Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855 +1855 +xml +text +text +2008-01-29 +L +pol + + + + + + +Adam Mickiewicz + +Sonety krymskie + +BakczysarajW dolinie, otoczonej ze wszech stron górami, leży miasto Bakczysaraj, niegdyś stolica Girajów, chanów krymskich.Bakczysaraj (Pałac ogrodów), gniazdo i skarbnica tatarszczyzny, leży w kotlinie przerżniętej rzeczki Czuruk--su (Zatęchła woda), podobny położeniem do czeskiego Karlsbadu. Na końcu głównej ulicy wznosi się fantastyczny pałac chanów, o kolorowych oknach, osłoniętych bukietami liści. W niszach ciągną się kamienne, ławy, jakby podsienia, gdzie interesanci małej rangi wyczekiwali na przejście księcia. Na parterze głównego korpusu pałacowego, w przedpokoju sali sądowej, znajduje się słynna Selsebil, czyli Fontanna łez. Składa się ona z wielu kamiennych zbiorników, piętrzących się w kształcie piramid. Urocza kaskada spada z najwyższego basenu w następny, i ściekając tak kolejno z jednego w drugi, w coraz to subtelniejszych strugach, spada wreszcie w ostatnią jakby kroplami łez. Stąd nazwa tego zabytku... Na pustym rozdrożu rozchodzących się uliczek, na nierównym placyku poza obrębem dworca, stoi wielka, okrągła, kopułą zakończona kaplica, z krzyżem w półksiężycu. To grób M. Potockiej, legendarnej branki polskiej, której poeta poświęci osobny sonet. Z jej pamięcią związane są w Bakczysaraju: kapliczka z krzyżem zatkniętym w półksiężyc, owa fontanna i mauzoleum. Zaraz za meczetem wznosi się okrągła budowa z kopułą. Tam pod grobowcami z marmuru spoczywają popioły zmarłych chanów (Rzętkowski). + + + + + + + +RuinyJeszcze wielka, już pusta Girajów dziedzinaGirajów dziedzina --- dynastia chanów tatarskich, panująca w Krymie od r. 1479, kiedy sułtan turecki Mahomet II osadził na tronie Mengli--Gireja.!/ +Zmiatane czołem baszów ganki i przedsienia,/ +Sofy, trony potęgi, miłości schronienia,/ +Przeskakuje szarańcza, obwija gadzina. + +Skroś okien różnofarbnych powoju roślina,/ +Wdzierając się na głuche ściany i sklepienia,/ +Zajmuje dzieło ludzi w imię przyrodzenia/ +I pisze Baltasara głoskami: RUINA.I pisze Baltasara głoskami »Ruina« --- „Tejże godziny wyszły palce ręki człowieczej, które pisały przeciwko świecznikowi na ścianie pałacu królewskiego, a król (Baltasar) widział część ręki, która pisała. Proroctwo Danielowe V, 5, 25, 26, 27, 28.„A toć jest --- powiada dalej Biblia --- pismo, które jest rozłożone: Mene, Thekel, Ufarsin, co prorok Daniel wytłumaczył królowi: policzone, zważone, rozdarte”. Baldasar, Belsarzar, zwany także Baltasarem, ostatni król babiloński. + +W środku sali wycięte z marmuru naczynie;/ +To fontanna haremuharem --- wyraz arabskiego pochodzenia, oznacza u Turków i Tatarów mieszkanie niewiast, niedostępne dla nikogo obcego., dotąd stoi cało/ +I perłowe łzy sącząc, woła przez pustynie: + +Kondycja ludzka, PrzemijanieGdzież jesteś, o miłości, potęgo i chwało!/ +Wy macie trwać na wieki, źródło szybko płynie,/ +O hańbo! wyście przeszły, a źródło zostało. + + + + + +