X-Git-Url: https://git.mdrn.pl/wolnelektury.git/blobdiff_plain/8559c95597de98e8f6c580e97224ed3ecc9dc5c0..a3f9f31887691d8a32d2601b573ddb27ed4a62f0:/books/mickiewicz_romantycznosc.xml?ds=inline diff --git a/books/mickiewicz_romantycznosc.xml b/books/mickiewicz_romantycznosc.xml old mode 100755 new mode 100644 index a24c7427a..84814eda1 --- a/books/mickiewicz_romantycznosc.xml +++ b/books/mickiewicz_romantycznosc.xml @@ -1,10 +1,10 @@ - + + Mickiewicz, Adam Romantyczność -Ballady i romanse Sekuła, Aleksandra Kallenbach, Józef Sutkowska, Olga @@ -29,3 +29,135 @@ xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/"> +Adam Mickiewicz + +Romantyczność + +Methinks, I see... Where?/ +--- In my mind's eyes. + +ShakespeareMotto wzięte z Szekspirowskiego Hamleta (akt I, scena 2). + +Zdaje mi się, że widzę... Gdzie?/ +Przed oczyma duszy mojej. + + + +Miłość romantyczna, Miłość silniejsza niż śmierć, SzaleniecSłuchaj dzieweczko!/ +--- Ona nie słucha. ---/ +To dzień biały! to miasteczko!/ +Przy tobie nie ma żywego ducha,/ +Co tam wkoło siebie chwytasz?/ +Kogo wołasz, z kim się witasz?/ +--- Ona nie słucha. --- + +To jak martwa opoka/ +Nie zwróci w stronę oka,/ +To strzela wkoło oczyma,/ +To się łzami zaleje,/ +Coś niby chwyta, coś niby trzyma,/ +Rozpłacze się i zaśmieje. + +--- ,,Tyżeś to w nocy? to ty Jasieńku!/ +Ach! i po śmierci kocha!/ +Tutaj, tutaj, pomaleńku,/ +CzasemCzasem (z białorus.) --- a nuż, może przypadkiem. usłyszy macocha!... + +Niech sobie słyszy... już nie ma ciebie,/ +Już po twoim pogrzebie!/ +Ty już umarłeś? Ach! ja się boję!.../ +Czego się boję mego Jasieńka?/ +Ach, to on! lica twoje, oczki twoje!/ +Twoja biała sukienka! + +I sam ty biały jak chusta,/ +Zimny... jakie zimne dłonie!/ +Tutaj połóż, tu na łonie,/ +Przyciśnij mnie, do ust usta!... + +Ach, jak tam zimno musi być w grobie!/ +Umarłeś, tak, dwa lata!/ +Weź mię, ja umrę przy tobie,/ +Nie lubię świata. + +Źle mnie w złych ludzi tłumie:/ +Płaczę, a oni szydzą;/ +Mówię, nikt nie rozumie:/ +Widzę, oni nie widzą! + +Śród dnia przyjdź kiedy... To może we śnie?/ +Nie, nie... trzymam ciebie w ręku,/ +Gdzie znikasz, gdzie mój Jasieńku?/ +Jeszcze wcześnie, jeszcze wcześnie! + +Mój Boże! kur się odzywaPianie koguta miało płoszyć duchy, upiory itp.,/ +Zorza błyska w okienku./ +Gdzie znikłeś! ach! stój Jasieńku!/ +Ja nieszczęśliwa!" --- + +Tak się dziewczyna z kochankiem pieści,/ +Bieży za nim, krzyczy, pada;/ +Na ten upadek, na krzyk boleści,/ +Skupia się ludzi gromada. + +,,Mówcie pacierze! --- krzyczy prostota ---/ +Tu jego dusza być musi./ +Jasio być musi przy swej Karusi,/ +On ją kochał za żywota!" +do sprawdzenia w nowym wydaniu papierowym czy taki jest układ strof +I ja to słyszę, i ja tak wierzę,/ +Płaczę i mówię pacierze./ +Mądrość--- ,,Słuchaj dzieweczko!" --- krzyknie śród zgiełku/ +Starzec, i na lud zawoła:/ +,,Ufajcie memu oku i szkiełku,/ +Nic tu nie widzę dokoła. + +--- Duchy karczemnej tworem gawiedzi,/ +W głupstwa wywarzone kuźniW autografie do tego wiersza dał poeta dopisek: ,,Ob. Rosp. w Dzien. Wileń.". Miał na myśli rozprawę Jana Śniadeckiego przeciw romantyczości, wydrukowaną w zeszycie ,,Dziennika Wileńskiego" ze stycznia 1819 r.;/ +Dziewczyna duby smaloneduby smalone --- brednie, koszałki-opałki. bredzi,/ +A gmin rozumowi bluźni". + +,,Dziewczyna czuje, --- odpowiadam skromnie ---/ +A gawiedź wierzy głęboko:/ +Czucie i wiara silniej mówi do mnie,/ +Niż mędrca szkiełko i oko. + +Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,/ +Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce;/ +Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!/ +Miej serce i patrzaj w serce!"Uwaga: z przyczyn technicznych ten przypis musi poczekać na dodanie: Dochowały się aż dwa autografy Romantyczności, posłane w listach Poety do Zana i Jeżowskiego z Kowna w połowie stycznia 1821 r. Końcowych osiem wierszy ulegało różnym zmianom, zanim poeta ostatecznie ustalił tekst drukowany. Podajemy tu ważniejsze wersje, aby unaocznić, przez jakie stadia przechodziła myśl polemiki ze Śniadeckim: Zamiast ww. 62--69 mamy w autografach: + + + ,,Dziewczyna czuje, ty nauczasz dumnie" ---/ + Rzekłem, westchnąwszy głęboko/ + Łzy ludu więcej mają wiary u mnie/ + (A wiara gminna więcej znaczy u mnie)/ + Niźli mędrca szkło i oko. + + + + ,,Dziewczyna czuje, o, mądrości synu!"/ + Rzekłem, westchnąwszy głęboko ---/ + ,,Ty jej kochanka nie szukaj śród gminu:/ + Na kochankę obróć oko. + + + + ,,Dziewczyna kocha: ty, mądrości synu,/ + ,,Napróżno patrzysz w tej gminie./ + ,,Dziewczyna tylko widzi pośród gminu,/ + ,,Gmin tylko widzi w dziewczynie". + + + + (Gdy martwą prawdą chcesz objaśniać ludy/ + ,,Gdy szukasz prawdy, nieznanej dla ludu)/ + Na martwe prawdy, nieznane dla ludu,/ + Miej szkło, patrz w ziemi, w każdej gwiazd iskierce;/ + Lecz gdy chcesz dojrzeć upioru i cudu/ + Miej serce i patrzaj w serce!" + + + (oprac. A. Poraj). Oba autografy Romantyczności ze wszystkimi zmianami wydrukowane są w tomie III Korespondencji Filomatów, Kraków 1913, ss. 102--104 i 107--109. + +