[wolnelektury.git] / books / kochanowski_piesni2_XIII.xml

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<utwor><rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
<rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Kochanowski/Pieśni/Pieśń_XIII_(2)">
<dc:creator xml:lang="pl">Kochanowski, Jan</dc:creator>
<dc:title xml:lang="pl">Pieśń XIII (Panu dzięki oddawajmy...)</dc:title>
<dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/piesni-ksiegi-wtore</dc:relation.isPartOf>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Krzyżanowski, Julian</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Otwinowska, Barbara</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Gałecki, Dariusz</dc:contributor.technical_editor>
<dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
<dc:subject.period xml:lang="pl">Renesans</dc:subject.period>
<dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
<dc:subject.genre xml:lang="pl">Pieśń</dc:subject.genre>
<dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
<dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-wtore-piesn-xiii-panu-dzieki-oddawajmy</dc:identifier.url>
<dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/1499</dc:source.URL>
<dc:source xml:lang="pl">Kochanowski, Jan (1530-1584), Dzieła polskie, tom 1, oprac. Julian Krzyżanowski, wyd. 8, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1976</dc:source>
<dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584 </dc:rights>
<dc:date.pd xml:lang="pl">1584</dc:date.pd>
<dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
<dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
<dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
<dc:date xml:lang="pl">2007-08-31</dc:date>
<dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
<dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
</rdf:Description>
</rdf:RDF>
<liryka_l>

<autor_utworu>Jan Kochanowski</autor_utworu>

<dzielo_nadrzedne>Pieśni, Księgi wtóre</dzielo_nadrzedne>

<nazwa_utworu>Pieśń XIII</nazwa_utworu>



<strofa><begin id="b1219006651802"/><motyw id="m1219006651802">Bóg, Pokora, Pycha</motyw>Panu dzięki oddawajmy,/
Jego łaskę wspominajmy,/
Który hardym miesza rzeczy,/
A skromne ma na swej pieczy.<end id="e1219006651802"/></strofa>

<strofa><begin id="b1219006884886"/><motyw id="m1219006884886">Car, Klęska, Pycha, Siła</motyw>On hardy<pe><slowo_obce>hardy</slowo_obce> --- pyszny, pełan pogardy.</pe>, nieunoszony,/
On tyran północnej strony,/
Któremu, jako sam mniema,/
Świat tak wielki równia nie ma,</strofa>

<strofa>Car moskiewski plac mężnemu/
Puścił<pr><slowo_obce>plac... puścił</slowo_obce> --- ustąpił.</pr> królowi polskiemu;/
Nie oparł się aż o lody/
Niepławnej północnej wody<pr><slowo_obce>Niepławnej północnej wody</slowo_obce> --- Oceanu Lodowatego,a raczej Morza Białego.</pr>.</strofa>

<strofa>Granic i zamków<pr><slowo_obce>Granic i zamków</slowo_obce> --- w Inflantach.</pr> budownych/
Odbieżał, i miast warownych;/
Płatna to, kiedy o duszę,/
I sam go obmówić muszę.</strofa>

<strofa>Obróć swój koń prędkonogi,/
Nieścigniony carze srogi<pr><slowo_obce>srogi</slowo_obce> --- w pierwodruku błędnie: drogi.</pr>!/
Chcesz być groźnym, a uciekasz;/
Jeśliś płochy, hardzie nie każ<pe><slowo_obce>hardzie nie każ</slowo_obce> --- nie przemawiaj dumnie (od <slowo_obce>kazać</slowo_obce> --- mówić, przemawiać).</pe>!</strofa>

<strofa>Teraz był czas porokować<pr><slowo_obce>porokować</slowo_obce> --- przeprowadzać układy. Począwszy od wydania z r. 1586 mamy tu ,,prorokować", co nie kłóci się z tekstem.</pr>,/
Komu szłyk naprzód zdejmować;/
Teraz się było dowiadać,/
Kto ma naprzód z konia spadać.</strofa>

<strofa><begin id="b1219007162016"/><motyw id="m1219007162016">Król</motyw>Bóg pomóż, królu jedyny/
Szerokiej polskiej krainy!/
Umiesz ty hardym dogodzić/
Ani się im dasz rozwodzić.</strofa>

<strofa><begin id="b1219007033096"/><motyw id="m1219007033096">Maska</motyw>Zdjąłeś maszkarę<pe><slowo_obce>maszkarę</slowo_obce> --- maskę.</pe> butnemu/
Tyranowi moskiewskiemu./
Okazałeś, że nie kąsa,/
Chocia to porożem wstrząsa.<end id="e1219007033096"/></strofa>

<strofa>W zamcech<pe><slowo_obce>W zamcech</slowo_obce> --- W zamkach.</pe> nadzieję pokładał,/
Ale i tych prędko stradał;/
Nie przyszło mu do odsieczy;/
Głowy ostrzec barziej g'rzeczy.<end id="e1219006884886"/></strofa>

<strofa>Znowu tedy, skąd był wyszedł,/
W ręce polskie Połock<pr>Połock został zdobyty przez wojska moskiewskie w r. 1564, przez Batorego w r. 1580.</pr> przyszedł,/
Za powodem szczęśliwego/
Stefana, króla polskiego.</strofa>

<strofa>Nie pomogły kule częste,/
Zręby mocne, baszty gęste;/
Puściły żelazne brony,/
A ty, królu niezmożony,</strofa>

<strofa>Nie tylko zamki budowne/
I twierdze bierzesz warowne,/
Ale co chwalniejsza w tobie,/
Jesteś silen i sam sobie.</strofa>

<strofa>Nie puściłeś wódz gniewowi<pe><slowo_obce>puszczać wodze gniewowi</slowo_obce> --- pozwalać gniewowi, aby zapanował nad nami; w wyrażeniu tym zwiera sie obraz metaforyczny: chodzi o takie popuszczenie wodzy, jakie powoduje, że jeździec pozwala koniowi biec wedle jego woli, nie kierując nim i nie panując nad jazdą.</pe>,/
Łaskęś nieprzyjacielowi/
Uczynił; masz i dzielnością,/
Masz już nadeń i ludzkością.</strofa>

<strofa>Zdrów bądź, królu niezwalczony!/
Ciebie moje wdzięczne strony/
Nie zmilczą między sławnymi/
Bohatery walecznymi.<end id="e1219007162016"/></strofa>

</liryka_l></utwor>