d1fe94f71acfb9b0db1778bf1b30ef743582f326
[wolnelektury.git] / books / oppman_biala_dama.xml
1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 <utwor>
3   <liryka_lp>
4
5 <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
6 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Oppman/Legendy_warszawskie">
7 <dc:creator xml:lang="pl">Oppman, Artur</dc:creator>
8 <dc:title xml:lang="pl">Biała Dama</dc:title>
9 <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/legendy-warszawskie</dc:relation.isPartOf>
10 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
11 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
12 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
13 <dc:subject.period xml:lang="pl">Modernizm</dc:subject.period>
14 <dc:subject.type xml:lang="pl">Epika</dc:subject.type>
15 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Legenda</dc:subject.genre>
16 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
17 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/legendy-warszawskie-biala-dama</dc:identifier.url>
18 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/799</dc:source.URL>
19 <dc:source xml:lang="pl">Oppman, Artur (1867-1931), Legendy warszawskie, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, Warszawa [etc.], 1925</dc:source>
20 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Artur Oppman zm. 1931</dc:rights>
21 <dc:date.pd xml:lang="pl">1931</dc:date.pd>
22 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
23 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
24 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
25 <dc:date xml:lang="pl">2007-08-30</dc:date>
26 <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
27 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
28 </rdf:Description>
29 </rdf:RDF>
30
31 <extra><!--<elementy_poczatkowe>--></extra>
32
33 <autor_utworu>Artur Oppman</autor_utworu>
34
35 <dzielo_nadrzedne>Legendy warszawskie</dzielo_nadrzedne>
36
37 <nazwa_utworu>Biała dama</nazwa_utworu>
38
39 <extra><!--</elementy_poczatkowe>--></extra>
40
41 <extra><!--<tekst_glowny>--></extra>
42
43
44
45
46 <srodtytul><begin id="b1188823900269"/><motyw id="m1188823900269">Przywódca, Walka, Władza, Wróg</motyw>I</srodtytul>
47
48
49
50 <strofa>Stanisław August siadł na tronie,/
51         Głośne mu ,,Wiwat" lud wykrzyka<pe><slowo_obce>wykrzyka</slowo_obce> --- wykrzykuje.</pe>,/
52         I miecz Batorych ujął w dłonie,/
53         Lecz to nie dłonie wojownika.</strofa>
54
55 <strofa>Nie do pancerza pierś królewska,/
56         Ani do hełmu białe czoło, ---/
57         A tu się chmurzy toń niebieska/
58         I groźne wichry szumią wkoło.</strofa>
59
60 <strofa><begin id="b1188823625065"/><motyw id="m1188823625065">Wróg</motyw>Czyha na Polską cudzoziemiec,/
61         Słabnie potęga ojców stara,/
62         W Rzeczpospolitej Moskal, Niemiec/
63         Rządzi się właśnie, jak gęś szara.</strofa>
64
65 <strofa>Wprowadza wojska swoje wraże<pe><slowo_obce>wraże</slowo_obce> --- obce.</pe>,/
66         Wolność narodu pcha w mogiłę, ---/
67         Niech Polak słucha, gdy on każe,/
68         Za nic mu prawo, --- on ma siłę<end id="e1188823625065"/></strofa>
69
70
71
72
73
74 <srodtytul>II</srodtytul>
75
76
77
78 <strofa>Stanisław August krzewi sztuki/
79         I o oświatę dba narodu,/
80         Ale kraj szarpią, jakby kruki,/
81         Sąsiedzi z wschodu i zachodu.</strofa>
82
83 <strofa><begin id="b1188824330196"/><motyw id="m1188824330196">Wróg</motyw>Nie ma kto wydać hasła boju,/
84         Z ,,Bogarodzicą" grzmiącą w nieba, ---/
85         Taki król dobry w czas pokoju,/
86         Teraz Sobieskich Polsce trzeba.</strofa>
87
88 <strofa>Z nim by poleciał lotem ptaka/
89         Nasz orzeł w polu purpurowym,/
90         Znów pod Grunwaldem zgnieść Prusaka,/
91         Na łeb Moskala bić pod Pskowem!<end id="e1188824330196"/></strofa>
92
93 <strofa>Lecz dobrze wiedzą źli sąsiedzi:/
94         Król Jan w katedrze śpi krakowskiej,/
95         A na warszawskim Zamku siedzi/
96         Stanisław August Poniatowski.</strofa>
97
98
99
100
101
102 <srodtytul>III</srodtytul>
103
104
105
106 <strofa>Król Staś w komnacie swej bogatej/
107         Coś tam rozważa, coś tam myśli:/
108         Może mu śnią się sławy kwiaty,/
109         Lub plan ,,Łazienek" nowych kreśli.</strofa>
110
111 <strofa><begin id="b1188824380999"/><motyw id="m1188824380999">Wojna</motyw>A tu zawzięte wrogi nasze/
112         Ojczyznę dwakroć już rozdarły;/
113         Huczą armaty, lśnią pałasze,/
114         I dzwon grzmi Polsce, jak umarłej.</strofa>
115
116 <strofa>Kościuszko wzywa, by rwać pęta,/
117         A z nim najlepsze w kraju męże ---/
118         I wzwyż przysięga leci święta:/
119         ,,Albo polegnę, lub zwyciężę!"</strofa>
120
121 <strofa>Lecz po Racławic bitwie chwackiej/
122         Znowu się sypią klęski krwawe ---/
123         I wojsk carowej tłum żołdacki/
124         Wiedzie Suwarów na Warszawę.<end id="e1188824380999"/></strofa>
125
126
127
128
129
130 <srodtytul>IV</srodtytul>
131
132
133 <strofa><begin id="b1188824456351"/><motyw id="m1188824456351">Ojczyzna, Śmierć bohaterska, Walka, Wojna</motyw>Na krwią zbroczonych Pragi wałach/
134         Wre bój zacięty, bój ostatni,/
135         Mrą kanoniery przy swych działach,/
136         Ginie walecznych hufiec bratni.</strofa>
137
138 <strofa>Mężny Jasiński, Korsak dzielny/
139         Już legli --- męże wiekopomni! ---/
140         Nigdy ich sławy nieśmiertelnej/
141         Wdzięczna ojczyzna nie zapomni!</strofa>
142
143 <strofa>Suwarów z setki armat wali,/
144         Napiera podłych zbirów zgrają, ---/
145         I lecą kule dalej, dalej,/
146         W królewski Zamek uderzają.<end id="e1188824456351"/></strofa>
147
148 <strofa><begin id="b1188824547032"/><motyw id="m1188824547032">Wizja, Wyrzuty sumienia</motyw>Zda się, mur Zamku się rozrywa,/
149         Zda się, dygoce ziemia sama.../
150         Król Staś padł w fotel, twarz zakrywa:/
151         Stanęła przed nim --- Biała Dama.</strofa>
152
153
154
155
156
157 <srodtytul>V</srodtytul>
158
159
160
161 <strofa>Na piersiach ranę ma czerwoną,/
162         Z której koralem krew się broczy,/
163         I tak żałośnie drży jej łono,/
164         I tak się łzami srebrzą oczy.</strofa>
165
166 <strofa>Z gorzkim wyrzutem patrzy w króla,/
167         A jemu serce mrze od trwogi, ---/
168         ,,Tam --- szepce widmo --- Moskal hula,/
169         Po moich synach depcą wrogi!</strofa>
170
171 <strofa>We krwi się pławi ma kraina/
172         I w każdem sercu tyle bólu!/
173         Czyjaż to wina? Czyja wina?/
174         Uderz się w piersi, słaby królu!</strofa>
175
176 <strofa>Mój naród w pęta dziś okuty,/
177         Gdzie spojrzeć --- rozpacz, łza i blizna;/
178         Iluż to trzeba lat pokuty,/
179         By wolną była znów Ojczyzna!..."<end id="e1188824547032"/><end id="e1188823900269"/></strofa>
180
181
182
183
184
185 <srodtytul>VI</srodtytul>
186
187
188
189 <strofa><begin id="b1188824609870"/><motyw id="m1188824609870">Niewola, Powstanie</motyw>Polska w niewoli byt swój wlecze,/
190         Trzech ją tyranów uciemiężą,/
191         Rdzewieją w pochwach stare miecze ---/
192         I niema pola dla oręża.</strofa>
193
194 <strofa>Ale się naród nie upodli/
195         I łzę ukrywa, co z ócz ścieka,/
196         Obój się z wrogiem co dzień modli/
197         I na wolności jutrznię czeka.</strofa>
198
199 <strofa>A każdy poryw ku swobodzie,/
200         Krwią bohaterów okupiony,/
201         Skraca twej męki czas, narodzie,/
202         Zbliża odrodzin świt wyśniony.<end id="e1188824609870"/></strofa>
203
204 <strofa><begin id="b1188824821193"/><motyw id="m1188824821193">Ojczyzna, Wolność, Żołnierz</motyw>A gdy już zda się, zmartwychwstaje/
205         Słońce wielkości, gloria chwały, ---/
206         W warszawskim Zamku w oknie staje/
207         Urocze widmo Damy Białej.</strofa>
208
209
210
211
212
213 <srodtytul>VII</srodtytul>
214
215
216
217 <strofa>Zapchany ludem plac Zamkowy,/
218         A wszyscy patrzą w stronę Wisły,/
219         Dumnie wzniesione wolnych głowy,/
220         Bo się kajdany w proch rozprysły.</strofa>
221
222 <strofa>A tam od mostu pieśni biegą<pe><slowo_obce>biegą</slowo_obce> --- dziś popr.: biegną.</pe>,/
223         Ach, nasze pieśni to bojowe! ---/
224         I obok Zamku warszawskiego/
225         Przeciąga wojsko narodowe</strofa>
226
227 <strofa>Jeden za drugim hufiec zbrojny,/
228         Piechota, jazda, równym szykiem,/
229         W mury stolicy wraca z wojny,/
230         Z wojny zwycięskiej z bolszewikiem!</strofa>
231
232 <strofa>Serca w takt biją, wzrok się łzawi,/
233         I triumfalna stoi brama, ---/
234         A z okna Zamku błogosławi/
235         Zwycięskim pułkom --- Biała Dama!...<end id="e1188824821193"/></strofa>
236
237 <extra><!--</tekst_glowny>--></extra>
238
239 </liryka_lp>
240 </utwor>