a8e4bd10f91b83e8ad0d8ffe43326ca44ac5cfa3
[wolnelektury.git] / books / oppman_biala_dama.xml
1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 <utwor>
3   <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
4     <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Oppman/Legendy_warszawskie">
5       <dc:creator xml:lang="pl">Oppman, Artur</dc:creator>
6       <dc:title xml:lang="pl">Biała Dama</dc:title>
7       <dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">Legendy warszawskie</dc:relation.isPartOf>
8       <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
9       <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
10       <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
11       <dc:subject.period xml:lang="pl">Modernizm</dc:subject.period>
12       <dc:subject.type xml:lang="pl">Epika</dc:subject.type>
13       <dc:subject.genre xml:lang="pl">Legenda</dc:subject.genre>
14       <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
15       <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/Bia%C5%82a+DamaL</dc:identifier.url>
16       <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/799</dc:source.URL>
17       <dc:source xml:lang="pl">Oppman, Artur (1867-1931), Legendy warszawskie, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, Warszawa [etc.], 1925</dc:source>
18       <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Artur Oppman zm. 1931</dc:rights>
19       <dc:date.pd xml:lang="pl">1931</dc:date.pd>
20       <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
21       <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
22       <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
23       <dc:date xml:lang="pl">2007-08-30</dc:date>
24       <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
25       <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
26     </rdf:Description>
27   </rdf:RDF>
28   <liryka_lp>
29     <extra>
30       <!--<elementy_poczatkowe>-->
31     </extra>
32     <autor_utworu>Artur Oppman</autor_utworu>
33     <nazwa_utworu>Biała dama</nazwa_utworu>
34     <extra>
35       <!--</elementy_poczatkowe>-->
36     </extra>
37     <extra>
38       <!--<tekst_glowny>-->
39     </extra>
40     <begin id="b1188823900269"/>
41     <motyw id="m1188823900269">Przywódca, Walka, Władza, Wróg</motyw>
42     <srodtytul>I</srodtytul>
43     <strofa>Stanisław August siadł na tronie,/
44                 Głośne mu ,,Wiwat" lud wykrzyka<pe><slowo_obce>wykrzyka</slowo_obce> --- wykrzykuje.</pe>,/
45                 I miecz Batorych ujął w dłonie,/
46                 Lecz to nie dłonie wojownika.</strofa>
47     <strofa>Nie do pancerza pierś królewska,/
48                 Ani do hełmu białe czoło, ---/
49                 A tu się chmurzy toń niebieska/
50                 I groźne wichry szumią wkoło.</strofa>
51     <begin id="b1188823625065"/>
52     <motyw id="m1188823625065">Wróg</motyw>
53     <strofa>Czyha na Polską cudzoziemiec,/
54                 Słabnie potęga ojców stara,/
55                 W Rzeczpospolitej Moskal, Niemiec/
56                 Rządzi się właśnie, jak gęś szara.</strofa>
57     <strofa>Wprowadza wojska swoje wraże<pe><slowo_obce>wraże</slowo_obce> --- obce.</pe>,/
58                 Wolność narodu pcha w mogiłę, ---/
59                 Niech Polak słucha, gdy on każe,/
60                 Za nic mu prawo, --- on ma siłę</strofa>
61     <end id="e1188823625065"/>
62     <srodtytul>II</srodtytul>
63     <strofa>Stanisław August krzewi sztuki/
64                 I o oświatę dba narodu,/
65                 Ale kraj szarpią, jakby kruki,/
66                 Sąsiedzi z wschodu i zachodu.</strofa>
67     <begin id="b1188824330196"/>
68     <motyw id="m1188824330196">Wróg</motyw>
69     <strofa>Nie ma kto wydać hasła boju,/
70                 Z ,,Bogarodzicą" grzmiącą w nieba, ---/
71                 Taki król dobry w czas pokoju,/
72                 Teraz Sobieskich Polsce trzeba.</strofa>
73     <strofa>Z nim by poleciał lotem ptaka/
74                 Nasz orzeł w polu purpurowym,/
75                 Znów pod Grunwaldem zgnieść Prusaka,/
76                 Na łeb Moskala bić pod Pskowem!</strofa>
77     <end id="e1188824330196"/>
78     <strofa>Lecz dobrze wiedzą źli sąsiedzi:/
79                 Król Jan w katedrze śpi krakowskiej,/
80                 A na warszawskim Zamku siedzi/
81                 Stanisław August Poniatowski.</strofa>
82     <srodtytul>III</srodtytul>
83     <strofa>Król Staś w komnacie swej bogatej/
84                 Coś tam rozważa, coś tam myśli:/
85                 Może mu śnią się sławy kwiaty,/
86                 Lub plan ,,Łazienek" nowych kreśli.</strofa>
87     <begin id="b1188824380999"/>
88     <motyw id="m1188824380999">Wojna</motyw>
89     <strofa>A tu zawzięte wrogi nasze/
90                 Ojczyznę dwakroć już rozdarły;/
91                 Huczą armaty, lśnią pałasze,/
92                 I dzwon grzmi Polsce, jak umarłej.</strofa>
93     <strofa>Kościuszko wzywa, by rwać pęta,/
94                 A z nim najlepsze w kraju męże ---/
95                 I wzwyż przysięga leci święta:/
96                 ,,Albo polegnę, lub zwyciężę!"</strofa>
97     <strofa>Lecz po Racławic bitwie chwackiej/
98                 Znowu się sypią klęski krwawe ---/
99                 I wojsk carowej tłum żołdacki/
100                 Wiedzie Suwarów na Warszawę.</strofa>
101     <end id="e1188824380999"/>
102     <srodtytul>IV</srodtytul>
103     <begin id="b1188824456351"/>
104     <motyw id="m1188824456351">Ojczyzna, Śmierć bohaterska, Walka, Wojna</motyw>
105     <strofa>Na krwią zbroczonych Pragi wałach/
106                 Wre bój zacięty, bój ostatni,/
107                 Mrą kanoniery przy swych działach,/
108                 Ginie walecznych hufiec bratni.</strofa>
109     <strofa>Mężny Jasiński, Korsak dzielny/
110                 Już legli --- męże wiekopomni! ---/
111                 Nigdy ich sławy nieśmiertelnej/
112                 Wdzięczna ojczyzna nie zapomni!</strofa>
113     <strofa>Suwarów z setki armat wali,/
114                 Napiera podłych zbirów zgrają, ---/
115                 I lecą kule dalej, dalej,/
116                 W królewski Zamek uderzają.</strofa>
117     <end id="e1188824456351"/>
118     <begin id="b1188824547032"/>
119     <motyw id="m1188824547032">Wizja, Wyrzuty sumienia</motyw>
120     <strofa>Zda się, mur Zamku się rozrywa,/
121                 Zda się, dygoce ziemia sama.../
122                 Król Staś padł w fotel, twarz zakrywa:/
123                 Stanęła przed nim --- Biała Dama.</strofa>
124     <srodtytul>V</srodtytul>
125     <strofa>Na piersiach ranę ma czerwoną,/
126                 Z której koralem krew się broczy,/
127                 I tak żałośnie drży jej łono,/
128                 I tak się łzami srebrzą oczy.</strofa>
129     <strofa>Z gorzkim wyrzutem patrzy w króla,/
130                 A jemu serce mrze od trwogi, ---/
131                 ,,Tam --- szepce widmo --- Moskal hula,/
132                 Po moich synach depcą wrogi!</strofa>
133     <strofa>We krwi się pławi ma kraina/
134                 I w każdem sercu tyle bólu!/
135                 Czyjaż to wina? Czyja wina?/
136                 Uderz się w piersi, słaby królu!</strofa>
137     <strofa>Mój naród w pęta dziś okuty,/
138                 Gdzie spojrzeć --- rozpacz, łza i blizna;/
139                 Iluż to trzeba lat pokuty,/
140                 By wolną była znów Ojczyzna!..."</strofa>
141     <end id="e1188824547032"/>
142     <end id="e1188823900269"/>
143     <srodtytul>VI</srodtytul>
144     <begin id="b1188824609870"/>
145     <motyw id="m1188824609870">Niewola, Powstanie</motyw>
146     <strofa>Polska w niewoli byt swój wlecze,/
147                 Trzech ją tyranów uciemiężą,/
148                 Rdzewieją w pochwach stare miecze ---/
149                 I niema pola dla oręża.</strofa>
150     <strofa>Ale się naród nie upodli/
151                 I łzę ukrywa, co z ócz ścieka,/
152                 Obój się z wrogiem co dzień modli/
153                 I na wolności jutrznię czeka.</strofa>
154     <strofa>A każdy poryw ku swobodzie,/
155                 Krwią bohaterów okupiony,/
156                 Skraca twej męki czas, narodzie,/
157                 Zbliża odrodzin świt wyśniony.</strofa>
158     <end id="e1188824609870"/>
159     <begin id="b1188824821193"/>
160     <motyw id="m1188824821193">Ojczyzna, Wolność, Żołnierz</motyw>
161     <strofa>A gdy już zda się, zmartwychwstaje/
162                 Słońce wielkości, gloria chwały, ---/
163                 W warszawskim Zamku w oknie staje/
164                 Urocze widmo Damy Białej.</strofa>
165     <srodtytul>VII</srodtytul>
166     <strofa>Zapchany ludem plac Zamkowy,/
167                 A wszyscy patrzą w stronę Wisły,/
168                 Dumnie wzniesione wolnych głowy,/
169                 Bo się kajdany w proch rozprysły.</strofa>
170     <strofa>A tam od mostu pieśni biegą,<pe><slowo_obce>biegą</slowo_obce> --- dziś popr.: biegną.</pe>/
171                 Ach, nasze pieśni to bojowe! ---/
172                 I obok Zamku warszawskiego/
173                 Przeciąga wojsko narodowe</strofa>
174     <strofa>Jeden za drugim hufiec zbrojny,/
175                 Piechota, jazda, równym szykiem,/
176                 W mury stolicy wraca z wojny,/
177                 Z wojny zwycięskiej z bolszewikiem!</strofa>
178     <strofa>Serca w takt biją, wzrok się łzawi,/
179                 I triumfalna stoi brama, ---/
180                 A z okna Zamku błogosławi/
181                 Zwycięskim pułkom --- Biała Dama!...</strofa>
182     <end id="e1188824821193"/>
183   </liryka_lp>
184   <extra>
185     <!--</tekst_glowny>-->
186   </extra>
187 </utwor>