874ffb98002a10087ed74e84430a78199d7b564a
[wolnelektury.git] / books / kochanowski_piesn_swietojanska.xml
1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 <utwor>
3   <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
4 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Kochanowski/Pieśń_świętojańska_o_sobótce">
5 <dc:creator xml:lang="pl">Kochanowski, Jan</dc:creator>
6 <dc:title xml:lang="pl">Pieśń świętojańska o sobótce</dc:title>
7 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
8 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Krzyżanowski, Julian</dc:contributor.editor>
9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Otwinowska, Barbara</dc:contributor.editor>
10 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Gałecki, Dariusz</dc:contributor.technical_editor>
11 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
12 <dc:subject.period xml:lang="pl">Renesans</dc:subject.period>
13 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
14 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Pieśń</dc:subject.genre>
15 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
16 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesn-swietojanska-o-sobotce</dc:identifier.url>
17 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/1499</dc:source.URL>
18 <dc:source xml:lang="pl">Kochanowski, Jan (1530-1584), Dzieła polskie, tom 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, wyd. 8, Warszawa, 1976</dc:source>
19 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584 </dc:rights>
20 <dc:date.pd xml:lang="pl">1584</dc:date.pd>
21 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
22 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
23 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
24 <dc:date xml:lang="pl">2007-08-31</dc:date>
25 <dc:audience xml:lang="pl">G</dc:audience>
26 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
27 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
28 </rdf:Description>
29 </rdf:RDF>
30   <liryka_l>
31
32 <extra><!--<elementy_poczatkowe>--></extra>
33
34 <autor_utworu>Jan Kochanowski</autor_utworu>
35
36 <nazwa_utworu>Pieśń świętojańska o sobótce</nazwa_utworu>
37
38 <extra><!--</elementy_poczatkowe>--></extra>
39
40 <extra><!--<tekst_glowny>--></extra>
41
42
43
44 <strofa>Gdy słońce raka zagrzewa,/
45 A słowik więcej nie spiewa,/
46 Sobótkę, jako czas niesie,/
47 Zapalono w Czarnym Lesie.</strofa>
48
49 <strofa>Tam goście, tam i domowi,/
50 Sypali się ku ogniowi;/
51 Bąki za raz troje grały/
52 A sady się sprzeciwiały.</strofa>
53
54 <strofa>Siedli wszyscy na murawie;/
55 Potym wstało sześć par prawie/
56 Dziewek jednako ubranych/
57 I belicą przepasanych.</strofa>
58
59 <strofa>Wszytki spiewać nauczone,/
60 W tańcu także niezganione;/
61 Więc koleją zaczynały,/
62 A pierwszej tak począć dały:</strofa>
63
64
65
66 <srodtytul>Panna I</srodtytul>
67
68
69
70 <strofa>Siostry, ogień napalono/
71 I placu nam postąpiono;/
72 Czemu sobie rąk nie damy,/
73 A społem nie zaspiewamy? </strofa>
74
75 <strofa>Piękna nocy, życz pogody,/
76 Broń wiatrów i nagłej wody/
77 <begin id="b1218996575574"/><motyw id="m1218996575574">Dziedzictwo, Obyczaje</motyw>Dziś przyszedł czas, że na dworze/
78 Mamy czekać ranej zorze.</strofa>
79
80 <strofa>Tak to matki nam podały,/
81 Samy także z drugich miały,/
82 Że na dzień świętego Jana/
83 Zawżdy sobótka palana.<end id="e1218996575574"/></strofa>
84
85 <strofa><begin id="b1188376040623"/><motyw id="m1188376040623">Bóg, Praca, Wieś</motyw>Dzieci, rady mej słuchajcie,/
86 Ojcowski rząd zachowajcie:/
87 Święto niechaj świętem będzie,/
88 Tak bywało przed tym wszędzie.</strofa>
89
90 <strofa>Święta przed tym ludzie czcili,/
91 A przedsię wszytko zrobili;/
92 A ziemia hojnie rodziła,/
93 Bo pobożność Bogu miła.</strofa>
94
95 <strofa>Dziś bez przestanku pracujem/
96 I dniom świętym nie folgujem:/
97 Więc też tylko zarabiamy,/
98 Ale przedsię nic nie mamy.</strofa>
99
100 <strofa>Albo nas grady porażą,/
101 Albo zbytnie ciepła każą;/
102 Co rok słabsze urodzaje,/
103 A zła drogość za tym wstaje.</strofa>
104
105 <strofa>Pracuj we dnie, pracuj w nocy,/
106 Prózno bez Pańskiej pomocy;/
107 Boga, dzieci, Boga trzeba,/
108 Kto chce syt być swego chleba.</strofa>
109
110 <strofa>Na tego my wszytko włóżmy,/
111 A z sobą sami nie trwóżmy;/
112 Wrócąć się i dobre lata,/
113 Jeszczeć nie tu koniec świata.</strofa>
114
115 <strofa>A teraz ten wieczór sławny/
116 Święćmy jako zwyczaj dawny,/
117 Niecąc ognie do świtania,/
118 Nie bez pieśni, nie bez grania!<end id="e1188376040623"/></strofa>
119
120
121
122 <srodtytul>Panna II</srodtytul>
123
124
125
126 <strofa><begin id="b1218996730195"/><motyw id="m1218996730195">Taniec</motyw>To moja nawiętsza wada,/
127 Że tańcuję barzo rada;/
128 Powiedzcież mi, me sąsiady,/
129 Jest tu która bez tej wady?</strofa>
130
131 <strofa>Wszytki mi się uśmiechacie,/
132 Podobno ze mną trzymacie;/
133 Postępujmyż tedy krokiem,/
134 Aleć nie masz jako skokiem.</strofa>
135
136 <strofa>Skokiem taniec nasnadniejszy<pe><slowo_obce>najsnadniejszy</slowo_obce> --- najłatwiejszy.</pe>,/
137 A tym jeszcze pochodniejszy,/
138 <begin id="b1218996749212"/><motyw id="m1218996749212">Muzyka</motyw>Kiedy w bęben przybijają,/
139 Samy nogi prawie drgają.</strofa>
140
141 <strofa>Teraz masz czas, umiesz li co,/
142 Mój nadobny bębennico!<end id="e1218996749212"/><end id="e1218996730195"/>/
143 Wszytka tu wieś siedzi wkoło,/
144 A w pośrzodku samo czoło.</strofa>
145
146 <strofa>Żeby też tu ta nie była,/
147 Która twemu sercu miła?/
148 Każesz li, wierzyć będziemy,/
149 Aleć insze rozumiemy<pe><slowo_obce>insze rozumiemy</slowo_obce> --- inaczej myślimy (o tym).</pe>.</strofa>
150
151 <strofa>Pomóż oto dobrej rzeczy,/
152 A nasz taniec miej na pieczy;/
153 Owa najdziesz i w tym rzędzie,/
154 Coć za wszytki płatna będzie<pe><slowo_obce>najdziesz... Coć za wszytki płatna będzie</slowo_obce> --- znajdziesz (taką dziewczynę, która ci za wszystkie inne wynagrodzi.</pe>.</strofa>
155
156 <strofa><begin id="b1218996964865"/><motyw id="m1218996964865">Zdrowie</motyw>Ja się nie umiem frasować,/
157 Toż radzę drugim zachować;/
158 Bo w trosce człowiek zgrzybieje/
159 Pierwej, niż się sam spodzieje.</strofa>
160
161 <strofa>Ale gdzie dobra myśl płuży,/
162 Tam i zdrowie lepiej służy;<end id="e1218996964865"/>/
163 A choć drugi zajdzie w lata,/
164 I tak on ujdzie za swata.</strofa>
165
166 <strofa>Za mną, za mną, piękne koło,/
167 Opiewając mi wesoło!/
168 A ty się czuj, czyja kolej,/
169 Nie masz li mię wydać wolej!</strofa>
170
171
172
173 <srodtytul>Panna III</srodtytul>
174
175
176
177 <strofa>Za mną, za mną, piękne koło,/
178 Opiewając mi wesoło!/
179 Czuję się, że moja kolej,/
180 A ja nie mam wydać wolej.</strofa>
181
182 <strofa><begin id="b1188377379415"/><motyw id="m1188377379415">Kondycja ludzka, Śmiech</motyw>Sam ze wszytkiego stworzenia/
183 Człowiek ma śmiech z przyrodzenia;/
184 Inszy wszelaki zwierz niemy/
185 Nie śmieje się, jako chcemy.</strofa>
186
187 <strofa>Nie ma w swym szaleństwie miary,/
188 Kto gardzi Pańskimi dary;/
189 A bodaj miał płakać siła,/
190 Komu dobra myśl niemiła.</strofa>
191
192 <strofa>Śmiejmy się! Czy nie masz czemu?/
193 Śmiejże się przynamniej temu,/
194 Że, nie mówiąc nic trefnego,/
195 Chcę po was śmiechu śmiesznego.<end id="e1188377379415"/></strofa>
196
197 <strofa><begin id="b1188466018829"/><motyw id="m1188466018829">Kot</motyw>Wystąp' ty, coś ciągnął kota,/
198 A puść się na chwilę płota./
199 Uchowa cię dziś Bóg szkody/
200 Bo tu opodal do wody.</strofa>
201
202 <strofa>Ciągnie go drugi na suszy/
203 Tobie trzeba aż po uszy/
204 Nieboże mój, kto cię zbłaźnił,/
205 Żeś tak srogie zwierzę draźnił?</strofa>
206
207 <strofa>Nie znasz ludzi, co przed kotem/
208 Pierzchają nawiętszym błotem?/
209 A na jego głos straszliwy/
210 Ledwe drugi będzie żywy</strofa>
211
212 <strofa>Głaszcz na nim, jako chcesz, skórę,/
213 On przedsię ogonem wzgórę;/
214 Zły z nim pokój, gorsza zwada;/
215 Jeszcze i dziś strach sąsiada.</strofa>
216
217 <strofa>Czasem też i z dachu spadnie,/
218 A przedsię na nogi padnie;/
219 I chłop foremniejszy bywa,/
220 Gdzie kot we łbie przemieszkiwa.</strofa>
221
222 <strofa>A to jako w nim szacować,/
223 Że umie i praktykować?/
224 A to tak wieszcza bestyja,/
225 Że się zawżdy na deszcz myja.</strofa>
226
227 <strofa>Więc łowiec niepospolity/
228 A w swych sprawach dziwnie skryty./
229 K'temu rzadko uśnie w nocy,/
230 Ale ufa zawżdy mocy.</strofa>
231
232 <strofa>Kocie, wszytko to do czasu,/
233 Strzeż wilka wyszczekać z lasu:/
234 A może być i w tym stadzie,/
235 Co już myśli o zakładzie.<end id="e1188466018829"/></strofa>
236
237
238
239 <srodtytul><begin id="b1188377498490"/><motyw id="m1188377498490">Miłość</motyw>Panna IV</srodtytul>
240
241
242
243 <strofa>Komum ja kwiateczki rwała,/
244 A ten wianek gotowała?/
245 Tobie, miły, nie inszemu,/
246 Któryś sam mił sercu memu.</strofa>
247
248 <strofa>Włóż na piękną głowę twoję/
249 Tę rozkwitłą pracą moję;/
250 A mnie samę na sercu miej,/
251 Toż i o mnie sam rozumiej.</strofa>
252
253 <strofa><begin id="b1218997270053"/><motyw id="m1218997270053">Sen</motyw>Żadna chwila ta nie była,/
254 Żebych cię z myśli spuściła;/
255 I sen mię prace nie zbawi,/
256 Spię, a myślę, by na jawi<end id="e1218997270053"/>.</strofa>
257
258 <strofa>Tę nadzieję mam o tobie,/
259 Że mię też masz za co sobie:/
260 Ani wzgardzisz chucią<pe><slowo_obce>chucią</slowo_obce> --- chęcią, ochotą.</pe> moją,/
261 Ale mi ją oddasz swoją.</strofa>
262
263 <strofa>Tego zataić nie mogę,/
264 Co mi w sercu czyni trwogę;/
265 Wszytki tu wzrok ostry mają/
266 I co piękne, dobrze znają.</strofa>
267
268 <strofa>Prze Bóg, siostry, o to proszę,/
269 Niech tej krzywdy nie odnoszę,/
270 By mię która w to tknąć miała,/
271 O com się ja utroskała.</strofa>
272
273 <strofa>O wszelaką inszą szkodę/
274 Łacno przyzwolę na zgodę;/
275 Ale kto mię w miłość ruszy,/
276 Wiecznie będzie krzyw mej duszy!<end id="e1188377498490"/></strofa>
277
278
279
280 <srodtytul>Panna V</srodtytul>
281
282
283
284 <strofa><begin id="b1218997422032"/><motyw id="m1218997422032">Flirt, Kłamstwo</motyw>Zwierzę--ć się, gromado moja,/
285 Nie mam przed Szymkiem pokoja!/
286 Za trzewik mi zastępuje,/
287 A powiada, że miłuje.</strofa>
288
289 <strofa>Szymku, by to prawda była,/
290 Dobrze bych Bogu służyła;/
291 Ale ty rad z ludzi szydzisz,/
292 Zwłaszcza gdy prostaka widzisz.</strofa>
293
294 <strofa>Tobie to wolno samemu,/
295 Ale, wierę, nie inszemu;/
296 Bo ty z tym nadobnie umiesz,/
297 A gdzie kogo tknąć, rozumiesz.</strofa>
298
299 <strofa>I któraż by nie szła rada/
300 Za tak gładkiego sąsiada?/
301 Podajże jej kęs nadzieje,/
302 Alić się już moja śmieje.</strofa>
303
304 <strofa>I samam tak głupią była,/
305 Żem ci też kiedy wierzyła;/
306 Dziś już nic i pókim żywa,/
307 Znam cię, ziółko, żeś pokrzywa.</strofa>
308
309 <strofa>Ze mną sobie rzecz najdujesz,/
310 Drugiej nogę przystępujesz;/
311 Odpuść mi: silnyś przechyra,/
312 A ja z takim nie mam mira<pe><slowo_obce>nie mam mira</slowo_obce> --- nie mam (z taką osobą) pokoju, tzn. prowadzę z nim wojnę.</pe>.</strofa>
313
314 <strofa>Nie sprawujże się przez miarę,/
315 Boć zaś ludzie dadzą wiarę;/
316 A mało sobie poprawisz,/
317 Że mię w nieprawdzie zostawisz.<end id="e1218997422032"/></strofa>
318
319
320
321 <srodtytul>Panna VI</srodtytul>
322
323
324
325 <strofa><begin id="b1188378313017"/><motyw id="m1188378313017">Lato, Wieś, Praca</motyw>Gorące dni nastawają,/
326 Suche role się padają;/
327 Polny świercz, co głosu sstaje,/
328 Gwałtownemu słońcu łaje.</strofa>
329
330 <strofa>Już mdłe bydło szuka cienia/
331 I ciekącego strumienia,/
332 I pasterze, chodząc za niem,/
333 Budzą lasy swoim graniem.</strofa>
334
335 <strofa>Żyto się w polu dostawa/
336 I swoją barwą znać dawa,/
337 Iż już niedaleko żniwo:/
338 Miej się do sierpa co żywo!</strofa>
339
340 <strofa>Sierpa trzeba oziminie,/
341 Kosa się zejdzie jarzynie;/
342 A wy, młodszy, noście snopy,/
343 Drudzy układajcie w kopy!</strofa>
344
345 <strofa><begin id="b1218997559094"/><motyw id="m1218997559094">Gospodarz</motyw>Gospodarzu nasz wybrany,/
346 Ty masz mieć wieniec kłosiany,/
347 Gdy w ostatek zboża zatnie/
348 Krzywa kosa już ostatnie.</strofa>
349
350 <strofa>A kiedy z pola zbierzemy,/
351 Tam dopiero odpoczniemy/
352 Dołożywszy z wierzchem broga;/
353 Już więc, dzieci, jedno Boga!</strofa>
354
355 <strofa>Wtenczas, gościu, bywaj u mnie,/
356 Kiedy wszytko najdziesz w gumnie,/
357 A jeśli ty rad odkładasz,/
358 Mnie do siebie drogę zadasz.<end id="e1218997559094"/><end id="e1188378313017"/></strofa>
359
360
361
362 <srodtytul><begin id="b1188378493674"/><motyw id="m1188378493674">Miłość, Polowanie</motyw>Panna VII</srodtytul>
363
364
365
366 <strofa>Prózno cię patrzam w tym kole:/
367 Twoja, miły, rozkosz pole;/
368 A raczej zwierz leśny bijesz,/
369 Niż tańcujesz albo pijesz.</strofa>
370
371 <strofa>Ja też, bym nabarziej chciała,/
372 Trudno bym się zdobyć miała/
373 Na lepszą myśl; bo po tobie/
374 Serce zawżdy teskni sobie.</strofa>
375
376 <strofa>Wolałabym też tym czasem/
377 Gdziekolwiek pod gęstym lasem/
378 Użyć z tobą towarzystwa,/
379 Pomogę ja i myślistwa.</strofa>
380
381 <strofa>Czego miłość nie przywyknie?/
382 Już ja trafię, gdy pies krzyknie,/
383 Gdzie zajeżdżać zającowi/
384 Mając charty pogotowi.</strofa>
385
386 <strofa>A kiedy rzucisz sieć długą,/
387 Jeslić się swoją posługą/
388 Ni nacz więcej nie przygodzę,/
389 Niech za tobą smycz psów wodzę!</strofa>
390
391 <strofa>Żadna gęstwa, żadne głogi/
392 Nie przekażą mojej drogi;/
393 Tak lato jako śrzeżogę/
394 Przy tobie ja wytrwać mogę!</strofa>
395
396 <strofa>Albo, mój myśliwcze, tedy/
397 Pokwap' się do domu kiedy;/
398 Albo mnie ciężko nie będzie/
399 Ciebie naszladować wszędzie!<end id="e1188378493674"/></strofa>
400
401
402
403 <srodtytul>Panna VIII</srodtytul>
404
405
406
407 <strofa>Pracowite woły moje,/
408 Przy tym lesie chłodne zdroje/
409 I łąka nieprzepasiona,/
410 Kosą nigdy nie sieczona.</strofa>
411
412 <strofa>Tu wasza dziś pasza będzie;/
413 A ja, mając oko wszędzie,/
414 <begin id="b1218997729996"/><motyw id="m1218997729996">Kwiaty</motyw>Będę nad wami siedziała/
415 I tymczasem kwiatki rwała.</strofa>
416
417 <strofa>Kwiatki barwy rozmaitej,/
418 Które na łubce obszytej/
419 Usadzę w nadobne koło/
420 I włożę na swoje czoło.</strofa>
421
422 <strofa>Tak dziewka, jako młodzieniec,/
423 Nie proś mię nikt o mój wieniec!/
424 Samam go swą ręką wiła,/
425 Sama go będę nosiła.</strofa>
426
427 <strofa>Dałam wczora taki drugi;/
428 Będzie mi go żal czas długi;/
429 Bo mię za raz pobrać dano,/
430 Czego mi czynić nie miano.<end id="e1218997729996"/></strofa>
431
432 <strofa>Pracowite woły moje,/
433 Wam płyną te chłodne zdroje;/
434 Wam kwitnie łąka zielona,/
435 Kosą nigdy nie sieczona!</strofa>
436
437
438
439 <srodtytul>Panna IX</srodtytul>
440
441
442
443 <strofa>Ja spiewam, a żal zakryty/
444 Mnoży we mnie płacz obfity./
445 Spiewa więzień okowany/
446 Tając na czas wnętrznej rany.</strofa>
447
448 <strofa>Spiewa żeglarz w cudze strony/
449 Nagłym wiatrem zaniesiony;/
450 I oracz ubogi spiewa,/
451 Choć od pracej<pe><slowo_obce>od pracej</slowo_obce> --- od (nadmiaru lub zbyt ciężkiej) pracy.</pe> aż omdlewa.</strofa>
452
453 <strofa>Spiewa słowik na topoli,/
454 A w sercu go przedsię boli/
455 Dawna krzywda; mocny Boże,/
456 Iż z człowieka ptak być może!</strofa>
457
458 <strofa><begin id="b1188379026893"/><motyw id="m1188379026893">Mąż, Ojciec, Przemoc, Syn, Zbrodnia, Zwierzęta, Żona</motyw>Nadobnać to dziewka była,/
459 Póki między ludźmi żyła;/
460 Toż niebodze zawadziło,/
461 Bo każdemu piękne miło.</strofa>
462
463 <strofa>Zły a niewierny pohańcze,/
464 Zbójca własny, nie posłańcze!/
465 Miawszy odnieść siostrę żenie/
466 Zawiodłeś ją w leśne cienie.</strofa>
467
468 <strofa><begin id="b1218997981225"/><motyw id="m1218997981225">Krew</motyw>Próznoś jej język urzynał,/
469 Bo wszytko, coś z nią poczynał,/
470 Krwią na rąbku wypisała/
471 I smutnej siestrze posłała.<end id="e1218997981225"/></strofa>
472
473 <strofa>Nie wymyślaj przyczyn sobie,/
474 Pewnać już sprawa o tobie;/
475 Nie składaj nic na źwierz chciwy,/
476 Umysł twój krzyw niecnotliwy.</strofa>
477
478 <strofa><begin id="b1218998079139"/><motyw id="m1218998079139">Jedzenie, Zemsta</motyw>Siadaj za stół, jesliś głodzien,/
479 Nakarmią cię, czegoś godzien;/
480 Już ci żona warzy syna,/
481 Nieprzejednanać to wina.</strofa>
482
483 <strofa>Nie wiesz, królu, nie wiesz, jaki/
484 Obiad i co za przysmaki/
485 Na twym stole; ach, łakomy,/
486 Swe ciało jesz, niewiadomy!</strofa>
487
488 <strofa>A gdy go tak uraczono,/
489 Głowę na wet przyniesiono;/
490 Temu czasza z rąk wypadła,/
491 Język zmilknął, a twarz zbladła.</strofa>
492
493 <strofa>A żona powstawszy z ławy:/
494 ,,Coć się zdadzą te potrawy?/
495 To za twą niecnotę tobie,/
496 Zdrajca mój, synowski grobie!"<end id="e1218998079139"/></strofa>
497
498 <strofa><begin id="b1218998109219"/><motyw id="m1218998109219">Ptak, Przemiana</motyw>Porwie się mąż ku niej zatym,/
499 Alić nasz dudkiem czubatym;/
500 Sama się w jaskółkę wdała,/
501 Oknem, łając, poleciała.</strofa>
502
503 <strofa>A ona niewinna córa/
504 Obrosła w słowicze pióra;/
505 I dziś wdzięcznym głosem cieszy,/
506 Kto się kolwiek w drogę śpieszy.<end id="e1218998109219"/></strofa>
507
508 <strofa>Chwała Bogu, że te kraje/
509 Niosą insze obyczaje,/
510 Ani w Polszcze jako żywy/
511 Zjawiły się takie dziwy.</strofa>
512
513 <strofa>Jednak ja mam, co mię boli;/
514 A by dziś nie ludziom k'woli,/
515 Co śpiewam, płakać bych miała,/
516 Acz me pieśni płacz bez mała.<end id="e1188379026893"/></strofa>
517
518
519
520 <srodtytul><begin id="b1188379627067"/><motyw id="m1188379627067">Miłość, Żołnierz</motyw>Panna X</srodtytul>
521
522
523
524 <strofa>Owa u ciebie, mój miły,/
525 Me prośby ważne nie były;/
526 Próznom ja łzy wylewała/
527 I żałosnie narzekała.</strofa>
528
529 <strofa>Przedsięś ty w swą drogę jechał,/
530 A mnieś, nieszczęsnej, zaniechał/
531 W ciężkim żalu, w którym muszę/
532 Wiecznie trapić moję duszę.</strofa>
533
534 <strofa>Bodaj wszytkich mąk skosztował,/
535 Kto naprzód wojsko szykował/
536 I wynalazł swoją głową/
537 Strzelbę srogą, piorunową.</strofa>
538
539 <strofa>Jakie ludzkie głupie sprawy:/
540 Szukać śmierci przez bój krwawy!/
541 A ona i tak człowieczy/
542 Upad ma na dobrej pieczy<pe><slowo_obce>ma na dobrej pieczy</slowo_obce> --- ona (śmierć) i tak pilnie uważa, żeby człowiek upadł.</pe>.</strofa>
543
544 <strofa><begin id="b1218998264575"/><motyw id="m1218998264575">Kobieta</motyw>Przynamniej by mi w potrzebie/
545 Wolno stanąć wedla ciebie;/
546 Przywykłabych i ja zbroi,/
547 Bodaj przepadł, kto się boi!<end id="e1218998264575"/></strofa>
548
549 <strofa>Jednak ty tak chciej być śmiałym,/
550 Jakoby się wrócił całym;/
551 A nie daj umrzeć mnie, smutnej,/
552 W płaczu i w trosce okrutnej.</strofa>
553
554 <strofa>A wiarę, coś mi ślubował,/
555 Pomni, abyś przy tym chował;/
556 Tę mi przynieś a sam siebie;/
557 Dalej nie chcę nic od ciebie!<end id="e1188379627067"/></strofa>
558
559
560
561 <srodtytul>Panna XI</srodtytul>
562
563
564
565 <strofa>Skrzypku, by w tej pięknej rocie/
566 Usłyszeć co o Dorocie,/
567 Weźmi gęśle, jakoć miła,/
568 A zagraj nie myśląc siła!</strofa>
569
570 <strofa>Nieprzepłacona Doroto,/
571 Co między pieniędzmi złoto,/
572 Co miesiąc między gwiazdami,/
573 Toś ty jest między dziewkami!</strofa>
574
575 <strofa>Twoja kosa rozczosana/
576 Jako brzoza przyodziana;/
577 Twarz jako kwiatki mieszane/
578 Lelijowe i różane.</strofa>
579
580 <strofa>Nos jako sznur upleciony,/
581 Czoło jak marmór<pe><slowo_obce>marmór</slowo_obce> --- dziś popr. pisownia: marmur.</pe> gładzony;/
582 Brwi wyniosłe i czarnawe,/
583 A oczy dwa węgla prawe.</strofa>
584
585 <strofa>Usta twoje koralowe,/
586 A zęby szczere perłowe;/
587 Szyja pełna, okazała,/
588 Piersi jawne, ręka biała.</strofa>
589
590 <strofa>Serce mi zakwitnie prawie/
591 Przy twej przyjemnej rozprawie;/
592 A kiedy cię pocałuję,/
593 Trzy dni w gębie cukier czuję.</strofa>
594
595 <strofa>W tańcuś jak jedna bogini,/
596 A co cię skutniejszą czyni:/
597 Nie masz w tobie nic hardości,/
598 Co więc rzadko przy gładkości.</strofa>
599
600 <strofa>Tymeś ludziom wszytkim miła/
601 I mnieś wiecznie zniewoliła;/
602 Przeto cię me głośne strony/
603 Będą sławić na wsze strony.</strofa>
604
605
606
607 <srodtytul><begin id="b1188380069375"/><motyw id="m1188380069375">Wieś</motyw>Panna XII</srodtytul>
608
609
610
611 <strofa>Wsi spokojna, wsi wesoła,/
612 Który głos twej chwale zdoła?/
613 Kto twe wczasy, kto pożytki/
614 Może wspomnieć za raz wszytki?</strofa>
615
616 <strofa><begin id="b1218998617295"/><motyw id="m1218998617295">Korzyść, Praca</motyw>Człowiek w twej pieczy uczciwie/
617 Bez wszelakiej lichwy żywie;/
618 Pobożne jego staranie/
619 I bezpieczne nabywanie.</strofa>
620
621 <strofa>Inszy się ciągną przy dworze/
622 Albo żeglują przez morze,/
623 Gdzie człowieka wicher pędzi,/
624 A śmierć bliżej niż na piędzi<pe><slowo_obce>A śmierć bliżej niż na piędzi</slowo_obce> --- a śmierć postępuje (za człowiekiem) krok w krok.</pe>.</strofa>
625
626 <strofa><begin id="b1218998473476"/><motyw id="m1218998473476">Handel, Pieniądz</motyw>Najdziesz, kto w płat język dawa<pe><slowo_obce>w płat język dawa</slowo_obce> --- za opłatą godzi się mówić to, co mu każą.</pe>,/
627 A radę na funt przedawa,/
628 Krwią drudzy zysk oblewają,/
629 Gardła na to odważają.<end id="e1218998473476"/></strofa>
630
631 <strofa><begin id="b1218999063842"/><motyw id="m1218999063842">Gospodarz</motyw>Oracz pługiem zarznie w ziemię;/
632 Stąd i siebie, i swe plemię,/
633 Stąd roczną czeladź i wszytek/
634 Opatruje swój dobytek.</strofa>
635
636 <strofa>Jemu sady obradzają,/
637 Jemu pszczoły miód dawają;/
638 Nań przychodzi z owiec wełna/
639 I zagroda jagniąt pełna.</strofa>
640
641 <strofa>On łąki, on pola kosi,/
642 A do gumna wszytko nosi.<end id="e1218998617295"/>/
643 <begin id="b1218998698299"/><motyw id="m1218998698299">Śpiew, Taniec, Zabawa</motyw>Skoro też siew odprawiemy,/
644 Komin wkoło obsiędziemy.</strofa>
645
646 <strofa>Tam już pieśni rozmaite,/
647 Tam będą gadki pokryte,/
648 Tam trefne plęsy z ukłony,/
649 Tam cenar, [tam] i goniony<end id="e1218998698299"/></strofa>
650
651 <strofa><begin id="b1218998777048"/><motyw id="m1218998777048">Polowanie</motyw>A gospodarz wziąwszy siatkę/
652 Idzie mrokiem na usadkę/
653 Albo sidła stawia w lesie;/
654 Jednak zawżdy co przyniesie.</strofa>
655
656 <strofa>W rzece ma gęste więcierze<pe><slowo_obce>więcierz</slowo_obce> --- rodzaj sieci.</pe>,/
657 Czasem wędą ryby bierze;/
658 A rozliczni ptacy wkoło/
659 Ożywają się wesoło.<end id="e1218998777048"/></strofa>
660
661 <strofa>Stada igrają przy wodzie,/
662 A sam pasterz, siedząc w chłodzie,/
663 Gra w piszczałkę proste pieśni;/
664 A faunowie skaczą leśni.<end id="e1218999063842"/></strofa>
665
666 <strofa><begin id="b1218999033444"/><motyw id="m1218999033444">Gospodyni</motyw>Zatym sprzętna gospodyni/
667 O wieczerzej pilność czyni,/
668 Mając doma ten dostatek,/
669 Że się obejdzie bez jatek.</strofa>
670
671 <strofa>Ona sama bydło liczy,/
672 Kiedy z pola idąc ryczy,/
673 Ona i spuszczać pomoże;/
674 Męża wzmaga, jako może.</strofa>
675
676 <strofa>A niedorośli wnukowie,/
677 Chyląc się ku starszej głowie,/
678 Wykną przestawać na male<pe><slowo_obce>Wykną przestawać na male</slowo_obce> --- przywykają poprzestawać na małym tj. unikać zbytku.</pe>,/
679 Wstyd i cnotę chować w cale<pe><slowo_obce>chować w cale</slowo_obce> --- zachowywać w całości (tj. tak, aby wstyd ani cnota nie doznały uszczerbku).</pe>.<end id="e1218999033444"/></strofa>
680
681 <strofa>Dzień tu, ale jasne zorze/
682 Zapadłyby znowu w morze,/
683 Niżby mój głos wyrzekł wszytki/
684 Wieśne wczasy i pożytki.<end id="e1188380069375"/></strofa>
685
686 <extra><!--</tekst_glowny>--></extra>
687
688 </liryka_l>
689 </utwor>