books/oppman_biala_dama.txt

   1
   2 -----
   3 Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl/). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
   4 Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza, że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać.
   5 Źródło:
   6 -----
   7
   8 AUTOR:
   9 TYTUŁ:
  10
  11
  12
  13
  14
  15
  16
  17
  18 Artur Oppman
  19
  20 Legendy warszawskie
  21
  22 Biała dama
  23
  24
  25
  26
  27
  28
  29
  30
  31 I
  32
  33
  34
  35 Stanisław August siadł na tronie,
  36         Głośne mu „Wiwat” lud wykrzyka,
  37         I miecz Batorych ujął w dłonie,
  38         Lecz to nie dłonie wojownika.
  39
  40 Nie do pancerza pierś królewska,
  41         Ani do hełmu białe czoło, —
  42         A tu się chmurzy toń niebieska
  43         I groźne wichry szumią wkoło.
  44
  45 Czyha na Polską cudzoziemiec,
  46         Słabnie potęga ojców stara,
  47         W Rzeczpospolitej Moskal, Niemiec
  48         Rządzi się właśnie, jak gęś szara.
  49
  50 Wprowadza wojska swoje wraże,
  51         Wolność narodu pcha w mogiłę, —
  52         Niech Polak słucha, gdy on każe,
  53         Za nic mu prawo, — on ma siłę
  54
  55
  56
  57
  58
  59 II
  60
  61
  62
  63 Stanisław August krzewi sztuki
  64         I o oświatę dba narodu,
  65         Ale kraj szarpią, jakby kruki,
  66         Sąsiedzi z wschodu i zachodu.
  67
  68 Nie ma kto wydać hasła boju,
  69         Z „Bogarodzicą” grzmiącą w nieba, —
  70         Taki król dobry w czas pokoju,
  71         Teraz Sobieskich Polsce trzeba.
  72
  73 Z nim by poleciał lotem ptaka
  74         Nasz orzeł w polu purpurowym,
  75         Znów pod Grunwaldem zgnieść Prusaka,
  76         Na łeb Moskala bić pod Pskowem!
  77
  78 Lecz dobrze wiedzą źli sąsiedzi:
  79         Król Jan w katedrze śpi krakowskiej,
  80         A na warszawskim Zamku siedzi
  81         Stanisław August Poniatowski.
  82
  83
  84
  85
  86
  87 III
  88
  89
  90
  91 Król Staś w komnacie swej bogatej
  92         Coś tam rozważa, coś tam myśli:
  93         Może mu śnią się sławy kwiaty,
  94         Lub plan „Łazienek” nowych kreśli.
  95
  96 A tu zawzięte wrogi nasze
  97         Ojczyznę dwakroć już rozdarły;
  98         Huczą armaty, lśnią pałasze,
  99         I dzwon grzmi Polsce, jak umarłej.
 100
 101 Kościuszko wzywa, by rwać pęta,
 102         A z nim najlepsze w kraju męże —
 103         I wzwyż przysięga leci święta:
 104         „Albo polegnę, lub zwyciężę!”
 105
 106 Lecz po Racławic bitwie chwackiej
 107         Znowu się sypią klęski krwawe —
 108         I wojsk carowej tłum żołdacki
 109         Wiedzie Suwarów na Warszawę.
 110
 111
 112
 113
 114
 115 IV
 116
 117
 118 Na krwią zbroczonych Pragi wałach
 119         Wre bój zacięty, bój ostatni,
 120         Mrą kanoniery przy swych działach,
 121         Ginie walecznych hufiec bratni.
 122
 123 Mężny Jasiński, Korsak dzielny
 124         Już legli — męże wiekopomni! —
 125         Nigdy ich sławy nieśmiertelnej
 126         Wdzięczna ojczyzna nie zapomni!
 127
 128 Suwarów z setki armat wali,
 129         Napiera podłych zbirów zgrają, —
 130         I lecą kule dalej, dalej,
 131         W królewski Zamek uderzają.
 132
 133 Zda się, mur Zamku się rozrywa,
 134         Zda się, dygoce ziemia sama...
 135         Król Staś padł w fotel, twarz zakrywa:
 136         Stanęła przed nim — Biała Dama.
 137
 138
 139
 140
 141
 142 V
 143
 144
 145
 146 Na piersiach ranę ma czerwoną,
 147         Z której koralem krew się broczy,
 148         I tak żałośnie drży jej łono,
 149         I tak się łzami srebrzą oczy.
 150
 151 Z gorzkim wyrzutem patrzy w króla,
 152         A jemu serce mrze od trwogi, —
 153         „Tam — szepce widmo — Moskal hula,
 154         Po moich synach depcą wrogi!
 155
 156 We krwi się pławi ma kraina
 157         I w każdem sercu tyle bólu!
 158         Czyjaż to wina? Czyja wina?
 159         Uderz się w piersi, słaby królu!
 160
 161 Mój naród w pęta dziś okuty,
 162         Gdzie spojrzeć — rozpacz, łza i blizna;
 163         Iluż to trzeba lat pokuty,
 164         By wolną była znów Ojczyzna!...”
 165
 166
 167
 168
 169
 170 VI
 171
 172
 173
 174 Polska w niewoli byt swój wlecze,
 175         Trzech ją tyranów uciemiężą,
 176         Rdzewieją w pochwach stare miecze —
 177         I niema pola dla oręża.
 178
 179 Ale się naród nie upodli
 180         I łzę ukrywa, co z ócz ścieka,
 181         Obój się z wrogiem co dzień modli
 182         I na wolności jutrznię czeka.
 183
 184 A każdy poryw ku swobodzie,
 185         Krwią bohaterów okupiony,
 186         Skraca twej męki czas, narodzie,
 187         Zbliża odrodzin świt wyśniony.
 188
 189 A gdy już zda się, zmartwychwstaje
 190         Słońce wielkości, gloria chwały, —
 191         W warszawskim Zamku w oknie staje
 192         Urocze widmo Damy Białej.
 193
 194
 195
 196
 197
 198 VII
 199
 200
 201
 202 Zapchany ludem plac Zamkowy,
 203         A wszyscy patrzą w stronę Wisły,
 204         Dumnie wzniesione wolnych głowy,
 205         Bo się kajdany w proch rozprysły.
 206
 207 A tam od mostu pieśni biegą,
 208         Ach, nasze pieśni to bojowe! —
 209         I obok Zamku warszawskiego
 210         Przeciąga wojsko narodowe
 211
 212 Jeden za drugim hufiec zbrojny,
 213         Piechota, jazda, równym szykiem,
 214         W mury stolicy wraca z wojny,
 215         Z wojny zwycięskiej z bolszewikiem!
 216
 217 Serca w takt biją, wzrok się łzawi,
 218         I triumfalna stoi brama, —
 219         A z okna Zamku błogosławi
 220         Zwycięskim pułkom — Biała Dama!...
 221
 222
 223
 224
 225