[wolnelektury.git] / books / kochanowski_piesni1_XVIII.xml

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<utwor><rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
<rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Kochanowski/Pieśni/Pieśń_XVIII_(1)">
<dc:creator xml:lang="pl">Kochanowski, Jan</dc:creator>
<dc:title xml:lang="pl">Pieśń XVIII (Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie...)</dc:title>
<dc:relation.isPartOf xml:lang="pl">http://www.wolnelektury.pl/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze</dc:relation.isPartOf>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Krzyżanowski, Julian</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.editor xml:lang="pl">Otwinowska, Barbara</dc:contributor.editor>
<dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Gałecki, Dariusz</dc:contributor.technical_editor>
<dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
<dc:subject.period xml:lang="pl">Renesans</dc:subject.period>
<dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
<dc:subject.genre xml:lang="pl">Pieśń</dc:subject.genre>
<dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
<dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze-piesn-xviii-czolem-za-czesc-laskawy-m</dc:identifier.url>
<dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/1499</dc:source.URL>
<dc:source xml:lang="pl">Kochanowski, Jan (1530-1584), Dzieła polskie, tom 1, oprac. Julian Krzyżanowski, wyd. 8, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1976</dc:source>
<dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584 </dc:rights>
<dc:date.pd xml:lang="pl">1584</dc:date.pd>
<dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
<dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
<dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
<dc:date xml:lang="pl">2007-08-31</dc:date>
<dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
<dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
</rdf:Description>
</rdf:RDF>
<liryka_l>

<autor_utworu>Jan Kochanowski</autor_utworu>

<dzielo_nadrzedne>Pieśni, Księgi pierwsze</dzielo_nadrzedne>

<nazwa_utworu>Pieśń XVIII</nazwa_utworu>



<strofa><begin id="b1188558684886"/><motyw id="m1188558684886">Pijaństwo</motyw>Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie,/
Boże nie daj u ciebie bywać na biesiedzie!/
Każesz mi pić przezdzięki twe przemierzłe piwo,/
Że do dna nie wypijam, patrzysz na mię krzywo.</strofa>

<strofa>Wszytkoć wadzi: być na nos biedna mucha padła,/
Miecesz głową i mniemasz, że cię do krwie zjadła/
Od stołu żenię każesz, fukasz na pachołki,/
Wyciskałeś talerze, wyciskasz i stołki.</strofa>

<strofa>Patrzaj, diable, że się tu i gościom dostanie:/
Gniewaj się, jako raczysz, jeno nie bij, panie,/
Bo ja w tym piwie twoim rozkoszy nie czuję;/
Zdrowie rad mam<pr><slowo_obce>Zdrowie rad mam</slowo_obce> --- życzenie (toast).</pr> chętnie przyjmuję, od ciebie kufla nie przyjmuję.</strofa>

<strofa>Jeslić o sławę idzie, kto więcej pić może,/
Dajęć przodek w tym męstwie, sam pójdę na łoże/
Już ty bądź tym rycerzem, co piwo usieczesz<pr><slowo_obce>piwo usieczesz</slowo_obce> --- piwo sieczono, tj. pito duszkiem z dużych naczyń.</pr>,/
Tego nie wiem, jeśli przed chłopem<pr><slowo_obce>przed chłopem</slowo_obce> --- rycerz był dobrze uzbrojony i walczył konno, pieszy chłop miał lichą broń i zbroję.</pr> nie ucieczesz.</strofa>

<strofa>Jeśli też tak rozumiesz, żebyś mię częstował,/
Męczysz mię, nie częstujesz; tociem podziękował./
Chcesz mię uczcić? Daj że mi dobrą wolą<pr><slowo_obce>dobrą wolą</slowo_obce> --- swobodę, bez przymusu spełniania częstych kielichów.</pr> w domu,/
A niechaj po niewoli nie pełnię nikomu.</strofa>

<strofa>Próżno mi skwarne dawasz. Ja nie będę gonił<pr><slowo_obce>Ja nie będę gonił</slowo_obce> --- nie będę polował jak ptak myśliwski, któremu dano środek na wymioty.</pr>,/
Bych też nabarziej piwa wczorajszego zronił;/
Wiem, żeby mię psi przedsię twoi pilnowali,/
Bych się układł, wnet by mi gębę ulizali.</strofa>

<strofa>Alem prosto nie myśliw. Ci się na to godzą,/
Co szperki niedopiekłe i twardy ser głodzą,/
Co sobie gardła ostrzą na niewinne piwo/
Rydzem, śledziem, ogórkiem; nie wiem, co im krzywo.</strofa>

<strofa>I tak we łbie rozumu po trzeźwiu niewiele,/
A ostatek chcą zalać w to miłe wesele./
Niech raczej nic nie będzie, ma li go być mało;/
Rado by niebożątko z mózgu oszalało<pr><slowo_obce>Rado by niebożątko z mózgu oszalało</slowo_obce> --- niejasny wiersz związany z nazywaniem szaleńca mózgowcem.</pr>.</strofa>

<strofa>Więc też wojna bez wici<pr><slowo_obce>wojna bez wici</slowo_obce> --- bez wypowiedzenia, nagła bójka.</pr>: gospodarz się wierci,/
Porwoniście zabitej na ostatek śmierci<pr><slowo_obce>Porwoniście zabitej... śmierci</slowo_obce> --- niech was nagła (przez zabójstwo) śmierć porwie.</pr>!/
Do tyłam was rozwadzał, aż mi się dostało;/
Bijcie się, póki chcecie, mnie tam na tym mało!</strofa>

<strofa>Kufle lecą jako grad; a drugi już jęczy,/
Wziął konwią, aż mu na łbie zostały obręczy./
Potym do arkabuzów. A więc to biesiada?/
Jeśliście tak weseli, jakaż u was zwada?</strofa>

<strofa>Nazajutrz się jednają: przedsię go<pr><slowo_obce>go</slowo_obce> --- piwa.</pr> nalewaj,/
A kto z nieżadnym głosem, przed pany zaśpiewaj:/
,,Chciejże pomnieć, a dobrze baczyć, namilejsza<pr><slowo_obce>namilejsza</slowo_obce> --- w pierwodruku: namilsza.</pr>!"/
,,W czerwonej czapce chodził" zda mi się cudniejsza.</strofa>

<strofa>Usłyszysz tam pięć basów, dwanaście dyszkantów,/
Sześć altów, ośm tenorów, dwanaście wagantów,/
Potym od melodyjej aż posną na stole,/
Ali drudzy wołają: ,,Na dwór, na dwór, wole<pr><slowo_obce>wole</slowo_obce> --- wersja przyjęta za pierwodrukiem <tytul_dziela>Pieśni</tytul_dziela>.</pr>!"</strofa>

<strofa>Bodajże wam smród w gębę, mili pijanice,/
A trąd na twarz; bo żona lubi takie lice./
Krzywej nogi na starość, nieobrotnej szyje,/
Krom klątwy, kto będzie żyw, snadnie się dopije.<end id="e1188558684886"/></strofa>

</liryka_l></utwor>