3 Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl/). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
4 Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza, że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać.
19 Satyry, Część pierwsza
29 Wolno szaleć młodzieży, wolno starym zwodzić,
30 Wolno się na czas żenić, wolno i rozwodzić,
31 Godzi się kraść ojczyznę łatwą i powolną;
32 A mnie sarkać na takie bezprawia nie wolno?
33 Niech się miota złość na cię i chytrość bezczelna —
34 Ty mów prawdę, mów śmiało, satyro rzetelna.
35 Gdzieżeś, cnoto? gdzieś, prawdo? gdzieście się podziały?
36 Tuście niegdyś najmilsze przytulenie miały.
37 Czciły was dobre nasze ojcy i pradziady,
38 A synowie, co w bite wstąpać mieli ślady,
39 Szydząc z świętej poczciwych swych przodków prostoty,
40 Za blask czczego poloru zamienili cnoty.
41 Słów aż nadto, a same matactwa i łgarstwa;
42 Wstręt ustał, a jawnego sprośność niedowiarstwa
43 Śmie się targać na święte wiary tajemnice;
44 Jad się szerzy, a źródło biorąc od stolice,
45 Grozi dalszą zarazą. Pełno ksiąg bezbożnych,
46 Pełno mistrzów zuchwałych, pełno uczniów zdrożnych;
47 A jeśli gdzie się cnota i pobożność mieści,
48 Wyśmiewa ją zuchwałość, nawet w płci niewieściej,
49 Wszędzie nierząd, rozpusta, występki szkaradne.
50 Gdzieżeście, o matrony święte i przykładne?
51 Gdzieżeście, ludzie prawi, przystojna młodzieży?
52 Oślep tłuszcza bezbożna w otchłań zbytków bieży.
53 Co zysk podły skojarzył, to płochość rozprzęże;
54 Wzgardziły jarzmem cnoty i żony, i męże,
55 Zapamiętałe dzieci rodziców się wstydzą,
56 Wadzą się przyjaciele, bracia nienawidzą,
57 Rwą krewni łup sierocy, łzy wdów piją zdrajce,
58 Oczyszcza wzgląd nieprawy jawne winowajcę.
59 Zdobycz wieków, zysk cnoty posiadają zdzierce,
60 Zwierzchność bez poważenia, prawo w poniewierce.
61 Zysk serca opanował, a co niegdyś tajna,
62 Teraz złość na widoku, a cnota przedajna.
63 Duchy przodków, nadgrody cnót co używacie,
64 Na wasze gniazdo okiem jeżeli rzucacie,
65 Jeśli odgłos dzieł naszych was kiedy doleci,
66 Czyż możecie z nas poznać, żeśmy wasze dzieci?
67 Jesteśmy, ale z gruntu skażeni, wyrodni,
68 Jesteśmy, ależ tego nazwiska niegodni.
69 To, co oni honorem, poczciwością zwali,
70 My prostotą ochrzcili; więc co szacowali,
71 My tym gardziem, a grzeczność przenosząc nad cnotę,
72 Dzieci złe, psujem ojców poczciwych robotę:
73 Dobra była uprawa, lecz złe ziarno padło,
74 Stądci teraz Feniksem prawie zgodne stadło:
75 Zysk małżeństwa kojarzy, żartem jest przysięga,
76 Lubieżność wspaja węzły, niestatek rozprzęga,
77 Młodzież próżna nauki, a rozpusty chciwa,
78 Skora do rozwiązłości, do cnoty leniwa.
79 Zapamiętałe starcy, zhańbione przymioty,
80 Śmieje się zbrodnia syta z pognębionej cnoty.
81 Wstyd ustał, wstyd, ostatnia niecnoty zapora;
82 Złość zaraźna w swym źródle, a w skutkach zbyt spora,
83 Przeistoczyła dawny grunt ustaw poczciwych;
84 Chlubi się jawna kradzież z korzyści zelżywych.
85 Nie masz jarzma, a jeśli jest taki, co dźwiga,
86 Nie włożyła go cnota — fałsz, podłość, intryga.
87 Płodzie szacownych ojców noszący nazwiska!
88 Zewsząd cię zasłużona dolegliwość ściska;
89 Sameś sprawcą twych losów. Zdrożne obyczaje,
90 Krnąbrność, nierząd, rozpusta, zbytki gubią kraje.
91 Próżno się stan mniemaną potęgą nasrożył,
92 Który na gruncie cnoty rządów nie założył.
93 Próżno sobie podchlebia. Ten, co niegdyś słynął,
94 Rzym cnotliwy zwyciężał, Rzym występny zginął.
95 Nie Goty i Alany do szczętu go zniosły:
96 Zbrodnie, klęsk poprzedniki i upadków posły,
97 Te go w jarzmo wprawiły; skoro w cnocie stygnął,
98 Upadł — i już się więcej odtąd nie podźwignął.
99 Był czas, kiedy błąd ślepy nierządem się chlubił.
100 Ten nas nierząd, o bracia, pokonał i zgubił,
101 Ten nas cudzym w łup oddał, z nas się złe zaczęło;
102 Dzień jeden nieszczęśliwy zniszczył wieków dzieło.
103 Padnie słaby i leże — wzmoże się wspaniały:
104 Rozpacz — podział nikczemnych!
106 Grozi burza, grzmi niebo; okręt nie zatonie.
107 Majtki zgodne z żeglarzem, gdy staną w obronie;
108 A choć bezpieczniej okręt opuścić i płynąć,
109 Poczciwej być w okręcie, ocalić lub zginąć.
fnp / wolnelektury.git / blob