books/mickiewicz_rybka.xml

   1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
   2 <utwor>
   3   <liryka_lp>
   4
   5 <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
   6 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Mickiewicz/Ballady/Rybka">
   7 <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam</dc:creator>
   8 <dc:title xml:lang="pl">Rybka</dc:title>
   9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
  10 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Kallenbach, Józef</dc:contributor.editor>
  11 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
  12 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
  13 <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
  14 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
  15 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Ballada</dc:subject.genre>
  16 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
  17 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/rybka</dc:identifier.url>
  18 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/2222</dc:source.URL>
  19 <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 1 (Wiersze młodzieńcze - Ballady i romanse - Wiersze do r. 1824), Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 zwiększone, Kraków, 1922</dc:source>
  20 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
  21 <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
  22 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
  23 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
  24 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
  25 <dc:date xml:lang="pl">2007-09-06</dc:date>
  26 <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
  27 <dc:audience xml:lang="pl">G</dc:audience>
  28 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
  29 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
  30 </rdf:Description>
  31 </rdf:RDF>
  32
  33
  34 <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
  35
  36 <nazwa_utworu>Rybka</nazwa_utworu>
  37
  38 <nota><akap>(ze śpiewu gminnego)</akap></nota>
  39
  40
  41
  42 <strofa><begin id="b1189066821708"/><motyw id="m1189066821708">Dziecko, Kochanek, Matka, Miłość, Sługa</motyw><wers_akap>Od dworu, spod lasa, z wioski,</wers_akap>/
  43 Smutna wybiega dziewica,/
  44 Rozpuściła na wiatr włoski/
  45 I łzami skropiła lica.</strofa>
  46
  47 <strofa><wers_akap>Przybiega na koniec łączki,</wers_akap>/
  48 Gdzie w jezioro wpada rzeka;/
  49 Załamuje białe rączki/
  50 I tak żałośnie narzeka:</strofa>
  51
  52 <strofa><begin id="b1216129360045"/><motyw id="m1216129360045">Zdrada, Rozczarowanie</motyw><wers_akap>,,O wy, co mieszkacie w wodzie,</wers_akap>/
  53 Siostry moje, Świtezianki,/
  54 Słuchajcie w ciężkiej przygodzie/
  55 Głosu zdradzonej kochanki.</strofa>
  56
  57 <strofa><wers_akap>Kochałam pana tak szczerze,</wers_akap>/
  58 On mię przysięgał zaślubić;/
  59 Dziś księżnę za żonę bierze,/
  60 Krysię ubogą chce zgubić.<end id="e1216129360045"/></strofa>
  61
  62 <strofa><wers_akap>Niechże sobie żyją młodzi,</wers_akap>/
  63 Niech się z nią obłudnik pieści,/
  64 Niech tylko tu nie przychodzi/
  65 Urągać<pe><slowo_obce>urągać</slowo_obce> --- naśmiewać się z kogoś.</pe> się z mych boleści.</strofa>
  66
  67 <strofa><wers_akap>Dla opuszczonej kochanki</wers_akap>/
  68 Cóż pozostało na świecie?/
  69 Przyjmijcie mię, Świtezianki:/
  70 Lecz moje dziecię... ach dziecię!"</strofa>
  71
  72 <strofa><wers_akap>To mówiąc rzewnie zapłacze,</wers_akap>/
  73 Rączkami oczy zasłoni,/
  74 I z brzegu do wody skacze,/
  75 I w bystrej nurza się toni.</strofa>
  76
  77 <strofa><wers_akap>Wtem z lasu, gdzie się dwór bieli,</wers_akap>/
  78 Tysiączne świecą kagańce,/
  79 Zjeżdżają goście weseli,/
  80 Muzyka, hałas i tańce.</strofa>
  81
  82 <strofa><wers_akap>Lecz mimo tego hałasu</wers_akap>/
  83 Płacz dziecięcia słychać w lesie;/
  84 Wierny sługa wyszedł z lasu,/
  85 I dziecię na ręku niesie.</strofa>
  86
  87 <strofa><wers_akap>Ku wodzie obraca kroki,</wers_akap>/
  88 Gdzie łoza gęsto spleciona/
  89 Wzdłuż wykręconej zatoki/
  90 Okryła rzeki ramiona.</strofa>
  91
  92 <strofa><wers_akap>Tam staje w ciemnym zakątku,</wers_akap>/
  93 Płacze i woła: --- ,,Niestety!/
  94 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
  95 Ach! gdzie ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
  96
  97 <strofa><wers_akap>--- ,,Tu jestem, w rzece, u spodu, ---</wers_akap>/
  98 Cichy mu głos odpowiada ---/
  99 Tutaj drżę cała od chłodu,/
 100 A żwir mnie oczki wyjada.</strofa>
 101
 102 <strofa><wers_akap>Przez żwir, przez ostre kamuszki</wers_akap>/
 103 Fale mnie gwałtowne niosą;/
 104 Pokarm mój koralki, muszki,/
 105 A zapijam zimną rosą".</strofa>
 106
 107 <strofa><wers_akap>Lecz sługa jak na początku,</wers_akap>/
 108 Tak wszystko woła<pr><slowo_obce>wszystko woła</slowo_obce> (z białorus.) --- ciągle woła.</pr>: --- ,,Niestety!/
 109 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
 110 Ach! gdzież ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
 111
 112 <strofa><begin id="b1189066938936"/><motyw id="m1189066938936">Kobieta, Woda , Zwierzęta</motyw><wers_akap>Wtem się coś z lekka potrąci</wers_akap>/
 113 Śród kryształowej przeźroczy,/
 114 Woda się z lekka zamąci,/
 115 Rybka nad wodę podskoczy;</strofa>
 116
 117 <strofa><wers_akap>I jak skałka<pr><slowo_obce>skałka</slowo_obce> --- płaski kamyk nadbrzeżny, umiejętnie rzucony odbija się kilkakroć od powierzchni wody.</pr> płaskim bokiem,</wers_akap>/
 118 Gdy z lekkich rąk chłopca pierzchnie,/
 119 Tak nasza rybka podskokiem/
 120 Mokre całuje powierzchnie.</strofa>
 121
 122 <strofa><wers_akap>Złotemi plamki nadobna,</wers_akap>/
 123 Kraśne ma po bokach piórka,/
 124 Główka jak naparstek drobna,/
 125 Oczko drobne jak paciórka.</strofa>
 126
 127 <strofa><wers_akap>Wtem rybią łuskę odwinie,</wers_akap>/
 128 Spojrzy dziewicy oczyma;/
 129 Z głowy jasny włos wypłynie,/
 130 Szyjka cieniuchna się wzdyma.</strofa>
 131
 132 <strofa><wers_akap>Na licach różana krasa,</wers_akap>/
 133 Piersi jak jabłuszka mleczne,/
 134 Rybią ma płetwę do pasa,/
 135 Płynie pod chrusty nadrzeczne.</strofa>
 136
 137 <strofa><wers_akap>I dziecię bierze do ręki,</wers_akap>/
 138 U łona białego tuli:/
 139 --- ,,Luli, woła, mój maleńki,/
 140 Luli, mój maleńki, luli". ---</strofa>
 141
 142 <strofa><wers_akap>Gdy dziecię płakać przestało,</wers_akap>/
 143 Zawiesza kosz na gałęzi,/
 144 I znowu ściska swe ciało,/
 145 I główkę nadobną zwęzi.</strofa>
 146
 147 <strofa><wers_akap>Znowu ją łuski powleką,</wers_akap>/
 148 Od boków wyskoczą skrzelki,/
 149 Plusła, i tylko nad rzeką/
 150 Kipiące pękły bąbelki.<end id="e1189066938936"/></strofa>
 151
 152 <strofa><wers_akap>Tak co wieczora, co ranka,</wers_akap>/
 153 Gdy sługa stanie w zakątku,/
 154 Wraz wypływa Świtezianka,/
 155 Żeby dać piersi dzieciątku.</strofa>
 156
 157 <strofa><wers_akap>Za cóż jednego wieczora</wers_akap>/
 158 Nikt nie przychodzi na smugi?/
 159 Już zwykła przemija pora:/
 160 Nie widać z dziecięciem sługi.</strofa>
 161
 162 <strofa><wers_akap>Nie może on przyjść tą stroną,</wers_akap>/
 163 Musi zaczekać troszeczkę,/
 164 Bo właśnie teraz pan z żoną/
 165 Poszli przechadzką nad rzeczkę.</strofa>
 166
 167 <strofa><wers_akap>Wrócił się, czekał z daleka,</wers_akap>/
 168 Za gęstym usiadłszy krzakiem:/
 169 Lecz próżno czeka i czeka,/
 170 Nikt nie powracał tym szlakiem.</strofa>
 171
 172 <strofa><wers_akap>Wstaje, i dłoń w trąbkę zwinął<pr><slowo_obce>dłoń w trąbkę zwinął</slowo_obce> --- aby lepiej dostrzec z odległości.</pr>,</wers_akap>/
 173 I patrzył przez palców szparę,/
 174 Ale i dzień już przeminął,/
 175 I mroki padają szare.</strofa>
 176
 177 <strofa><wers_akap>Czekał długo po zachodzie,</wers_akap>/
 178 A gdy noc gwiazdy zapala,/
 179 Zbliża się z lekka ku wodzie/
 180 I śledzi oczyma z dala.</strofa>
 181
 182 <strofa><begin id="b1189066862261"/><motyw id="m1189066862261">Czary, Kara</motyw><wers_akap>Przebóg! cudy, czy moc piekła?</wers_akap>/
 183 Uderza go widok nowy:/
 184 Gdzie pierwej rzeczułka ciekła,/
 185 Tam suchy piasek i rowy.</strofa>
 186
 187 <strofa><wers_akap>Na brzegach porozrzucana</wers_akap>/
 188 Wala się odzież bez ładu;/
 189 Ani pani, ani pana,/
 190 Nie widać nigdzie ni śladu.</strofa>
 191
 192 <strofa><wers_akap>Tylko z zatoki połową<pr><slowo_obce>z zatoki połową</slowo_obce> --- w połowie zatoki.</pr></wers_akap>/
 193 Sterczał wielki głazu kawał,/
 194 I dziwną kształtu budową,/
 195 Dwa ludzkie ciała udawał.<end id="e1189066862261"/></strofa>
 196
 197 <strofa><wers_akap>Zdumiewa się wierny sługa,</wers_akap>/
 198 Rozpierzchłych myśli nie złowił;/
 199 Przeszła godzina, i druga,/
 200 Nim wreszcie słówko przemówił.</strofa>
 201
 202 <strofa><wers_akap>,,Krysiu, o Krysiu!" zawoła:</wers_akap>/
 203 Echo mu ,,Krysiu" odpowie;/
 204 Lecz próżno patrzy dokoła,/
 205 Nikt nie pokazał się w rowie.</strofa>
 206
 207 <strofa><wers_akap>Patrzy na rów i na głazy,</wers_akap>/
 208 Otrze pot na licu zbladłem,/
 209 I kiwnie głową trzy razy,/
 210 Jakby chciał mówić: już zgadłem.</strofa>
 211
 212 <strofa><wers_akap>Dzieciątko na ręce bierze,</wers_akap>/
 213 Śmieje się dzikim uśmiechem,/
 214 I odmawiając pacierze,/
 215 Wraca do domu z pośpiechem.<end id="e1189066821708"/></strofa>
 216
 217 </liryka_lp>
 218 </utwor>