009ac12744d644f6a6cebcc23cdff542df9859f8
[wolnelektury.git] / books / mickiewicz_rybka.xml
1 <?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
2 <utwor>
3   <liryka_lp>
4
5 <rdf:RDF xmlns:rdf="http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
6 <rdf:Description rdf:about="http://wiki.wolnepodreczniki.pl/Lektury:Mickiewicz/Ballady/Rybka">
7 <dc:creator xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam</dc:creator>
8 <dc:title xml:lang="pl">Rybka</dc:title>
9 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Sekuła, Aleksandra</dc:contributor.editor>
10 <dc:contributor.editor xml:lang="pl">Kallenbach, Józef</dc:contributor.editor>
11 <dc:contributor.technical_editor xml:lang="pl">Sutkowska, Olga</dc:contributor.technical_editor>
12 <dc:publisher xml:lang="pl">Fundacja Nowoczesna Polska</dc:publisher>
13 <dc:subject.period xml:lang="pl">Romantyzm</dc:subject.period>
14 <dc:subject.type xml:lang="pl">Liryka</dc:subject.type>
15 <dc:subject.genre xml:lang="pl">Ballada</dc:subject.genre>
16 <dc:description xml:lang="pl">Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Partnerem projektu jest Prokom Software SA. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.</dc:description>
17 <dc:identifier.url xml:lang="pl">http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/rybka</dc:identifier.url>
18 <dc:source.URL xml:lang="pl">http://www.polona.pl/Content/2222</dc:source.URL>
19 <dc:source xml:lang="pl">Mickiewicz, Adam (1798-1855), Poezje, tom 1 (Wiersze młodzieńcze - Ballady i romanse - Wiersze do r. 1824), Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 zwiększone, Kraków, 1922</dc:source>
20 <dc:rights xml:lang="pl">Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855</dc:rights>
21 <dc:date.pd xml:lang="pl">1855</dc:date.pd>
22 <dc:format xml:lang="pl">xml</dc:format>
23 <dc:type xml:lang="pl">text</dc:type>
24 <dc:type xml:lang="en">text</dc:type>
25 <dc:date xml:lang="pl">2007-09-06</dc:date>
26 <dc:audience xml:lang="pl">SP2</dc:audience>
27 <dc:audience xml:lang="pl">G</dc:audience>
28 <dc:audience xml:lang="pl">L</dc:audience>
29 <dc:language xml:lang="pl">pol</dc:language>
30 </rdf:Description>
31 </rdf:RDF>
32
33
34 <autor_utworu>Adam Mickiewicz</autor_utworu>
35
36 <nazwa_utworu>Rybka</nazwa_utworu>
37
38 <nota><akap>(ze śpiewu gminnego)</akap></nota>
39
40
41
42 <strofa><begin id="b1189066821708"/><motyw id="m1189066821708">Dziecko, Kochanek, Matka, Miłość, Sługa</motyw><wers_akap>Od dworu, spod lasa, z wioski,</wers_akap>/
43 Smutna wybiega dziewica,/
44 Rozpuściła na wiatr włoski/
45 I łzami skropiła lica.</strofa>
46
47 <strofa><wers_akap>Przybiega na koniec łączki,</wers_akap>/
48 Gdzie w jezioro wpada rzeka;/
49 Załamuje białe rączki/
50 I tak żałośnie narzeka:</strofa>
51
52 <strofa><begin id="b1216129360045"/><motyw id="m1216129360045">Zdrada, Rozczarowanie</motyw><wers_akap>,,O wy, co mieszkacie w wodzie,</wers_akap>/
53 Siostry moje, Świtezianki,/
54 Słuchajcie w ciężkiej przygodzie/
55 Głosu zdradzonej kochanki.</strofa>
56
57 <strofa><wers_akap>Kochałam pana tak szczerze,</wers_akap>/
58 On mię przysięgał zaślubić;/
59 Dziś księżnę za żonę bierze,/
60 Krysię ubogą chce zgubić.<end id="e1216129360045"/></strofa>
61
62 <strofa><wers_akap>Niechże sobie żyją młodzi,</wers_akap>/
63 Niech się z nią obłudnik pieści,/
64 Niech tylko tu nie przychodzi/
65 Urągać<pe><slowo_obce>urągać</slowo_obce> --- naśmiewać się z kogoś.</pe> się z mych boleści.</strofa>
66
67 <strofa><wers_akap>Dla opuszczonej kochanki</wers_akap>/
68 Cóż pozostało na świecie?/
69 Przyjmijcie mię, Świtezianki:/
70 Lecz moje dziecię... ach dziecię!"</strofa>
71
72 <strofa><wers_akap>To mówiąc rzewnie zapłacze,</wers_akap>/
73 Rączkami oczy zasłoni,/
74 I z brzegu do wody skacze,/
75 I w bystrej nurza się toni.</strofa>
76
77 <strofa><wers_akap>Wtem z lasu, gdzie się dwór bieli,</wers_akap>/
78 Tysiączne świecą kagańce,/
79 Zjeżdżają goście weseli,/
80 Muzyka, hałas i tańce.</strofa>
81
82 <strofa><wers_akap>Lecz mimo tego hałasu</wers_akap>/
83 Płacz dziecięcia słychać w lesie;/
84 Wierny sługa wyszedł z lasu,/
85 I dziecię na ręku niesie.</strofa>
86
87 <strofa><wers_akap>Ku wodzie obraca kroki,</wers_akap>/
88 Gdzie łoza gęsto spleciona/
89 Wzdłuż wykręconej zatoki/
90 Okryła rzeki ramiona.</strofa>
91
92 <strofa><wers_akap>Tam staje w ciemnym zakątku,</wers_akap>/
93 Płacze i woła: --- ,,Niestety!/
94 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
95 Ach! gdzie ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
96
97 <strofa><wers_akap>--- ,,Tu jestem, w rzece, u spodu, ---</wers_akap>/
98 Cichy mu głos odpowiada ---/
99 Tutaj drżę cała od chłodu,/
100 A żwir mnie oczki wyjada.</strofa>
101
102 <strofa><wers_akap>Przez żwir, przez ostre kamuszki</wers_akap>/
103 Fale mnie gwałtowne niosą;/
104 Pokarm mój koralki, muszki,/
105 A zapijam zimną rosą".</strofa>
106
107 <strofa><wers_akap>Lecz sługa jak na początku,</wers_akap>/
108 Tak wszystko woła<pr><slowo_obce>wszystko woła</slowo_obce> (z białorus.) --- ciągle woła.</pr>: --- ,,Niestety!/
109 Ach! któż da piersi dzieciątku?/
110 Ach! gdzież ty, Krysiu, ach, gdzie ty?"</strofa>
111
112 <strofa><begin id="b1189066938936"/><motyw id="m1189066938936">Kobieta, Woda , Zwierzęta</motyw><wers_akap>Wtem się coś z lekka potrąci</wers_akap>/
113 Śród kryształowej przeźroczy,/
114 Woda się z lekka zamąci,/
115 Rybka nad wodę podskoczy;</strofa>
116
117 <strofa><wers_akap>I jak skałka<pr><slowo_obce>skałka</slowo_obce> --- płaski kamyk nadbrzeżny, umiejętnie rzucony odbija się kilkakroć od powierzchni wody.</pr> płaskim bokiem,</wers_akap>/
118 Gdy z lekkich rąk chłopca pierzchnie,/
119 Tak nasza rybka podskokiem/
120 Mokre całuje powierzchnie.</strofa>
121
122 <strofa><wers_akap>Złotemi plamki nadobna,</wers_akap>/
123 Kraśne ma po bokach piórka,/
124 Główka jak naparstek drobna,/
125 Oczko drobne jak paciórka.</strofa>
126
127 <strofa><wers_akap>Wtem rybią łuskę odwinie,</wers_akap>/
128 Spojrzy dziewicy oczyma;/
129 Z głowy jasny włos wypłynie,/
130 Szyjka cieniuchna się wzdyma.</strofa>
131
132 <strofa><wers_akap>Na licach różana krasa,</wers_akap>/
133 Piersi jak jabłuszka mleczne,/
134 Rybią ma płetwę do pasa,/
135 Płynie pod chrusty nadrzeczne.</strofa>
136
137 <strofa><wers_akap>I dziecię bierze do ręki,</wers_akap>/
138 U łona białego tuli:/
139 --- ,,Luli, woła, mój maleńki,/
140 Luli, mój maleńki, luli". ---</strofa>
141
142 <strofa><wers_akap>Gdy dziecię płakać przestało,</wers_akap>/
143 Zawiesza kosz na gałęzi,/
144 I znowu ściska swe ciało,/
145 I główkę nadobną zwęzi.</strofa>
146
147 <strofa><wers_akap>Znowu ją łuski powleką,</wers_akap>/
148 Od boków wyskoczą skrzelki,/
149 Plusła, i tylko nad rzeką/
150 Kipiące pękły bąbelki.<end id="e1189066938936"/></strofa>
151
152 <strofa><wers_akap>Tak co wieczora, co ranka,</wers_akap>/
153 Gdy sługa stanie w zakątku,/
154 Wraz wypływa Świtezianka,/
155 Żeby dać piersi dzieciątku.</strofa>
156
157 <strofa><wers_akap>Za cóż jednego wieczora</wers_akap>/
158 Nikt nie przychodzi na smugi?/
159 Już zwykła przemija pora:/
160 Nie widać z dziecięciem sługi.</strofa>
161
162 <strofa><wers_akap>Nie może on przyjść tą stroną,</wers_akap>/
163 Musi zaczekać troszeczkę,/
164 Bo właśnie teraz pan z żoną/
165 Poszli przechadzką nad rzeczkę.</strofa>
166
167 <strofa><wers_akap>Wrócił się, czekał z daleka,</wers_akap>/
168 Za gęstym usiadłszy krzakiem:/
169 Lecz próżno czeka i czeka,/
170 Nikt nie powracał tym szlakiem.</strofa>
171
172 <strofa><wers_akap>Wstaje, i dłoń w trąbkę zwinął<pr><slowo_obce>dłoń w trąbkę zwinął</slowo_obce> --- aby lepiej dostrzec z odległości.</pr>,</wers_akap>/
173 I patrzył przez palców szparę,/
174 Ale i dzień już przeminął,/
175 I mroki padają szare.</strofa>
176
177 <strofa><wers_akap>Czekał długo po zachodzie,</wers_akap>/
178 A gdy noc gwiazdy zapala,/
179 Zbliża się z lekka ku wodzie/
180 I śledzi oczyma z dala.</strofa>
181
182 <strofa><begin id="b1189066862261"/><motyw id="m1189066862261">Czary, Kara</motyw><wers_akap>Przebóg! cudy, czy moc piekła?</wers_akap>/
183 Uderza go widok nowy:/
184 Gdzie pierwej rzeczułka ciekła,/
185 Tam suchy piasek i rowy.</strofa>
186
187 <strofa><wers_akap>Na brzegach porozrzucana</wers_akap>/
188 Wala się odzież bez ładu;/
189 Ani pani, ani pana,/
190 Nie widać nigdzie ni śladu.</strofa>
191
192 <strofa><wers_akap>Tylko z zatoki połową<pr><slowo_obce>z zatoki połową</slowo_obce> --- w połowie zatoki.</pr></wers_akap>/
193 Sterczał wielki głazu kawał,/
194 I dziwną kształtu budową,/
195 Dwa ludzkie ciała udawał.<end id="e1189066862261"/></strofa>
196
197 <strofa><wers_akap>Zdumiewa się wierny sługa,</wers_akap>/
198 Rozpierzchłych myśli nie złowił;/
199 Przeszła godzina, i druga,/
200 Nim wreszcie słówko przemówił.</strofa>
201
202 <strofa><wers_akap>,,Krysiu, o Krysiu!" zawoła:</wers_akap>/
203 Echo mu ,,Krysiu" odpowie;/
204 Lecz próżno patrzy dokoła,/
205 Nikt nie pokazał się w rowie.</strofa>
206
207 <strofa><wers_akap>Patrzy na rów i na głazy,</wers_akap>/
208 Otrze pot na licu zbladłem,/
209 I kiwnie głową trzy razy,/
210 Jakby chciał mówić: już zgadłem.</strofa>
211
212 <strofa><wers_akap>Dzieciątko na ręce bierze,</wers_akap>/
213 Śmieje się dzikim uśmiechem,/
214 I odmawiając pacierze,/
215 Wraca do domu z pośpiechem.<end id="e1189066821708"/></strofa>
216
217 </liryka_lp>
218 </utwor>