-Polityki publiczne traktują kulturę jako potencjalnie dochodową gałąź gospodarki, która powinna być poddana
-weryfikacji rynku. System produkcji i dystrybucji kultury uległ znacznej centralizacji, nastąpiła konwergencja
-kompetencji i kontroli w obiegu kultury, dosłownie kilku największych graczy skupia w swoim ręku i usługi,
-i zasoby, z których korzysta gros użytkowniczek.
-
-1. Społeczeństwo – struktura i podzielane wartości
---------------------------------------------------
-
-W tym scenariuszu rośnie rozwarstwienie społeczne.
-Państwo uważa, że rozwój i dobrobyt są wprost proporcjonalne do wzrostu PKB, a wolny rynek najlepiej reguluje dystrybucję dóbr: teoria opadania (_trickle-down
-economics_) spowoduje, że zysk najbogatszych będzie
-również korzyścią dla stojących niżej na drabinie społecznej, bo ci bogaci wykreują miejsca pracy. Rządzący
-również te obszary, za które są odpowiedzialni, jak edukacja, kultura i służba zdrowia, starają się podporządkować logice wolnego rynku, wprowadzając kryterium
-zysku. Kultura musi na siebie zarabiać, podobnie jak
-państwowe koleje.
-
-Wartością najbardziej cenioną w życiu społecznym jest
-kariera i osiągnięcie odpowiedniego cenzusu majątkowego. Dlatego ludzie koncentrują się raczej na tym, niż
-na pracy dla dobra wspólnoty. Trudno, żeby było inaczej, skoro „wspólnota” to pojęcie nieniosące ze sobą
-znaczenia: wspólne to znaczy niczyje. Również dominująca komercyjna kultura, nakierowana na rozrywkę,
-w małym stopniu buduje poczucie wspólnoty czy uczy
-krytycznego patrzenia na rzeczywistość. Trudno również użytkowniczkom uczestniczyć w kulturze w sposób twórczy, realizować własne pasje.
-
-W tym świecie najlepiej być medialnym celebrytą, bankierem albo przedstawicielem wolnego zawodu z górnej półki.
-A przynajmniej taki ideał sukcesu kreują „fabryki
-snów”. Dla reszty idealnym scenariuszem gwarantującym stabilność życiową jest zostać pracownikiem
-korporacji, _salarymanem_ i utrzymać tę pozycję, jak
-długo się da. Każdy od dziecka słyszy, że powinien
-umieć się sprzedać. Uczy się, żeby podczas studiów
-zainteresować sobą korporacje albo bierze udział
-w castingach do talent show organizowanych przez
-wielkie koncerny medialne.
-
-Duchowość też jest związana z etyką pracy: religijny
-wzorzec dobrego życia to ten, w którym człowiek realizuje się poprzez pracę. Za to wszystkie możliwe scenariusze rodzinne są akceptowalne, jeśli przynoszą zysk
-korporacjom („fabrykom snów”). Pary jednopłciowe
-są więc mile widziane, jako te o zwykle zasobniejszym
-portfelu (lepiej wykształceni, mniej dzieci).
-
-2. Ekonomika kultury i sektor kreatywny
----------------------------------------
-
-Na rynku informacji i kultury, podobnie jak w innych
-sektorach, dominują monopole albo bardzo silne oligopole, gdzie zwycięzca bierze wszystko na wszystkich
-poziomach. To szczelny system, w którym dominuje
-wertykalna integracja – jedna firma sprzedaje klientowi urządzenia, treści, usługi różnego typu. Klientowi
-dywersyfikacja się nie opłaca, bo boleśnie uderza go
-po kieszeni.
-
-W tym świecie wszystko obraca się wokół _product placement_ i reklamy. Stąd pochodzą największe pieniądze.
-Gwiazdy – celebryci – biorą wszystko, zarabiają krocie,
-bo najlepiej się „monetyzują” (najwięcej reklam można wokół nich sprzedać). W szumie informacyjnym są
-w stanie sprzedać wszystko – od T-shirtów z własną
-podobizną, przez książkę kucharską, po reality show
-ze swego własnego życia, w którym tak naprawdę niewiele się dzieje.
-
-Reszta bierze udział w „copyright lottery”, próbuje swoich sił w sektorze kreatywnym z nadzieją na karierę
-celebryty, ale ich szanse statystycznie są niewielkie.
-Część więc sobie odpuści, inni będą tworzyć infotariat,
-słabo opłacaną klasę podwykonawców, wynajmowanych rzemieślników, którzy np. piszą dowcipy dla występującego w telewizyjnym show celebryty.
-
-Treści tworzone nie przez profesjonalistów i dystrybuowane w Sieci są zawłaszczane przez koncerny medialne. W przypadku remiksów – przez wykup albo roszczenia dotyczące praw autorskich. Autor popularnego
-bloga za chwilę będzie pracował dla wielkiego koncernu,
-zostawiając swoim czytelnikom wygodne złudzenie, że
-jest tak samo świeży i niezależny jak kiedyś.
-
-Trudno o niezależność i niszowość także dlatego, że
-w tym zoligopolizowanym świecie nie ma wyboru –
-rynek jest zdominowany przez kilka wielkich informacyjnych _hubów_ (dziś zwanych portalami informacyjnymi i społecznościowymi). W tym szczelnym systemie
-mało jest miejsca na przestrzeń kulturalnej wolności.
-Wszystko się da „zmonetyzować” na jeden albo drugi
-sposób – jako okazja do reklamy albo okazja do reklamowania (bo łakomym kąskiem są też dane o preferencjach użytkownika).
-
-
-3. Sytuacja twórców i twórczyń krytycznych i sztuki „wysokiej”
---------------------------------------------------------------
-
-W tym świecie, gdzie o gustach i o tym, co trzeba myśleć
-i co lubić, decydują pracownicy korporacji dostarczających rozrywki, zanikają takie profesje, jak dziennikarstwo
-czy krytyka artystyczna. Bo krytyczne spojrzenie przeszkadza w świecie, w którym _content_ musi się sprzedać. Sprzedaje się pseudo-krytyka, nienastawiona na
-podważanie utartych schematów, stereotypów i prawd,
-ale na wywołanie sztucznego konfliktu, który podniesie
-rankingi oglądalności czy „klikalności”.
-
-Wolność wypowiedzi artystycznej jest teoretycznie możliwa, ale w praktyce niszowa, bo się nie sprzedaje. Wielkim
-korporacjom twórca krytyczny jest niepotrzebny – chyba że to internetowy prześmiewca, którego wideobloga
-będą oglądać setki tysięcy widzów. Można oczywiście się
-zbuntować, ale co z tego, kiedy nikt tego nie zauważy,
-bo widać tylko tych, którzy mają wsparcie koncernów.
-
-Ambitny twórca i twórczyni, czy to krytyczni, czy po prostu wymagający wyrobionej publiczności, mogą trafić
-na prywatnego sponsora/fundację, którzy akurat widzą
-wartość w tego typu sztuce. Ale przy braku szerokiej
-edukacji nakierowanej na sztukę trudniejszą w odbiorze, brak takim twórcom i twórczyniom publiczności.
-
-
-4. Edukacja
------------
-
-Rozwarstwienie społeczne i nakierowanie na zysk może
-w najbardziej wydatny sposób odzwierciedla się w systemie edukacji i ochrony zdrowia. Elita uczy się w drogich
-szkołach prywatnych, reszta w podupadających, niedofinansowanych szkołach publicznych. Również szkolnictwo wyższe jest posegregowane – istnieją elitarne
-uniwersytety, których ukończenie gwarantuje ścieżkę
-kariery ku zarządom, radom nadzorczym i prywatnym
-praktykom; wyspecjalizowane ośrodki nauki współfinansowane albo wręcz fundowane przez korporacje,
-które kształcą dla nich kadry ekspertów i prowadzą
-badania; wreszcie wymierające „gorsze”, niedofinansowane uniwersytety publiczne.
-
-Zasoby edukacyjne są sprywatyzowane i wąsko dostępne. Otwarte zasoby edukacyjne są szczątkowe,
-przygotowywane przez NGO-sy o niewielkich budżetach, niedofinansowywane ani przez państwo, ani przez
-biznes. Otwarte zasoby kultury to głównie dzieła, które
-już przeszły do domeny publicznej i są digitalizowane
-przez organizacje pozarządowe.
-
-
-5. Wpływ technologii na konsumpcję kultury
-------------------------------------------
-
-Rozwój technologii jest poddany dyktatowi interesów
-monopolistów. Na każdym poziomie rozwoju technologii
-o treściach decyduje narzędzie – tak jak dziś smartfony i tablety organizują sposób dostarczania treści poprzez zamknięte aplikacje. O tym, co jest dostępne za
-pośrednictwem zamkniętych aplikacji, decydują ich
-właściciele. Tak naprawdę więc rozwój nie tylko technologii, ale i kultury nie jest samodzielny i organiczny,
-lecz planowany przez pośrednika, który wchłania innowację. Czasem zdarza się, że sam innowator tworzy
-własny konglomerat usług i treści, ale rzadko, gdyż brak
-mu dostępu do rynku, zasobów i kadr.
-
-Technologia potrafi śledzić zachowania użytkowników,
-m.in. to, czy korzystają z nieautoryzowanych źródeł kultury. Analizując te informacje, profiluje ich i rekomenduje to, co uważa za towar, który zechcą nabyć.
-
-
-Prawo autorskie
----------------
-
-{{ pozycja("autorów", 1) }}
-
-W praktyce tylko najbardziej rozpoznawalni i najwięcej sprzedający autorzy
-mogą wynegocjować z prawnikami koncernów korzystne dla siebie umowy
-licencyjne na korzystanie z utworu. „Monetyzacja” pracy twórczej jest zwykle
-jednorazowa, następuje w momencie sprzedawania autorskich praw majątkowych. Z tego powodu rola organizacji zbiorowego zarządzania jest marginalna. Autor nie ma też wpływu na to, jak korporacje zarządzą dozwolonym
-użytkiem jego dzieł. A może się zdarzyć, że zorganizują np. konkurs dorysowywania wąsów do portretów jego autorstwa.
+Public policies treat culture as a potentially lucrative
+sector of the economy, which should be verified by
+the market. Both the production and distribution of
+culture have undergone significant centralization, there has been convergence of competence and control
+in the circulation of culture. Just a few major players
+are in possession of both services and resources used
+by the majority.
+
+
+1. Society - structure and shared values
+----------------------------------------
+
+In this scenario the social stratification is increasing. The
+state believes that the development and prosperity is
+directly proportional to GDP growth, and the free market regulates the distribution of goods in the best way. It
+is also believed that according to “trickle-down theory”
+economy will make the richest profit to the benefit of
+those lower on the social ladder, because the rich will
+create new work places. Also those areas belonging to
+the state, such as education, culture and health, should obey the logic of the free market, introducing the
+criterion of profit. Culture must pay for itself, just as
+the state railways.
+
+The most valued in society are a career and achieving
+an adequate census of property. Therefore, people tend
+to focus more on that than on the work for the good
+of the community. It is difficult to make it otherwise,
+since “community” is a term with no meaning: it means no one’s property. Also, the dominant commercial
+culture, aimed at entertainment, hardly builds a sense
+of community or teaches critical look at reality. It is also
+difficult for users to participate in culture in a creative
+way and pursue their own passions.
+
+In this world it is advisable to be a media celebrity, banker or representative of some free profession of the
+top shelf. Or at least such ideal of success is created
+by “dream factories”. For the rest the ideal scenario of
+stability in life is to be an employee of a corporation, or
+salaryman, and maintain this position as long as possible. From an early childhood you hear that you should
+be able to sell yourself well. Students are advised to
+draw attention of corporations or take part in auditions
+for talent shows organized by big media companies.
+
+Spirituality is also associated with the work ethic: the
+religious model of the good life is one in which the man
+realizes himself through work. Still, all possible family
+scenarios are acceptable, if corporations (“dream factories”) may profit from them. Samesex couples are
+thus welcome as they are usually well off (better education, less children).
+
+
+2. Economics of culture and the creative sector
+-----------------------------------------------
+
+The market of information and culture, similarly to
+other sectors, is dominated by monopolies or strong
+oligopolies, where the winner takes it all at all levels.
+This is a sealed system, which is dominated by vertical integration - one company sells a client devices,
+content, and services of various types. To the customer diversification does not pay, as it hits him painfully in the pocket.
+
+In this world, everything revolves around product
+placement and advertising. Here is the most money.
+Celebrities take it all, they earn a fortune, because they
+provide the best monetization (the most ads you can
+sell around them). In the information noise they are
+able to sell everything - from T-shirts with their own
+likeness, through cookbook or a reality show of their
+own life, in which so very little is happening.
+
+The rest takes part in the “copyright lottery”, trying
+their hand in the creative sector in the hope of becoming a celebrity, but their chances are statistically
+insignificant. Some will give up while others will create infotariat, a poorly paid class of subcontractors, or
+hired craftsmen, who, for example, write jokes for the
+celebrity appearing on the TV show.
+
+Content created by non-professionals and distributed in the Web is appropriated by media companies.
+In the case of remixes - by purchase or copyright claim.
+An author of a popular blog eventually will be working for a big company, leaving his readers a convenient illusion that she is as fresh and independent as ever.
+
+It is hard to gain independence and niche also because in this oligopolized world there is no choice - the
+market is dominated by a few major information hubs
+(today called information portals and social networks).
+This sealed system hardly provides space for cultural
+freedom. Everything can be monetized in one or the
+other way - as an opportunity for advertising, or an
+opportunity to advertise (for a tasty morsel are also
+data on user preferences).
+
+
+3. Situation of artists of critical or “high” art
+-------------------------------------------------
+
+In this world, where the tastes, and what you need to
+think and what to like, is decided on by employees of
+corporation supplying entertainment, professions such
+as journalism or artistic criticism disappear. Because any
+critical outlook is disturbing in a world where content
+needs to sell. What sells well is pseudo-criticism, aimed
+not at undermining clichés, stereotypes and truths, but
+at calling an artificial conflict, which will raise the rankings of the audience or click-through rates.
+
+Freedom of artistic speech is theoretically possible, but
+in practice a niche, because it does not sell. Big corporations do not need critical artists - unless it is an online mocker, whose videoblog will be watched by hundreds of thousands of spectators. You can, of course,
+rebel, but what for when no one would notice, because
+you can only see those who have support of concerns.
+
+An ambitious artist, whether critical or simply demanding savvy audience, can hit for a private sponsor/foundation that see the value in this type of art. But in the
+absence of a broad education focused on the art more
+difficult in perception, there is no audience.
+
+
+4. Education
+------------
+
+Social stratification and targeting on profit in the most
+prominent way is reflected in the education system
+and health care. The elite is taught in expensive private
+schools, and the rest in declining, under-resourced public schools. Also higher education is segregated - there
+are elite universities, which ensure the completion of a
+career path in management boards, supervisory boards
+and private practices; specialized learning centers or
+even co-funded by corporations that produce experts
+and conduct research; finally dying, “worse”, underfunded public universities.
+
+Educational resources are privatized and narrowly available. Open educational resources are rudimentary, prepared by NGOs with small budgets, subsidized neither
+by the state nor by the business. Open cultural resources are mainly the work that has already passed into
+the public domain and are has been digitized by NGOs.
+
+
+
+5. The impact of technology on the consumption of culture
+---------------------------------------------------------
+
+The development of technology is subject to the dictates of the interests of the monopolies. At each level
+of technological development content is determined
+by the tool - like smartphones and tablets today organize way to deliver content through closed applications. About what is available via closed applications
+depends on their owners. Thus the development of
+both technology and culture is not independent and
+organic, but planned by an agent, who absorbs innovation. Sometimes it happens that the same innovator
+creates its own content and services conglomerate, but
+it is rarely so, due to the lack of access to markets, resources, and personnel.
+
+Technology can track user behavior, including whether
+they use unauthorized sources of culture. After analyzing this information, the users are profiled and then
+offered the products they are likely to purchase.
+
+
+Copyright law
+-------------
+
+{{ pozycja("authors", 1) }}
+
+In practice, only the most recognizable and most-selling authors may negotiate with corporate lawyers beneficial contracts for the grant of a license to
+use the work. The monetization of the authorial work is usually one-off, and
+it occurs at the time of selling copyrights. For this reason the role of collective management organizations is marginal. Furthermore, the author has no
+impact on how corporations will prescribe the fair use of her works. And it
+may happen that they will organize a drawing moustaches competition using
+portraits of her authorship.